آبیاری و کشاورزی
معصومه فراستی؛ علی نخزری مقدم؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ متینه رجب نیا
چکیده
به منظور بررسی اثر عصاره کنوکارپوس بر مقاومت اسفناج به تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار در سال زراعی 1400-1399 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. عاملهای مورد بررسی شامل تنش خشکی در پنج سطح (10، 20، 30، 40 و 50 درصد تخلیه مجاز) و عصاره کنوکارپوس در پنج سطح (0، 2، 4، 6 و 8 درصد) بود. ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر عصاره کنوکارپوس بر مقاومت اسفناج به تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار در سال زراعی 1400-1399 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. عاملهای مورد بررسی شامل تنش خشکی در پنج سطح (10، 20، 30، 40 و 50 درصد تخلیه مجاز) و عصاره کنوکارپوس در پنج سطح (0، 2، 4، 6 و 8 درصد) بود. نتایج نشان داد که بیشترین افزایش بهرهوری در دوره رشد از تیمار 6% غلظت عصاره به ترتیب 1/045 و 0/235 میکروگرم بر میلی لیتر به دست آمد. بهرهوری آب براساس وزن خشک و بهرهوری آب براساس وزن تر از تیمار بدون عصاره به ترتیب 603/2 درصد و 695/8 درصد حاصل شد. نتایج مقایسه میانگین تحت تنش آبی وزن تر اندام هوایی و از تیمار 2% عصاره به دست آمد. حداکثر طول ریشه به ترتیب به تخلیه مجاز 20 و 30 درصد با 8/17 و 8/07 سانتیمتر به دست آمد و حداقل آن متعلق به تیمار 50 درصد تخلیه رطوبت بود. بیشترین مقدار کلروفیل، بهرهوری آب در دوره رشد و کل آب مصرفی از تیماره شاهد به دست آمد. همچنین بیشترین بهرهوری آب در وزن خشک و وزن تر از تیمار 2% عصاره حاصل شد.
مدیریت آب و اقتصاد
جمال فتح اللهی؛ سید محمد باقر نجفی؛ شیما فرهنگیان
چکیده
شناسایی عوامل موثر و تعیینکننده کمآبی در هر منطقه شرط لازم برای مدیریت صحیح عرضه و تقاضای آب و بسترسازی برای سازگاری با کمآبی است. هرچند استان کرمانشاه بر اساس شاخصهای متداول تعیین بحران آب در وضعیت بحران قرار ندارد اما تداوم وضع موجود به بحران خواهد رسید و نیازمند بازنگری در رویکردهای مدیریت منابع آب استان است. این پژوهش در ...
بیشتر
شناسایی عوامل موثر و تعیینکننده کمآبی در هر منطقه شرط لازم برای مدیریت صحیح عرضه و تقاضای آب و بسترسازی برای سازگاری با کمآبی است. هرچند استان کرمانشاه بر اساس شاخصهای متداول تعیین بحران آب در وضعیت بحران قرار ندارد اما تداوم وضع موجود به بحران خواهد رسید و نیازمند بازنگری در رویکردهای مدیریت منابع آب استان است. این پژوهش در چارچوب نظری نهادگرایی و با کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی به دنبال شناسایی و اولویتبندی عوامل تعیینکننده کمآبی در استان کرمانشاه است. به این منظور با کمک روش دلفی و ابزار تحلیل سلسله مراتبی و نرمافزار EXPERT CHOICE این عوامل شناسایی و اولویتبندی شد. نتایج حاکی از آن است که برخلاف رویکردهای متعارف مدیریت منابع آب که بیشتر بر مدیریت عرضه آب تاکید میشود، نقش عوامل طرف تقاضا در مساله کمآبی استان کرمانشاه بسیار تعیینکنندهتر است به طوریکه 72/5 درصد از مساله کمآبی توسط این عوامل توضیح داده میشود. عوامل طرف تقاضا به ترتیب اولویت و سهم در کمآبی عبارتند از: بهرهوری پایین آب در بخش کشاورزی (0/42)، برداشت بیرویه از منابع زیرزمینی (0/21)، ساختار تولید بخش کشاورزی (0/13)، صادرات آب مجازی (0/10)، اتلاف آب در مسیر (0/06)، فرهنگ مصرف آب (0/05)، نداشتن کنتور (0/03). در طرف عرضه نیز میزان بارش (0/38)، بیلان آب (0/18)، تبخیر (0/18)، عدم تطابق زمانی بارش و مصرف (0/13)، نوع بارش (0/05)، نوسان بارش (0/05) و عدم بهرهبرداری کافی از آب خاکستری (0/03) بهترتیب بیشترین نقش را در ایجاد تنش دارند
آبیاری و کشاورزی
محمد جلینی؛ محمد کریمی؛ جواد باغانی
چکیده
باتوجه به کمبود آب در کشور، بهبود مدیریت آبیاری مزارع سیبزمینی میتواند کاهش مصرف آب و افزایش بهره وری آب این محصول مهم را به همراه داشته باشد. به این منظور، لازم است اطلاع کافی و دقیقی از وضعیت میزان آب کاربردی و بهرهوری آب در شرایط مدیریت زارعین وجود داشته باشد. ازاینرو میزان آب کاربردی، عملکرد و بهرهوری آب در شرایط ...
بیشتر
باتوجه به کمبود آب در کشور، بهبود مدیریت آبیاری مزارع سیبزمینی میتواند کاهش مصرف آب و افزایش بهره وری آب این محصول مهم را به همراه داشته باشد. به این منظور، لازم است اطلاع کافی و دقیقی از وضعیت میزان آب کاربردی و بهرهوری آب در شرایط مدیریت زارعین وجود داشته باشد. ازاینرو میزان آب کاربردی، عملکرد و بهرهوری آب در شرایط مدیریت زارعین در دو منطقه عمده تولید سیبزمینی در استان خراسان رضوی بررسی شد. دو منطقه فریمان و تربت حیدریه با بیشترین سطح زیرکشت و تولید محصول سیب زمینی به عنوان شهرستانهای پایلوت انتخاب شدند. روش آبیاری تمام مزارع، روش قطرهای (تیپ) بود. در مزارع آزمایشی، خصوصیات آبی و زراعی، مشخصات منبع آب و شبکه آبیاری، دادههای هواشناسی مورد نیاز، حجم آب کاربردی، عملکرد سیبزمینی و بهرهوری آب در سال زراعی 1398 اندازهگیری شد. همچنین حجم آب کاربردی توسط کشاورزان با نیازآبیاری برآورد شده براساس دادههای هواشناسی سال 98 و ده ساله اخیر محاسبه شده به روش پنمن- مانتیث مقایسه شد. مقدار آب کاربردی بر اساس دادههای هواشناسی سال 98 حدود 26 درصد و نسبت به آمار 10 ساله حدود 15 درصد بیشتر بود. نتایج همچنین نشان داد، حجم آب کاربردی سیبزمینی در مزارع مورد مطالعه از 9888 تا 14573 مترمکعب در هکتار متغیر و میانگین آن 11885 مترمکعب در هکتار بود. عملکرد سیبزمینی در مزارع منتخب از 28600 تا 60000 کیلوگرم بر هکتار متغیر و میانگین آن 40399 کیلوگرم بر هکتار بود. بهرهوری آب از 2/22 تا 5/25 متغیر و میانگین 3/42 کیلوگرم بر مترمکعب بود.
آبیاری و کشاورزی
رقیه پوران؛ حسین راغفر
چکیده
به موازات گرمتر شدن کره زمین و کاهش منابع آب شیرین، رویکرد نوین برای ارتقاء بهرهوری آب محصولات کشاورزی معطوف به نقش آب مجازی نهفته در محصولات کشاورزی است؛ بهطوریکه الگوی تولید مبتنی بر هدف حداکثرسازی بهرهوری آب به تدریج جایگزین الگوهای سنتی مبتنی بر هدف حداکثرسازی بر مبنای تولید و عملکرد میشوند. در این مطالعه با استفاده ...
بیشتر
به موازات گرمتر شدن کره زمین و کاهش منابع آب شیرین، رویکرد نوین برای ارتقاء بهرهوری آب محصولات کشاورزی معطوف به نقش آب مجازی نهفته در محصولات کشاورزی است؛ بهطوریکه الگوی تولید مبتنی بر هدف حداکثرسازی بهرهوری آب به تدریج جایگزین الگوهای سنتی مبتنی بر هدف حداکثرسازی بر مبنای تولید و عملکرد میشوند. در این مطالعه با استفاده از الگوریتم تاپسیس، الگوی کشت حاصل از بهینهسازی با هدف حداکثرسازی بهرهوری آب محصولات زراعی منتخب با الگوی کشت رایج حاصل از هدف حداکثرسازی سود در استانهای سمنان و ایلام مقایسه شد. نتایج حاصل از بررسی و رتبهبندی محصولات در دو الگوی کشت فوق نشان میدهد، در هر دو استان مقادیر ضریب نزدیکی محصولات در الگوی کشت بهینه نسبتاً بالاتر از الگوی کشت فعلی است. بهعبارت دیگر، تحت شرایط یکسان (یعنی ثابت ماندن سطح زیرکشت، قیمت محصولات و هزینه متوسط تولید) الگوی کشت حاصل از هدف حدکثر بهرهوری آب در استانهای مورد بررسی، در مقایسه با الگوی کشت حاصل از حداکثرسازی سود وضعیت بهتری دارد.
علیرضا خداشناس
چکیده
در حال حاضر قسمت عمدهای از آب مورد نیاز بخش های کشاورزی، صنعت و سایر مصارف استان خراسان رضوی با استفاده از منابع محدود زیرزمینی تأمین می شود امّا روند کنونی مصرف آب در بخشهای مختلف از جمله کشاورزی موجد نگرانیهای جدی در زمینه دوام کمیت و کیفیت آب قابل دسترس برای تأمین نیازهای آیندهای نهچندان دور در این استان است. بهمنظور ...
بیشتر
در حال حاضر قسمت عمدهای از آب مورد نیاز بخش های کشاورزی، صنعت و سایر مصارف استان خراسان رضوی با استفاده از منابع محدود زیرزمینی تأمین می شود امّا روند کنونی مصرف آب در بخشهای مختلف از جمله کشاورزی موجد نگرانیهای جدی در زمینه دوام کمیت و کیفیت آب قابل دسترس برای تأمین نیازهای آیندهای نهچندان دور در این استان است. بهمنظور دستیابی به رهیافتی برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی استان و نیز تعیین پتانسیل تولید گندم، جو و کلزا به عنوان مهمترین محصولات زراعی پاییزه استان در اثر کاهش فصل رشد، مطالعهای در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. در سالهای انجام مطالعه، آزمایشات تکراردار برای همه محصولات بهصورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد به گونهای که تاریخهای کاشت به عنوان کرتهای اصلی و تنوعی از ارقام این محصولات از طریق کرتهای فرعی مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج حاکی از آن است که با وجود کوتاه شدن فصل رشد در اثر تاریخ کاشتهای پیشنهادی برای این محصولات، پتانسیل تولید دانه قابل قبول است، گرچه از نظر عملکرددانه نسبت به تاریخ کاشتهای مطلوب کاهش نشان میدهد. با این وجود به نظر میرسد امکان کاهش فصل رشد گندم، جو و کلزا و حذف آبیاریهای پائیزه وجود دارد. در یک نگرش کلی برآیند نتایج سالهای انجام آزمایش نشان میدهد که انتخاب مطلوب برای تاریخ کاشت گندم، جو و کلزا با حذف آبیاریهای پاییزه در مشهد، کشت انتظار است (اولین زمانی که به علت کاهش دما بذور سبز نشده و سبز آنها پس از رفع سرمای زمستان صورت گیرد) امّا برای محصولات گندم و جو این دامنه میتواند تا اول اسفندماه نیز ادامه یابد، گرچه توصیه همان تاریخ کاشت مطلوب است.
