ORIGINAL_ARTICLE
سرمقاله و یادداشتهای کوتاه
سرمقاله:سازگاری: کمآبی یا زیادی مصرف؟علی باقری / عضو هیئت تحریریه یادداشت کوتاه:موانع موجود پیشروی تدوین فازهای بعدی برنامه ملی سازگاری با کمآبیبنفشه زهرایی/ مدیر کل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره وری آب و آبفایادداشت کوتاه:امتداد خشکسالیها در دهههای آینده و لزوم توجه به برنامه مدیریت خشکسالیآذر زرین/ عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و عضو وابسته گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی و ریاست پژوهشکده اقلیمشناسی و تغییراقلیم
https://jwsd.um.ac.ir/article_40275_3b4550f6564a38bb17bc82aa12e70c63.pdf
2021-06-10
خشکسالی
کمآبی
سازگاری
علی
باقری
ali.bagheri@modares.ac.ir
1
دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
بنفشه
زهرایی
bzahraie@ut.ac.ir
2
مدیر کل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره وری آب و آبفا
AUTHOR
آذر
زرین
zarrin@um.ac.ir
3
عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و عضو وابسته گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی و ریاست پژوهشکده اقلیمشناسی و تغییراقلیم
AUTHOR
منابع ندارد
1
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیلی بر نظریههای حکمرانی و مدیریت منابع آب در ایران
حکمرانی آب به طیفی از سیستمهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اداری گفته میشود که منابع آب و سیستمهای انتقال آب را در سطوح مختلف جامعه مدیریت و توسعه میدهد. ازاینرو حکمرانی آب بیشتر در مورد روشهای تصمیمگیری است مانند اینکه چگونه، توسط چه کسی و تحت چه شرایطی این تصمیمات گرفته میشود. یکی از دلایل ناکامی در مسیر توسعه، نداشتن الگوی ملی و بومی برای حکمرانی متناسب با ارزشهای اجتماعی و سازگار با شرایط فرهنگی و تاریخی ایران میباشد. در این پژوهش به فراتحلیل نظریههای حوزه حکمرانی و مدیریت منابع آب در ایران پرداخته شده و صورتبندی منظمی از آنها ارائه شده است. همچنین بااستفاده از نرمافزار تحلیل دادههای کیفی MAXQDA به تحلیل کیفی حکمرانی آب در ایران پرداخته شد. مقالهها براساس اینکه به چه موضوع یا سوالی درباره حکمرانی آب پرداختهاند در سه دسته چیستی، چرایی و چگونگی قرار گرفتهاند. در میان پژوهشها، فزونی و غلبه پژوهشهایی که به سوالهای چیستی و چرایی حکمرانی آب پرداختهاند، به چشم میخورد این نوع پژوهشها بیشتر در حوزه نظریه آزمایی قرار میگیرند و به نظریهسازی و ارائه نظریه منجر نمیشوند. درحالیکه ارائه الگوی جدیدی برای حکمرانی آب کشور بهصورت کمرنگتری در پژوهشها ارائه شده است. بنابراین ضرورت دارد مردم هر کشوری باتوجهبه شرایط خودشان به تدوین روش توسعه و پیشرفت کشور اقدام نمایند و به طور مسلم تا زمانیکه الگوی مناسبی با شرایط ایران ایجاد نشود، این مفاهیم گرهای از کار باز نمیکند.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40262_02b08850edd54cb5bfa8b6b26f1570ac.pdf
2021-05-22
1
10
10.22067/jwsd.v8i1.88216
تحلیل دادههای کیفی
حکمرانی آب
نظریههای حکمرانی
مائده
اسکوهی
maedeh.oskouhi@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری سازه های آبی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
AUTHOR
کاظم
اسماعیلی
esmaili@um.ac.ir
2
دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
LEAD_AUTHOR
اندیشکده تدبیر آب ایران. 1394. ارزیابی مقدماتی حکمرانی آب در کشور. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان.
1
آزادی احمدآبادی، ق. 1392. رویکرد فراتحلیلی: ظرفیتها و خلأها. کتاب ماه علوم اجتماعی، 71(8): 82-89.
2
بلیکی، ن. 1387. طراحی پژوهشهای اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان. نشر نی. تهران. چاپ 12.
3
توکل، م. و عرفانمنش، ا. 1393. فراتحلیل کیفی مقالات علمی ناظر بر مساله فرار مغزها، بررسی مسائل اجتماعی ایران، 5(1): 45-75.
4
چیتچیان، ح. 1395. بحران آب بقای ایران را تهدید میکند. سخنرانی در کنفرانس ملی آب. تهران. خبرگزاری تسنیم.
5
خلعتبری، ج. 1387. آمار و روش تحقیق. تهران. نشر پردازش. چاپ اول.
6
داوری، ک. 1393. چوب جادو کجاست؟ آیا راه حل فوری برای مشکلات آب کشور وجود دارد؟ سرمقاله نشریه آب و توسعه پایدار، 1(2).
7
دباغ، س. و نفری، ن. 1388. تبیین مفهوم خوبی در حکمرانی خوب. نشریه مدیریت دولتی، 3(1): 3-18.
8
رضاییان، م. 1384. واژه نامه توصیفی فراتحلیلها. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 5(2): 143-145.
9
سلیمی، ج. و مکنون، ر. 1397. فراتحلیل کیفی پژوهشهای علمی ناظر بر مساله حکمرانی در ایران. مجله مدیریت دولتی. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، 10(1): 1-30.
10
کلانتری، خ. و همتی، گ. و جمعهپور، م. 1396. بومیسازی الگوی شهرهای حساس به آب (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی برنامهریزی شهری، 5(3): 469-493.
11
کلانتری، ع. 1395. سهم کشاورزی در مصرف آب 90 درصد است/ ایران تنها کشور پرمصرف جهان http://www.isna.ir/news/95050115972/
12
مخبر، ع. و مهرآرا، م. 1382. حکمرانی و مبارزه با فساد، طرح پژوهشی حکمرانی خوب (1). تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. دفتر بررسیهای اقتصادی.
13
نادری، م. م. 1390. حکمرانی خوب؛ معرفی و نقد اجمالی، اسلام و پژوهشهای مدیریتی، 1(1): 69-93.
14
نیکونسبتی، ع. 1390. حکمرانی و توسعه: گذشته، حال، آینده. فصلنامه علمی پژوهشی برنامه و بودجه، 16(4): 129-154.
15
یادگاری، آ. و یوسفی، ع. و مظفرامینی، ا. 1397. تحلیل نهادی ساختار حکمرانی آب در ایران: مطالعه حوضه زایندهرود. مجله تحقیقات منابع آب ایران، 14(1): 184-197.
16
Allan T. 2001. The Middle East Water Question: Hydropolitics and the global economy. London and New York. The Arab Studies Journal, 9.10(2.1): 160-164.
17
Balali M. R. 2009. Towards Reflexive Land and Water Management in Iran Linking Technology, Governance and Culture. Thesis. Wageningen University.
18
Delavari Edalat F. and Abdi M.R. 2018. Concepts, Principles and Applications for Sustainable Development. Adaptive Water Management. Springer. Cham.
19
OECD. 2011. Water Governance in OECD Countries: A Multi-level Approach, OECD Studies on Water.
20
Pahl-Wostl C. 2015. Water Governance in the Face of Global Change, 287 p.
21
Rogers P. and Hall A. W. 2003. Effective Water Governance. Global Water Partnership. Elanders Novum press. Stockholm. Sweden.
22
UNDP .2012. Institutional and Context Analysis Guidance Note. Annual Report 2012. Oslo Governance Centre. Oslo.
23
Wittfogel K.A. 1957. Oriental despotism, A comparative study of total power, New Haven, CT: Yale University Press.
24
Yazdanpanah M., Thompson M., Hayati D. and Zamani Gh.H. 2013. A new enemy at the gate: Tackling iran’s water super-crisis by way of a transition from government to governance. Progress in Development Studies, 13(3): 177-194.
25
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مصرف آب با رویکرد پیوند آب و انرژی در نیروگاههای چرخه ترکیبی ایران
تولید برق و مصرف آب درهم تنیده است. با افزایش جمعیت و افزایش توسعه اقتصادی، نیاز به انرژی افزایش مییابد و در نتیجه مسائل آب مصرفی در سامانههای انرژی بسیار پیچیدهتر خواهد شد. اکثر فناوریهای تولید برق برای خنککننده، توربینهای بخار و بهرهبرداری از نیروگاهها به آب احتیاج دارند. میزان آب مورد نیاز انواع مختلف فناوریهای تولید برق متفاوت است. این پژوهش میزان آب مصرفی توسط نیروگاههای چرخه ترکیبی ایران را بررسی کرده و رابطه تنگاتنگ میزان تولید برق و میزان آب مصرفی جهت تولید برق را شناسایی کرده و با مدیریت مصرف آب و انرژی به بهبود شرایط در راستای حفظ محیطزیست کمک مینماید. در این پژوهش ابتدا به مطالعات کتابخانهای و بررسی مطالعات مشابه در ایران و جهان پرداخته شد و ضرایب و روشهای محاسبه میزان آب مصرفی از آنها استخراج شد. میزان آب مصرفی هر نیروگاه از حاصل ضرب میزان تولید برق و WCF مربوط به سیستم خنککننده خشک و نوع نیروگاه با سوخت گاز طبیعی بهدست آمد. در نهایت دادههای بهدست آمده از محاسبات با دادههای واقعی آب مصرفی در فرآیند تولید برق (آب دمین) مقایسه شد. بررسیها نشان داد استفاده از ضرایب مصرف آب بینالمللی نتایج بسیار متفاوتی را در مقایسه با دادههای واقعی برآورد میکنند. لذا استفاده از ضرایب مصرف آب برای کشور ایران قابل استفاده نمیباشد.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40261_aa740813ee146274eedd2df57b290174.pdf
2021-05-22
11
18
10.22067/jwsd.v8i1.88604
مصرف آب
تولید برق
نیروگاههای چرخه ترکیبی
پیوند آب و انرژی
سرور
قدرتی
s2010ghodrati@yahoo.com
1
علوم و تحقیقات تهران
LEAD_AUTHOR
نرگس
کارگری
nkargari@gmail.com
2
علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
فروغ
فرساد
forough.farsad@yahoo.com
3
علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
امیرحسین
جاوید
ahjavid@gmail.com
4
علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
علیرضا
حاجی ملاعلی کنی
alikani@yahoo.com
5
علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
امینی، ف. صابر فتاحی، ل. سلیمانپور، پ. گل قهرمانی، ن. شفیع زاده، م.ع. توانپور، م. فرمد، م. و خودی، م. 1395. ترازنامه انرژی. معاونت امور برق و انرژی، دفتر برنامه ریزی و اقتصاد کلان برق و انرژی.
1
عوامی، ا. 1397. پیوند آب و انرژی در صنعت (مبانی، روشها و کاربردها). جلد اول. موسسه انتشارات علمی. چاپ اول. تهران، ایران.
2
عیسیپور، ع. و عابدی، ش. 1393. بررسی مصرف آب در نیروگاه های حرارتی و ارائه راهکارهای اصلاح الگوی مصرف. هفتمین کنفرانس نیروگاه های برق، بندرعباس، ایران.
3
وزارت نیرو. 1396. شرکت مادر تخصصی توانیر و شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی. گزارش آمار تفصیلی صنعت برق ایران ویژه تولید نیروی برق. نشریه آمار تفصیلی صنعت برق ایران ویژه تولید نیروی برق.
4
Chunyan W., Ranran W., Edgar H. and Yi L. 2017. A technology-based analysis of the water-energy emission nexus of China’s steel industry. Resources, Conservation & Recycling, 124:116–128.
5
El-khozondar B. 2017. Investigating The Use Of Water For Electricity Generation At Turkish Power Plants, Department of Environmental Engineering, Hacettepe University, 06800, Beytepe, Ankara, Turkey. Degree of Master of Science, Science and Engineering of Hacettepe University.
6
Fernández R,1., Kavvadias K.I. and Hidalgo G. 2017. Quantifying the water-power linkage on hydrothermal power systems: A Greek case study,". Applied Energy, 203: 240–253.
7
Jiangyu D., Shiqiang W., Guoyi H., Weinberg J., Xie X., Wu X., Song X., Jia B., Xue W. and Yang Q. 2017." Water-energy nexus: A review of methods and tools for macro-assessment," .Applied Energy, 210: 393-408.
8
Lee M.A., Keller A., Chiang P., Den W., Wang H., Hou CH., Wu J., Wang X. and Yan J. 2017. Water-energy nexus for urban water systems: A comparative review on energy intensity and environmental impacts in relation to global water risks. Applied Energy, 205: 589–601.
9
Larsen M. and Drews M. 2019. Water use in electricity generation for water-energy nexus analyses: The European case. Science of The Total Environment, 651(2): 2044-2058.
10
Macknick J., Newmark R., Heath G.,and Hallett K. 2011. A Review of Operational Water Consumption and Withdrawal Factors for Electricity Generating Technologies, national Renewable Energy laboratory, NREL/TP-6A20-50900.
11
Mariano M. and Ignacio E.G. 2015. Water–energy nexus in biofuels production and renewable based power. Sustainable Production and Consumption, 2: 96–108.
12
Okadera T., Geng Y., Fujita T., Dong H., Liu Z., Yoshida N. and Kanazawa T. 2015. Evaluating the water footprint of the energy supply of Liaoning Province, China: A regional input–output analysis approach. Energy Policy, 78: 148–157.
13
Terrapon-Pfaff J., Thomas F. and Leshtenbohner S. 2018. The Water-Energy Nexus in Iran (Water-Related Challenges for the Power Sector), Fredrich Ebert stiftung, 1-21.
14
Vilanova M. and Balestieri J. 2015. Exploring the water-energy nexus in Brazil: The electricity use for water supply, Energy, 85: 415-432.
15
Venkatesh G. and Larsen H. 2015. Water-energy nexus in urban water utilities: a brief Norwegian outlook, Vann-energi nexus i urbane vannverk: et norsk perspektiv. VATTEN–Journal of Water Management and Research, 71: 101–109.
16
WWAP (United Nation World Water Assessment Programme).2014. Water and Energy, Paris, UNESCO.
17
ORIGINAL_ARTICLE
گروداران منابع طبیعی
لازمه حکمروایی خوب و مدیریت مشارکتی-تطبیقی در هر موضوعی، شناخت افراد و نهادهای مرتبط است. در این بین، واژگان مختلفی برای نامگذاری و تفکیک آنها از یکدیگر به کار گرفته میشوند. هدف اصلی این مقاله، روشنگری در مورد واژه گروداران و انواع آنها در حکمروایی خوب منابع طبیعی (آب، زیستگاههای طبیعی و مسائل محیطزیستی) است. این پژوهش با بهکارگیری روش تحلیلی-توصیفی، تفاوت معنایی واژه گروداران با عناوینی همچون ذینفعان و دستاندرکاران را مشخص میسازد. سپس گروداران را در دو دسته و 11 گروه تقسیمبندی مینماید. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که درک نادرست یا محدود از واژه گروداران منابع طبیعی، به همراه عدم به کارگیری صحیح نقشها، میتواند به شکست طرحها و نابودی منابع طبیعی بیانجامد. همچنین بیان میکند، بحث تحلیل گروداران و مشارکت گروداران از این جهت مهم است که امروزه ایجاد موازنه بین نیازها، خواستهها و انتظارات متفاوت گروداران مختلف، بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته و البته پیچیدگیهای زیادی نیز دارد. در نتیجه، شناسایی، تحلیل و مشارکت گروداران، اساس مدیریت مشارکتی-تطبیقی و حفاظت پایدار است. در پایان، ضرورت اتخاذ سیاستهای باز برای جلب همکاری گروداران تببین میشود.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40263_5afd18a039f8ac44a7df2136c9d0fdcd.pdf
2021-05-22
19
30
10.22067/jwsd.v8i1.88313
یاریگری گروداران
تحلیل گروداران
مدیریت مشارکتی-تطبیقی
حکمروایی خوب
مهدی
کلاهی
mahdikolahi@um.ac.ir
1
استادیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، پژوهشکده آب و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
پایسته، م.، کلاهی، م. و عمرانیان خراسانی، ح. 1399. معیارها و شاخصها: الزامی برای شناخت، بهکارگیری و ارزیابی حکمرانی خوب در منابع طبیعی. آب و توسعه پایدار، 7(1): 13-22.
1
پایسته، م. 1398. حکمرانی مشارکتی- تطبیقی در منابع طبیعی. پایان نامه ارشد، دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه فردوسی مشهد.
2
جنتی چنار م. ع.، کلاهی، م. و مصداقی، م. 1399. تعارضات اجتماعی و مدیریت مراتع: مطالعه موردی مراتع شهرستان کلات نادر. بومشناسی کاربردی، (۳): ۷۷-۹۷.
3
جنتی چنار، م.ع. و کلاهی، م. 1397. تضادهای بین دامداران و اداره منابع طبیعی. هفتمین کنفرانس ملی مرتع و مرتعداری ایران، 137، 17-1.
4
حسینی س.ک. و نوروزی م. 1395. ضرورت حکمرانی منابع طبیعی با تأکید بر نفت و گاز در ایران: تبیین نظریات و بررسی تجارب. ماهنامه علمی اکتشاف و تولید نفت و گاز، ۱۳۳: ۹-۱۶.
5
داورانی، م. 1396. اخلاق آب:خواندنیهای اساسی برای پژوهشگران و کارشناسان. انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. نوبت اول. تهران
6
درودیان، ح.ر. 1396. یاریگری گروداران در حکمرانی فراگیر آب. انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. نوبت اول. تهران.
7
رمضانی، س. و بهمنی. ه. 1398. پوست در بازی: عدم تقارن های پنهان در زندگی روزمره. نشر نوین، نوبت اول. تهران.
8
سالاریان، م. 1398. چارچوب برنامه ریزی مشارکتی برای مدیریت راهبردی آب با تلفیق تجارب داخلی و خارجی. رساله دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد.
9
شریف زاده اقدم, ا.، شیخی, ع. و اجزاء شکوهی، م. 1397. ارزیابی حکمروایی خوب در پایداری محلههای شهری پیرانشهر. فصلنامه شهر پایدار، 1(3): 109-128.
10
شریفزاده، ف. و قلیپور, ر. 1382. حکمرانی خوب و نقش دولت. مدیریت فرهنگ سازمانی، 1(2): 93-109.
11
طاهری تیزرو، ع. قلعه بان تکمه داش، م. و زارع ابیانه، ح. 1397. بررسی اثر قدرت گروداران ذینفوذ در مدیریت مشارکتی منابع آب دشت قزوین. مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک, 25(2): 111-130.
12
کلاهی، م. 1399. ساختارهای مدیریتی جهت تحقق سیاستهای کلی محیطزیست. سیاستهای راهبردی و کلان، 8(31): 510-534.
13
کلاهی، م. 1398. دانش محیطزیستی: از دانایی تا توانایی. تهران: انتشارات تحقیقات آموزش کشاورزی. نوبت اول. تهران.
14
نوشینفر، و. 1396. آب، بومسازگان و جامعه: تلاقی رشتهها. انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. نوبت اول. تهران.
15
Armitage D., Berkes F. and Doubleday N. 2010. Adaptive co-management: collaboration, learning, and multi-level governance. UBC Press. Vancouver.
16
Boatright J.R. 2006. What’s wrong—and what’s right—with stakeholder management. Journal of Private Enterprise, 21: 106–130
17
Charron DC. 2007. Stockholders and stakeholders: The battle for control of the corporation. Cato Journal, 27(1): 1-22.
18
Chen Y.C.K. and P.J. Sackett. 2007. Return merchandize authorization stakeholders and customer requirements management—high-technology products. International journal of production research, 45(7): 1595-1608.
19
Crawford B.A., Katz R.A., and McKay S.K.. 2017. Engaging stakeholders in natural resource decision-making. Environmental Laboratory (US), Technical Report of ERDC/TN EMRRP-SR-83.
20
Cuppen E. 2016. Stakeholder Analysis. Foresight in Organizations: Methods and Tools. 1st Edition, Routledge prees. New York.
21
Decker D.J., Forstchen A.B, Pomeranz E.F., Smith C.A., Riley S.J., Jacobson C.A., Organ J.F. and Batcheller G.R. 2015. Stakeholder engagement in wildlife management: Does the public trust doctrine imply limits?. The Journal of Wildlife Management, 79(2):174-179.
22
Elias A. A., Cavana R. Y. and Jackson L. S. 2002. Stakeholder analysis for R&D project management. R&D Management, 32(4):301-310.
23
Ford J.K., Riley S.J., Lauricella T.K. and Van Fossen J.A.. 2020. Factors Affecting Trust Among Natural Resources Stakeholders, Partners, and Strategic Alliance Members: A Meta-Analytic Investigation. Frontiers in Communication, 5(9): 1-13.
24
Freeman R. E. 2001. A stakeholder theory of the modern corporation. Perspectives in Business Ethics Sie, 3(144): 38-48.
25
Freeman, R. E. 2010. Strategic management: A stakeholder approach. Cambridge university press, 1st Edition, Cambridge, United Kingdom.
26
Freeman, R. E., J. S. Harrison, A. C. Wicks, B. L. Parmar and S. De Colle. 2010. Stakeholder theory: The state of the art. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom.
27
Friedman, A. L. and S. Miles. 2006. Stakeholders: Theory and practice. Oxford University Press on Demand.1st Edition. UK.
28
Gaur V. 2013. Understand your stakeholders. International Journal of Advancements in Research & Technology, 2(1): 1-8.
29
Grimble R. and Wellard K. 1997. Stakeholder methodologies in natural resource management: a review of principles, contexts, experiences and opportunities. Agric Syst, 55: 173–193
30
Grindle M. 2012. Good governance: The inflation of an idea. Planning ideas that matter, 259-282.
31
Habitat U. N. 2006. State of the World’s Cities 2006/7. New York: United Nations.
32
Hardin G. 1968. The tragedy of the commons. Science, 162(3859): 1243-1248.
33
Hitt M. A., R. D. Ireland and R. E. Hoskisson. 2010. Strategic management: Concepts: Competitiveness and globalization.
34
Hyder A, Syed S, Puvanachandra P, et al. 2010. Stakeholder analysis for health research: case studies from low-and middle-income countries. Public Health 124:159–166
35
Jepsen, A. L. and P. Eskerod. 2009. Stakeholder analysis in projects: Challenges in using current guidelines in the real world. International Journal of Project Management, 27(4): 335-343.
36
Johnson, G., K. Scholes and R. Whittington. 2008. Exploring Corporate Strategy. Financial Times Prentice Hall.
37
Kaler J. 2003. Differentiating stakeholder theories. J Bus Ethics 46: 71–83
38
Kijazi MH. 2007. Stakeholder-centered forest evaluations: needs, priorities and wellbeing of forest beneficiaries, Kilimanjaro, Tanzania. Unpubl PhD Thesis Univ Toronto
39
Kolahi M., Sakai T., Moriya K. and Makhdoum M. F. 2012. Challenges to the future development of Iran’s protected areas system. Environmental management, 50(4): 750-765.
40
Kolahi, M., T. Sakai, K. Moriya, M. F. Makhdoum and L. Koyama. 2013. Assessment of the effectiveness of protected areas management in Iran: Case study in Khojir National Park. Environmental management, 52(2): 514-530.
41
Kolahi M., Sakai T., Moriya K., Yoshikawa M. and Trifkovic S.. 2014b. Visitors’ characteristics and attitudes towards Iran’s national parks and participatory conservation. Parks, 20(1): 53-66.
42
Kolahi M., Sakai T., Moriya K., Yoshikawa M and Esmaili T. 2014a. From paper parks to real conservations: Case study of social capital in Iran’s biodiversity conservation. International Journal of Environmental Research, 8(1): 101-114.
43
Mitchell R. K., Agle B. R. and Wood D. J. 1997. Toward a theory of stakeholder identification and salience: Defining the principle of who and what really counts. Academy of management review, 22(4): 853-886.
44
Nysten-Haarala S. and Tysiachniouk M.. 2013. Trust in forest industry relations in Northwest Russia. Forest Policy and Economics, 31: 1-49.
45
Orr S. K. 2013. Environmental policymaking and stakeholder collaboration: Theory and practice. CRC Press.
46
Prell C, Hubacek K, Reed M. 2009. Stakeholder analysis and social network analysis in natural resource management. Soc Nat Resour, 22: 501–518
47
Reed M.S., Graves A., Dandy N Posthumus H., Hubacek K., Morris J., Prell C., Quinn C.H. and Stringer L.C. 2009. Who’s in and why? A typology of stakeholder analysis methods for natural resource management. International of Environmental Management, 90: 1933–1949
48
Rietbergen-McCracken J. and Narayan-Parker D. (Eds.). 1998. Participation and social assessment: tools and techniques (Vol. 1). World Bank Publications. 1st Edition. Washington.
49
Stakeholder, 15 March 2020. Cambridge English Dictionary. Available at https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/stakeholder.
50
Stakeholder, 15 March 2020. Longman Dictionary of Contemporary English. Available at https://www.ldoceonline.com/dictionary/stakeholder.
51
Stakeholder, 15 March 2020. Merriam-Webster Dictionary. Available at https://www.merriam-webster.com/dictionary/stakeholder.
52
Stakeholder, 15 March 2020. Oxford Lexico Dictionaries. Available at https://www.lexico.com/en/definition/stakeholder.
53
Stoll-Kleemann, S. and M. Welp (Eds.). 2007. Stakeholder dialogues in natural resources management: theory and practice. Springer Science & Business Media.
54
Taleb N. N. 2020. Skin in the game: Hidden asymmetries in daily life. Random House Trade Paperbacks, 1st Edition. Uitgeverij Nieuwezijds. Amsterdam.
55
Uddin M.M., and Belal A.R. 2019. Donors’ influence strategies and beneficiary accountability: an NGO case study. In: Accounting Forum. Taylor & Franci. 1st Edition.
56
Vos J. F. and Achterkamp M. C. 2006. Stakeholder identification in innovation projects. European Journal of Innovation Management, 9(2): 161-178.
57
Worboys G. L., Lockwood M., Kothari A., Feary S. and Pulsford I.. (Eds.). 2015. Protected area governance and management. ANU Press. 1st Edition. world.
58
Wu X. 2007. Stakeholder identifying and positioning (SIP) models: From Google's operation in China to a general case-analysis framework. Public Relations Review, 33(4): 415-425.
59
ORIGINAL_ARTICLE
هدف و هدف گذاری در برنامه ریزی استراتژیک مطالعه موردی شرکت آبفای استان قم
شتاب روز افزون در شکلگیری محیطهای پیچیده و پویا و اهمیت آن در راهبری سازمانهای عصر حاضر باعث شده است برنامهریزی استراتژیک در صدر اهداف شرکتها قرار گیرد. مدیریت استراتژیک به عنوان هنر و علم تدوین، اجرا و کنترل استراتژیهایی است که سازمان را قادر میسازد به هدفهای بلندمدت خود دست یابد. هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی عوامل تأثیرگذار بر اهداف سازمانی برای برنامهریزی استراتژیک سازمانها میباشد. پژوهش حاضر از نظر نحوه گردآوری دادهها توصیفی-پیمایشی و نوع پژوهش بر مبنای هدف، کاربردی است. در جامعه آماری 181 نفر از خبرگان شاغل در شرکت آبفای قم و با روش نمونهگیری تصادفی تعداد 108 نفر محاسبه شد. نتایج پژوهش نشان میدهد شش عامل "روشن بودن عملیات"، "همراستایی"، "ویژگیهای محیطی"، "همسویی با ساختار سازمان"، "عدم تکرار"و"تشخیص حوادث پیرامونی" از مولفههای اصلی و تعیین کننده هدفگذاری در برنامهریزی استراتژیک میباشند. با توجه به ضرایب رگرسیونی بهدست آمده، بیشترین اثرگذاری مربوط به متغیر "همراستایی" با ضریب رگرسیون 321/0میباشد. به عبارتی دیگر اهداف سازمان باید در عین تنوع و فراوانی، وحدت و یگانگی داشته باشند. استفاده از نتایج بهدست آمده در شرکتهای آب و فاضلاب کشور میتواند در تدوین و جاریسازی استراتژیها به عنوان راهنما و تسهیلگر عمل نماید.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40264_8baff5ebcd4168331a8cebe58c21ad24.pdf
2021-05-22
31
40
10.22067/jwsd.v8i1.88750
برنامهریزی استراتژیک
تدوین استراتژی
هدفگذاری
شرکت آبفای قم
علی جان
صادق پور
alijan_sadegh@yahoo.com
1
دکترای مدیریت منابع انسانی، شرکت آب و فاضلاب استان قم، ایران
AUTHOR
عبدالهادی
مطهری
motahary.313@gmail.com
2
دانش آموخته کارشناس ارشد مدیریت اجرایی، شرکت آب و فاضلاب استان قم، ایران
LEAD_AUTHOR
علی
نجات بخش اصفهانی
hany.orveh@gmail.com
3
استادیار گروه مدیریت منابع انسانی، دانشگاه پیام نور و معاون پژوهشی مرکز تاد، ایران
AUTHOR
اعرابی، س.م.، آقازاده، ه. و نظامی وند چگینی، ه. 1393. دستنامه برنامهریزی استراتژیک، دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران.
1
اکبریان، م. و نجفی، س.ا. 1398. اولویت بندی اهداف استراتژیک در کارت امتیازی متوازن با تلفیق دیمتل و ای ان پی. نشریه تصمیمگیری و تحقیق در عملیات، 4(1): 74-87.
2
الوانی، س.م. 1398. مدیریت عمومی. نشر نی. چاپ پنجاه و ششم. تهران.
3
پهلوانیان، ح. 1388. تجربهای موفق از کاربرد مدیریت استراتژیک (استراتژیک). انتشارات نیکو روش. چاپ دوم. تهران.
4
پیرانی، ع. 1398. اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر هدفگذاری و انگیزش تحصیلی بر رضایتمندی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم نظری شهر ایلام. سومین همایش ملی روانشناسی، تعلیم و تربیت و سبک زندگی دانشگاه پیام نور قزوین. قزوین.
5
دیوید، آ. ف. 1398. مدیریت استراتژیک، (ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی)، دفتر پژوهش های فرهنگی، تهران.
6
رابینز، ا.پ. 1398.مبانی رفتار سازمانی ( ترجمه علی پارسیان و سید محمد اعرابی) ، تهران : دفتر پژوهش های فرهنگی.
7
رضاییان، ع. 1395. مبانی مدیریت رفتار سازمانی. انتشارات سمت. چاپ شانزدهم. تهران.
8
رهپیک، ح. 1383. هدف و هدفگذاری در برنامهریزی ملی و استراتژیک. فصلنامه مطالعات استراتژیک، 2: 217-232.
9
زارعی متین، ح. 1397. مبانی سازمان و مدیریت (رویکرد اقتضایی). انتشارات دانشگاه تهران. چاپ هفتم. تهران.
10
سرلک، م.ع. و فراتی، ح. 1392. سیستمهای اطلاعات مدیریت پیشرفته، انتشارات دانشگاه پیام نور. چاپ هفتم. تهران.
11
شلینگ، م.ا. 1395. مدیریت استراتژیک نوآوری تکنولوژیک (ترجمه سید محمد اعرابی و محمد تقیزاده مطلق)، دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران.
12
طبیبی، س.ج. و ملکی، م.ر. 1396. برنامهریزی استراتژیک. انتشارات ترمه. چاپ ششم.تهران.
13
علی احمدی، ع.ر. و اسدی، ک. 1385. کاربرد تئوری ها و روش های تجزیه و تحلیل محیطی در تنظیم نقطه تعادل استراتزی سازمانی. فصلنامه مدیریت فردا، 15 و 16: 5-12.
14
کوبین، ج.ن.، هنری م. و رابرت ام، ج. 1382. مدیریت استراتزیک (فرآیند استراتژی)، (ترجمه محمد صائبی)، چاپ سوم. موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامهریزی. تهران.
15
کوهنو، ژ. 1382.تأثیر جهانی شدن بر استراتژی (ترجمه منوچهر پایور)پژوهشکده مطالعات استراتژیک، شماره گزارش 2-4-7-139.
16
مصلح شیرازی، ع. ن. و حیدری، ع. 1382. طراحی نظام ارزیابی و کنترل استراتژیک در الگوی مدیریت استراتژیک طرحگرا (مورد مطالعه: شرکت صنایع آذرآب). مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 19(38): 75-86.
17
مطهری، ع.ا. 1391. طراحی و تبیین مدلی برای کنترل استراتژیک در شرکتهای اجرایی با مطالعه موردی شرکت آبفای قم، پایاننامه کارشناسیارشد مدیریت اجرایی (استراتژیک) دانشگاه پیام نور مرکز ساوه.
18
مطهری، ع.ا. 1397. تجربهای موفق از کاربرد کنترل استراتژیک. انتشارات سلسله. چاپ اول. قم.
19
نجات بخش اصفهانی، ع. و نیکوکار، غ.ح. 1388. مدل کنترل استراتژیک دستگاههای فرهنگی کشور. انتشارات جباری. چاپ اول. قم.
20
Chirag D. 2019. “Strategy and Strategic Management" In Management for Scientists. Published online: 65-84
21
Daft Richard L. 1991. Management. (The Dryden Press series in management) Chicago. USA.
22
Fremont E. Kast and James E. Rosenzweing. 1985. organization and management. Forth edition McGraw-Hill Inc. USA.
23
Harrison, E. Frank 1991. Strategic control at the C. E. O. Level. International Journal of strategic management (Long Range planning) Great Britain: Pergamum Press plc, 24(6): 78–87.
24
https://www.iranmodir.com/business-failure/ (visited 9 November 2020)
25
https://www.hamshahrionline.ir/news/88682/%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AF(visited9November 2020)
26
Hofer R., Charles W., Murray E., dwin A., Charon R. P., Robert A.B., Norman A. and Millner J.R. 1986. Strategic Management: A Casebook in policy and Planning second Edition. West Publishing's. West Publ. Co. USA.
27
Locke A. Edwin 1986.. generalizes from laboratory to field setting .University of Maryland. Academy of Management Review.
28
Mintzberg H., Raisinghani D. and Theorem A. 1976. The structure of ‘unstructured’ decision processes. administrative Science Quarterly Sage Publications, 21(2): 246-275.
29
Porter L., Lawler E. and Hackman R. 1975. behavior in organizations. Publisher: McGraw-Hill New York. USA.
30
Rouillard L. A.1994. Goals and goal setting .3rd Revised edition.Publisher:Kogan Page. London.
31
Singh S.K., Hugh J.W. and Richard T.W. 2002. EIS support for the strategic management process. Decision Support Systems, 33: 71–85.
32
Taryn C.K., Dennis A.R., Vogel D.R. Nunn maker J.F. 1992. the application of electronic meeting technology to support strategic management, MIS Quarterly, 16(3): 313–334.
33
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی موانع مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی از دیدگاه گندمکاران روستاهای شهرستان مراغه
هدف از این تحقیق، واکاوی موانع مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی از دیدگاه گندمکاران روستاهای شهرستان مراغه، برای ارائه راهکارهای مناسب جهت بهبود مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی و کاهش مشکلات بود. جامعه آماری پژوهش گندمکاران آبی روستاهای شهرستان مراغه بودند (240=N) که با استفاده از جدول مورگان، حجم نمونه آماری 149 نفر محاسبه شد. به منظور دستیابی به نمونهها در این پژوهش، از روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب استفاده شد. پرسشنامه ابزار اصلی پژوهش بود که با استفاده از مرور منابع و مصاحبه با صاحبنظران طراحی و روایی محتوایی آن مورد تأیید قرار گرفت. برای بررسی پایایی آن 30 پرسشنامه تکمیل و مقدار آلفایکرونباخ آن 0/85 به دست آمد که نشاندهنده پایایی قابل قبول پرسشنامه بود. با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی موانع مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی به هفت دسته موانع اقتصادی، چاههای غیرمجاز و بهرهبرداری بیرویه، مدیریت نامناسب، ویژگیهای کانال، نگرش و کمبود دانش فنی، اقلیم و ترویج و ارتباطات طبقهبندی شدند که در مجموع 67/15 درصد تغییرات واریانس کل را تبیین میکردند. نتایج تحقیق نشان داد آموزش و افزایش آگاهی، مشارکتدادن کشاورزان در امر مدیریت منابع، حمایتهای مالی از کشاورزان جهت بهینهسازی روشهای آبیاری و تصویت قوانین مفید و موثر از سوی دولت جهت جلوگیری از حفر چاههای غیرمجاز در کشور و همچنین منطقه مورد مطالعه موجب تحقق بهتر و سریعتر مدیریت پایدار منابع آب خواهد شد.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40266_db8de1d73b3b68f2d73f3cba448617a6.pdf
2021-05-22
41
50
10.22067/jwsd.v8i1.89081
حفاظت منابع آب
شهرستان مراغه
کشاورزی
گندمگاران آبی
فاطمه
کاظمیه
kazemiyeh@tabrizu.ac.ir
1
استادیار، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
LEAD_AUTHOR
اسماء
عیدی
a.eidi2155@gmail.com
2
دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
AUTHOR
شاپور
ظریفیان
zarifian@tabrizu.ac.ir
3
دانشیار، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
AUTHOR
ابراهیمی، س.، شعبانعلی فمی، ح.، دانشور عامری، ژ. و قاسمی، ج. 1388. تحلیل مشکلات و سازوکارهای بهبود مدیریت آب کشاورزی در تولید انگور در شهرستان تاکستان. مجله ترویج و اقتصاد کشاورزی، 2(1): 44-31.
1
افشاری، س.، رضائی، ر.، قلیزاده، ح. و شعبانعلیفمی، ح. 1397. تحلیل عوامل تبیینکننده اقدامات مرتبط با مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی شهرستان کمیجان. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 28(1): 285-267.
2
باقری، م.، محمدی، ح.، نوری، غ.ر. و میر، ب. 1392. عوامل تعیین کننده استفاده پایدار از منابع آب در استان کهکیلویه و بویر احمد. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 15(1): 51-64.
3
پناهی، ف.، ملک محمدی، ا. و چیذری، م. 1391. تحلیل موانع به کارگیری مدیریت بهینۀ منابع آب در نظام کشاورزی ایران. فصلنامه روستا و توسعه، 15(4): 23-41.
4
تاجریمقدم، م. 1397. تحلیل رفتار صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی مطالعه موردی دشت نیشابور. رساله دکترای توسعه کشاورزی. دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
5
حسنی، ن. یداللهی، پ. مرتضوی، ا. ظهرابی، ب. و زارع، ح. 1394. تحلیل بازدارنده های مدیریت منابع آب (مطالعه موردی: دشت همدان بهار). نشریه کشاورزی بوم شناختی، 5(2): 98-108.
6
حسینزاد، ج.، کاظمیه، ف.، جوادی، ا. و غفوری، ه. 1392. زمینه ها و سازوکارهای مدیریت آب کشاورزی در دشت تبریز. نشریه دانش آب و خاک، 23(2): 58-98.
7
رحیمی، ز. 1394. بررسی عوامل موثر بر مدیریت پایدار آب در بین کشاورزان چغندرکار شهرستان کوهدشت. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده آبادانی و توسعه روستاها، موسسه آموزش عالی عمران و توسعه.
8
رضادوست، ب. و الهیاری، م. 1393. عوامل موثر بر مدیریت بهینه آب کشاورزی از دیدگاه کشاورزان. مجله مطالعات جامعه علوم کشاورزی، 13: 15-21.
9
رضانژاد اصل، ا. 1395. شناسایی نحوه مدیریت منابع آب کشاورزی توسط باغداران شهرستان مراغه و تمایل آنها به استفاده از روش های مدیریت پایدار منابع آبی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان.
10
طاهرآبادی، ف.، معتمد، م.ک. و خالدیان، م.ر. 1395. تحلیل موانع و مشکلات مدیریت آب کشاورزی در دستیابی به توسعه پایدار مورد: شهرستان های کنگاور و صحنه در استان کرمانشاه. مجله اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 5(17): 57-70.
11
عربی، ر.، میرکزاده، ع.ا. و زرافشانی، ک. 1393. تحلیل عوامل بازدارنده انتقال مدیریت شبکه آبیاری به بهرهبرداران: موردمطالعه دهستان میان دربند. فصلنامه راهبردی توسعه روستایی، 1(4): 119-130.
12
کلانتری، خ. 1386. پردازش و تحلیل داده ها در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی. تهران: نشر شریف. چاپ دوم، تهران.
13
گزارش عملکرد مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان مراغه. 1398. سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی.
14
گل محمدی، ف. 1391. نقش آموزش کشاورزان و اقدامات ترویجی در بهره وری و مدیریت مصرف آب، فصلنامه مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، 9(35): 50-57.
15
گودرزی، س.، شعبانعلی فمی، ح.، موحد محمدی، ح. و جلالزاده، م. 1388. بررسی عوامل فردی و حرفهای تأثیرگذار بر ادراک کشاورزان شهرستان کرج نسبت به مشکلات مدیریت آب کشاورزی. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، 23(2): 55-62.
16
محمدی، ی.، شعبانعلی فمی، ح. و اسدی، ع. 1388. تحلیل مؤلفه های مؤثر بر مدیریت آب کشاورزی در شهرستان زرین دشت از دیدگاه کشاورزان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 16(2): 1-11.
17
مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری. 1396. سازمان برنامه و بودجه، بحران آب و امکان سنجی اتصال پهنه های آبی شمال و جنوب کشور.
18
میرزایی، م.، خداشناس، س.، داودی، م. و داوری، ک. 1394. مدیریت آب سدهای زیرزمینی بر پایه شبیهسازی عددی مطالعه موردی: سد زیرزمینی راور کرمان. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 2(4): 381-390.
19
Chartzoulakis K. and Bertak M. 2015. Sustainable water management in agriculture under climate change. Agriculture and Agricultural Science Procedia, 4(1): 88-98.
20
Howarth S.E., Parajuli U.N., Baral J.R., Nott G.A., Adhikari B.R. Gautam D.R. and Menuka K. C. 2006. Promoting good governance of water users’ associations in Nepal. Department of Irrigation of His Majesty’s Government of Nepal.
21
Hu Y., Paul Moiwo J., Yang Y. Han S. and Yang Y. 2010. Agricultural water- saving and sustainable groundwater management in Shijiazhuang irrigation district, North China Plain. Journal of Hydrology, 393: 219-232.
22
Kulmatov R. 2014. Problems of sustainable use and management of water and land resources in Uzbekistan. Journal of Water Resource and Protection, 6(2): 35-42.
23
Organisation for Economic Co operation and Development (OECD). 2010. Sustainable management of water resources in agriculture. OECD, www. Oecd. Org/water.
24
ORIGINAL_ARTICLE
شناخت و اولویتبندی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی خشکشدن دریاچه ارومیه در روستاهای پیرامون
این پژوهش از نوع مطالعات کاربردی بوده و روش پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی میباشد و بهمنظور دستیابی به هدف از روش علی-مقایسهای استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را کارشناسان و متخصصان باتجربه در زمینهی مسائل دریاچه ارومیه تشکیل دادند. روش نمونهگیری هدفمند از نوع گلوله برفی بود و ابزار تحقیق، پرسشنامه و روایی آن براساس نظرات اساتید و کارشناسان تائید شد. برای تعیین میزان پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و برای هریک از شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی بهصورت مجزا محاسبه شد. تجزیه و تحلیل دادهها از طریق نرمافزار SPSS صورت گرفت، علاوهبر آمار توصیفی، از آمار استنباطی نظیر آزمونهای مقایسهای استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد خشکشدن دریاچه ارومیه بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی روستاهای پیرامون تاثیر گذاشته است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل سلسهمراتبی (AHP) برای اولویتبندی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی خشکشدن دریاچه ارومیه نشان داد، پیامد محیطزیستی با میانگین وزن نهایی 7/407 بیشترین اهمیت، پیامد اجتماعی با میانگین وزن نهایی 2/623 در درجه دوم اهمیت و پیامد اقتصادی با میانگین وزن نهایی 1/393 در درجه سوم اهیمت قرار گرفت. بنابراین پیشنهاد میشود به منظور جلوگیری از فاجعه محیطزیستی و بروز پیامدهای تخریب کننده آن اقدامات عاجل در نجات دریاچه ارومیه توسط مسئولین دولتی، مراکز علمی و افراد خبره با بهرهگیری از تمامی ظرفیتهای داخلی و کمکهای بینالمللی انجام گیرد تا از تکرار فاجعه محیطزیستی دریاچه آرال در این منطقه از کشور جلوگیری شود.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40267_1b520a12070e4eb5cb1c1e3b8bcbfff9.pdf
2021-05-22
51
62
10.22067/jwsd.v8i1.88477
بحران
پیامد اجتماعی
پیامد اقتصادی
پیامد محیطزیستی
دریاچه ارومیه
مهدی
امینی
aminihakan@gmail.com
1
دانشآموخته کارشناسی ارشد توسعه روستایی، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
LEAD_AUTHOR
حسین
کوهستانی
h.koohi@tabrizu.ac.ir
2
دانشیار، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
AUTHOR
فاطمه
کاظمیه
kazemiyeh@tabrizu.ac.ir
3
استادیار، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
AUTHOR
آلشیخ، ع.، علیمحمدی، ع. و قربانعلی، ع. 1383. پایش خطوط ساحلی دریاچه ارومیه با استفاده از سنجش از دور. نشریه تحقیقات کاربردی جغرافیا، 4(5): 9-23.
1
اصغری سراسکانرود، ص.، جلالی عنصرودی، ط. و زینالی، ب. 1392. تحلیل تغییرپذیری وضعیت گردشگری شهرهای واقع در اطراف دریاچه ارومیه. فصلنامه برنامه ریزی منطقهای، 3 (11): 99-114.
2
بارانیپسیان، و.، پوراکرمی، م.، فتوحیمهربانی، ب. و پوراکرمی، س. 1396. تحلیل روند خشکشدن دریاچه ارومیه و مهمترین تأثیرات آن بر سکونتگاههای پیرامونی. فصلنامه پژوهشهای روستایی، 31(3): 439-453.
3
خوش اخلاق، ف.، حیدری، م.، مرادی مقدم، م.و مولایی پارده، ا. 1392. شبیهسازی تغییرات رژیم دمای مراغه در اثر خشک شدن دریاچه ارومیه. مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی، 8: 1-18.
4
زالی، ن. 1388. آیندهنگری توسعه منطقهای با رویکرد سناریو مبنا (نمونه موردی: استان آذربایجانشرقی)، رساله دوره دکتری، دانشگاه تبریز.
5
ستاد احیای دریاچه ارومیه. 1396. خطرات و تهدیدات ناشی از خشکی دریاچه ارومیه ویژه فرمانداران و بخشداران.
6
سلیمیترکمانی، ح. 1390. بررسی مشکل محیطزیستی دریاچه ارومیه از منظر حقوق بینالملل محیطزیست. فصلنامه راهبرد. 20(58): 177-178.
7
عقلمند، ر.، عباسی، ع. 1396. دریاچه ارومیه: چالشهای محیطزیستی و راهکارهای کاهش اثرات آن. چهارمین کنفرانس بینالمللی برنامهریزی و مدیریت محیطزیست. دانشگاه تهران، تهران.
8
فراهانی، ح.، صفاری، ر. 1393. بحران کم شدن سطح آب دریاچه ارومیه و تأثیر آن در توسعهپایدار روستایی (مطالعه موردی: بخش گوکان شهرستان آذرشهر)، اولین همایش ملی آب، انسان و زمین. اصفهان.
9
فنی، ز. و معروفی، ا. 1396. بررسی اثرات خشکی دریاچه ارومیه بر آسیبپذیری محیطزیست طبیعی و انسانی ناحیه پیرامون. فصلنامه علمی تروجی محیطزیست، 58: 1-16.
10
گلی، ع.، ایراننژاد، ر. و صادقی جدیدی، ا. 1396. پیامدهای اقتصادی خشک شدن دریاچه ارومیه در روستاهای غرب و شرق آن. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 6(1): 113-136.
11
وفائیان، م.، هنجاری، ر. و میرزاپور پیردوستی، آ. 1395. بررسی علل خشکی دریاچه ارومیه، سومین کنفرانس ملی مهندسی عمران و توسعه پایدار ایران. موسسه آموزش عالی مهر اروند، تهران.
12
Abbaspour M., Javid A., Mirbagheri S., Ahmadi Givi F. and Moghimi P. 2012. Investingation of lake drying attributed to climate. International Journal of Environmental Science and Technology, 9: 257-266.
13
Behrouzirad B. 2007. Identification of fish eating birds. INTERNATIONAL JOURNAL OF ENVIRONMENTAL RESEARCH (IJER), 1(2): 88-95.
14
Erdinger L., Hollert H. And Eckl P. 2011. Aral Sea: An ecological disaster zone with impact on human health. Reference module in earth system and environment. Journal of Encyclopedia of Environmental Health, 15: 136-144.
15
Hesami A. and Amini A. 2017. Changes in irrigated land and agricultural water use in the Lake Urmia basin. Lake and Reservoir Management, 32(3): 288–296.
16
Lemoalle J., Bader J., Leblanc M. and Sedick A. 2012. Recent changes in Lake Chad: Observations, simulations and management options (1973-2011). Global and planetary change, 80-81: 247-254.
17
Manouchehri A. 2001. Drought and shallow water crisis, challenges, policies and plans to encounter, Water & Environment, 45: 15-21
18
Mazhitova Z., Jensen S., Ritzen M. and Zetterstrom R. 1998. Chlorinated contaminants, growth and thyroid function in schoolchildren from the Aral Sea region in Kazakhstan. Acta paediatrica, 87: 991-995
19
Nouri H., Mason R. and Moradi N. 2017. Land suitability evaluation for changing spatial organization in Urmia county towards conservation of Urmia lake. Applied geography, 81: 1-12
20
Udmale P., Ichikawa Y., Manandhar S., Ishidaira H. and Kime A. 2014. Farmers' perception of drought impacts, local adaptation and administrative mitigation measures in maharashtar state, india. International journal of disaster risk reduction, 10: 250-269
21
Zarghami M. and Rahmani M. 2017. A System Dynamics Approach to Simulate the Restoration Plans for Urmia Lake, Iran. Optimization and Dynamics with Their Applications, 3: 309-326.
22
ORIGINAL_ARTICLE
مروری بر کاربردهای انرژی خورشیدی در تأمین برق سامانههای آب و فاضلاب، با تأکید بر وضعیت موجود در آبفای ایران
کشور ایران، در یکی از مناطق گرم و خشک جهان، خاورمیانه، قرار گرفته است. چنین موقعیت جغرافیایی شرایط خاصی را به صورت همزمان بر تأمین آب و برق مورد نیاز کشور تحمیل نموده است. تأسیسات آب و فاضلاب از زیرساختهای استراتژیک میباشد که نیاز به بهرهگیری از انرژیهای تجدیدپذیر و پاک در تأمین توان مورد نیاز آن به خوبی احساس میشود. این مقاله مروری بر تجربیات و فرآیندهای آب و فاضلاب که از انرژی خورشیدی خصوصاً برق فتوولتائیک بهره میگیرند خواهد داشت و در خلال آن به سیاستهای داخل کشور در خصوص قراردادهای خرید تضمینی برق و تأثیر آن بر انگیزه سرمایهگذاری در این بخش توسط ارگانهایی همچون آبفا نگاهی انتقادی و تحلیلی دارد. در نهایت، وضعیت شرکتهای آب و فاضلاب شهری و روستایی کشور از نظر میزان مصرف انرژی، میزان سرمایهگذاری در تولید برق خورشیدی و صرفهجویی به دست آمده از این بابت بررسی میشود. نتایج نشان داد، 1652 کیلووات پنل فتوولتائیک در بدنه شرکتهای آب و فاضلاب شهری نصب شده که چیزی در حدود یک دهم درصد از مصرف سالانه برق در این بخش را پوشش میدهد. در بخش چالشها، نکاتی مطرح خواهد شد که در صورت اجرایی شدن، میتواند بر گسترش سرمایهگذاری در زمینه تولید برق فتوولتائیک جهت مصرف تأسیسات آب و فاضلاب تأثیرگذار واقع شود. این چالشها به دو گروه الف) دشواری تأمین مالی طرحهای انرژی خورشیدی در سازمان آب و فاضلاب، و ب) عدم اطلاعرسانی کافی و صحیح و کمبود آموزش نیروی انسانی سازمان در خصوص کاربردها و مزایای انرژیهای تجدیدپذیر قابل تقسیم میباشد.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40268_3b41b156f10581b797e31acd8438d6df.pdf
2021-05-22
63
78
10.22067/jwsd.v8i1.87348
برق فتوولتائیک
انرژی خورشیدی
تصفیه آب و فاضلاب
امیررضا
محمودی
a.r.mahmoudi@ut.ac.ir
1
کارشناسی ارشد مهندسی انرژی های تجدیدپذیر، سازمان آب و فاضلاب استان خراسان رضوی، ایران
LEAD_AUTHOR
محمد
سلطانی اصل
soltani@asrar.ac.ir
2
دکترای عمران-آب، استادیار موسسه آموزش عالی اسرار مشهد، ایران
AUTHOR
بهرام
تقی زاده دربان
research@abfakhorasan.ir
3
کارشناسی ارشد شیمی تجزیه، سازمان آب و فاضلاب استان خراسان رضوی، ایران
AUTHOR
استفاده از انرژی خورشیدی برای تأمین نیاز برق تأسیسات در شرکت آبفای قم. 1396. پورتال انرژی خورشیدی.
1
http://www.pvportal.ir/en/node/401 (visited May 6, 2020)
2
استفاده از انرژی خورشیدی در تصفیهخانه آب خرمآباد. 1395. ایسنا.
3
https://www.isna.ir/news/95031715535/ (visited December 7, 2019)
4
امکانسنجی استفاده از انرژیهای خورشیدی در تأسیسات شرکت آب و فاضلاب همدان و اجرای برخی کاربریها. 1392. همدان.
5
https://ganj-old.irandoc.ac.ir/articles/715192
6
ایرنا. 1398. وزیر نیرو: 51 درصد جمعیت شهری کشور تحت پوشش شبکه فاضلاب است. ایرنا. shorturl.at/gkvzR.
7
ایلنا. 1394. دو درصد برق کشور در آب و فاضلاب مصرف می شود. ایلنا.
8
https://www.ilna.news/fa/tiny/news-305112 (visited February 14, 2020)
9
بهره برداری از مرحله دوم نیروگاه خورشیدی ستاد مرکزی شرکت آب و فاضلاب. 1397. خبرگزاری صدا و سیما.
10
http://www.iribnews.ir/008xjo (visited December 7, 2019)
11
تولید 20 کیلووات برق از انرژی خورشیدی ساختمان آبفای همدان. 1397. خبرگزاری فارس.
12
https://bit.ly/30u3j67 (visited December 7, 2019)
13
حسینی بیدار، س. ه. و متین پور، ب. 1397. امکانسنجی استفاده از پمپهای خورشیدی در صنعت آبفا (مطالعه موردی: شهر ازندریان استان همدان). دومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران، انجمن آب و فاضلاب ایران-دانشگاه صنعتی اصفهان.
14
درگاه ملی آمار. 1395. مصرف برق به تفکیک بخشهای مختلف. درگاه ملی آمار.
15
https://www.amar.org.ir/Portals/0/PropertyAgent/461/Files/6874/1301z120111395.xlsx (visited February 14, 2020)
16
دفتر انرژی سازمان آب و فاضلاب کشور. 1398الف. ترازنامه انرژی شرکتهای آبفا روستایی. 1397. https://www.nww.ir/energy.
17
دفتر انرژی سازمان آب و فاضلاب کشور. 1398ب. ترازنامه انرژی شرکتهای آبفا شهری. 1397. www.nww.ir/energy.
18
راهاندازی پنل خورشیدی در آبفای روستایی. 1397. خبرگزاری صدا و سیما.
19
http://www.iribnews.ir/0098i4 (visited December 7, 2019)
20
راهاندازی نیروگاه خورشیدی در تصفیه خانه فاضلاب جنوب تهران. 1397. وبسایت شرکت فاضلاب تهران.
21
https://ts.tpww.ir/fa/news/28305/ (visited May 11, 2020)
22
سلیمانی، م. م.و چابک، س. م. 1397. استفاده از نیروگاه هیبریدی برقابی و فتوولتاییک برای تأمین و فروش انرژی الکتریکی در صنعت آب. دومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران. انجمن آب و فاضلاب ایران-دانشگاه صنعتی اصفهان.
23
صباح، س. و هوشیاری، ب. 1389. بررسی میزان کارایی و امکانسنجی کاربرد انرژی خورشیدی در تأسیسات آب و فاضلاب ایران. چهارمین همایش تخصصی مهندسی محیطزیست. دانشگاه تهران.
24
طراحی و اجرای نیروگاه خورشیدی متصل به شبکه به ظرفیت 15000 وات برای شرکت آب و فاضلاب منطقه 3. 1390.
25
http://sbe-arshid.com/2011-11-23-19-48-227/company-news2/226-15-3 (visited December 7, 2019)
26
طرح برقدارکردن چاههای کشاورزی در سال ۹۹ اجرایی میشود. 1398. وزارتجهادکشاورزی.
27
https://www.maj.ir/Index.aspx?page_=dorsaetoolsenews&lang=1&sub=0&PageID=130467&PageIDF=0&tempname=main (visited November 5, 2020)
28
عملکرد شرکتهای آبفا روستایی. 1397. 1398. www.nww.ir/energy.
29
عملکرد شرکتهای آبفا شهری. 1397. 1398. www.nww.ir/energy.
30
فاضل، ع. 1391. بررسی امکان استفاده از انرژیهای نو برای تأمین انرژی مورد نیاز ایستگاههای پمپاژ آب و فاضلاب استان آذربایجان شرقی. دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
31
https://ganj-old.irandoc.ac.ir/articles/587259
32
فهیمینیا، م. 1390بررسی وضعیت مدیریت فاضلاب شهری ایران.” مجله سلامت و بهداشت اردبیل 2(3): 40–47.
33
قاسمی، م. 1394. گزارش مدیریت مصرف انرژی در صنعت آب و فاضلاب کشور. تهران، ایران.
34
متین پور، ب. و حسین زاده، ع. 1397. احداث و نصب نیروگاه خورشیدی به منظور کاهش هزینهها (مطالعه موردی: شرکت آب و فاضلاب شهری استان همدان). دومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران. انجمن آب و فاضلاب ایران-دانشگاه صنعتی اصفهان.
35
مجرد، ف. و مرادی، ک. 1393. نگرشی بر ناموزونی ها و روندهای ساعات آفتابی در ایران. جغرافیا و توسعه، 153: 34–66.
36
مسافری، م. و مصداقینیا, ندافی. 1381. مدیریت لجن تصفیهخانههای فاضلاب شهری ایران در افق 1400. پنجمین همایش ملی بهداشت محیط. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران.
37
مرکز آمار ایران. 1399. “برآوردهای جمعیتی درگاه ملی آمار.” درگاه ملی آمار. shorturl.at/bx267.
38
معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی تهران. 1397. چشم انداز جمعیت شهری و روستایی ایران تا سال 2050. تهران
39
وب سایت رسمی دفتر مدیریت مصرف انرژی و سیستمهای کنترل. 1399.
40
https://www.nww.ir/energy (visited May 6, 2020)
41
وب سایت سازمان انرژی های نو و تجدیدپذیر ایران. 1399.
42
http://www.satba.gov.ir/ (visited May 6, 2020)
43
وحیدی، ج. واحدی، ا. وحیدی، ل. و علوی، س.ا. 1390. کاربرد انرژی خورشید و باد برای فرآوری پسماندهای شهری تصفیه خانهها. دومین همایش بیوانرژی ایران (بیوماس و بیوگاز). تهران. ایران.
44
وضعیت تصفیهخانههای فاضلاب شهری موجود در کشور. 1397. خبرگزاری مهر.
45
https://www.mehrnews.com/news/4306266/ (visited May 11, 2020)
46
Ahmadi E., Benjamin M., Mohammadi-Ivatloo B. and Tezuka T. 2020. The Role of Renewable Energy Resources in Sustainability of Water Desalination as a Potential Fresh-Water Source: An Updated Review. Sustainability (Switzerland), 12(13)5233: 1-31.
47
Arashiro L. T., Montero N. Ferrer I., Gabriel Acién F., Gómez C. and Garfí A. 2018. Life Cycle Assessment of High Rate Algal Ponds for Wastewater Treatment and Resource Recovery. Science of The Total Environment, 622–623: 1118–30.
48
Azevedo F. 2014. Renewable Energy Powered Desalination Systems: Technologies and Market Analysis. University of Lisbon.
49
Beca P. 2015. Report Opportunities for Renewable Energy in the Australian Water Sector.
50
Bukhary S., Jacimaria B. and Sajjad A. 2020. An Analysis of Energy Consumption and the Use of Renewables for a Small Drinkingwater Treatment Plant. Water (Switzerland), 12(1)28: 1-21.
51
Chawaga P. 2017. Wastewater Facilities Make Solar Power Strides. Water Online Magazine. https://www.wateronline.com/doc/wastewater-facilities-make-solar-power-strides-0001 (visited June 5, 2020)
52
Day D. 2010. Solar Proves Its Power. TPO. https://www.tpomag.com/editorial/2010/04/solar-proves-its-power.
53
Energy Efficiency in Water and Wastewater Facilities. A Guide to Developing and Implementing Greenhouse Gas Reduction Programs. 2013. U.S. Environmental Protection Agency. United States.
54
Eva P. B. 2019. Floating Solar. WaterWorld Magazine. https://www.waterworld.com/home/article/14071045/floating-solar (visited June 5, 2020).
55
Fadhil Y.A. and M. El-Halwagi M. 2018. An Integrated Approach to Water-Energy Nexus in Shale-Gas Production. Processes, 6(5)52: 2-25.
56
Foteinis S., Jose M., Monteagudo A. D. and Efthalia Ch. 2018. Environmental Sustainability of the Solar Photo-Fenton Process for Wastewater Treatment and Pharmaceuticals Mineralization at Semi-Industrial Scale. Science of The Total Environment 612: 605–12.
57
Guo Z., Yongjun Sun Sh., Yuan P. and Pen Ch. Ch. 2019. Integration of Green Energy and Advanced Energy-Efficient Technologies for Municipal Wastewater Treatment Plants. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(7): 1–29.
58
Han Ch., Liu J., Liang H., Guo X. and Li L. 2013. An Innovative Integrated System Utilizing Solar Energy as Power for the Treatment of Decentralized Wastewater. Journal of Environmental Sciences, 25(2): 274–79.
59
Hervas B., Estefanía M., Pitarch E., Navarro P. and José M. 2017. Optimal Sizing of a Heat Pump Booster for Sanitary Hot Water Production to Maximize Benefit for the Substitution of Gas Boilers. Energy, 127: 558–70.
60
Hudnell H. K., Green D., Vien R., Butler S. and Rahe G. 2011. Improving Wastewater Mixing and Oxygenation Efficiency with Solar-Powered Circulation. Clean Technologies and Environmental Policy, 13(5): 731–42
61
IBC SOLAR Energy Is Going to Implement Solar Drinking Water Supply in Hanoi. 2020. IBC Solar Official Website. https://www.ibcsolar.com/corporate/press/article/news/detail/News/ibc-solar-energy-is-going-to-implement-solar-drinking-water-supply-in-hanoi/ (visited June 5, 2020).
62
IEA. 2019. World Energy Outlook 2019. Paris. International Energy Agency.
63
Irena. 2016. Irena Solar Pv in Africa: Costs and Market.
64
Jones L.E. and Gustaf O. 2017. Solar Photovoltaic and Wind Energy Providing Water. Global Challenges, 1(5): 1600022.
65
Khan Mamun R., Kurny A. S. W. and Gulshan F. 2017. Parameters Affecting the Photocatalytic Degradation of Dyes Using TiO2: A Review. Applied Water Science 7(4): 1569–78.
66
Laura Maeso Velasco, and Udo Gattenlöhner. 2019. Solar Energy Supply for a Wastewater Treatment Plant in Jordan. https://www.globalnature.org/en/wastewater-treatment-plant-jordan (visited May 6, 2020).
67
Luboschik U. 1999. Solar Sludge Drying—Based on the IST Process. Renewable Energy 16(1): 785–88.
68
Ludt B. 2019. Greenskies Finishes 137-KW Solar Array at Water Treatment Plant. Solar Power World. https://www.solarpowerworldonline.com/2019/05/greenskies-finishes-137-kw-solar-array-at-water-treatment-plant/.
69
Lynch N. 2015. Solar Panels Proposed for Power Generation at Ledyard Wastewater Treatment Site. The Day. https://www.theday.com/article/20151202/NWS01/151209805 (visited June 5, 2020).
70
Mahmoodi, V., Rohani Bastami T. and Ahmadpour A. 2018. Solar Energy Harvesting by Magnetic-Semiconductor Nanoheterostructure in Water Treatment Technology. Environmental Science and Pollution Research, 25(9): 8268–85.
71
Mathioudakis V L. Kapagiannidis A.G. Athanasoulia E. Diamantis V.L. Melidis P. and Aivasidis A. 2009. Extended Dewatering of Sewage Sludge in Solar Drying Plants. Desalination, 248(1): 733–39
72
Olsson G. 2015. Water and Energy: Threats and Opportunities. second editation. IWA Publishing.
73
PV Solutions for Supplying Drinking Water. 2019. https://www.pveurope.eu/News/Solar-Generator/PV-solutions-for-supplying-drinking-water (visited May 4, 2020).
74
Reforming Energy Subsidies Could Curb India’s Water Stress. 2019. World Watch Institute. www.worldwatch.org/reforming-energy-subsidiescould-%0Acurb-india’s-water-stress-0 (visited May 4, 2020).
75
Renewable Energy in the Water, Energy & Food Nexus. 2015. IRENA. https://www.irena.org/publications/2015/Jan/Renewable-Energy-in-the-Water-Energy--Food-Nexus (visited May 4, 2020).
76
Richards B.S. and Andrea I. S. 2009. Chapter 12. In Sustainable Water for the Future-Water Recycling versus Desalination.
77
Rodríguez, R et al. 2018. Life Cycle Assessment and Techno-Economic Evaluation of Alternatives for the Treatment of Wastewater in a Chrome-Plating Industry. Journal of Cleaner Production, 172: 2351–62.
78
Rosa-Clot M., Giuseppe M. and Sandro N. 2017. Floating Photovoltaic Plants and Wastewater Basins: An Australian Project. Energy Procedia 134: 664–74.
79
Sharma G. J. Choi H., Shon K., and Phuntsho S. 2011. Solar-Powered Electrocoagulation System for Water and Wastewater Treatment. Desalination and Water Treatment 32(1–3): 381–88.
80
Shim H. S. 2017. Solar-Powered Irrigation Pumps in India — Capital Subsidy Policies and the Water-Energy Efficiency Nexus. Global Green Growth Institute.
81
Shouman E., Sorour R. M. H., and Abulnour A. G. 2015. Economics of Renewable Energy for Water Desalination in Developing Countries. Journal of Engineering Science and Technology Review, 8(5): 227–31.
82
Solar Electricity Powers the Wastewater Treatment Plant. 2019. http://www.townofsilvercity.org/r/town_of_silver_city_NM.php?r=67,femgc (visited December 7, 2019).
83
Solar E.. 2019. Greenskies Installs Solar Array for Middletown Water Treatment Facility. https://elitesolarpros.com/2019/06/03/middletown-water-treatment-solar/ (visited June 5, 2020).
84
Solar Energy for Water Treatment | Meeco. 2019. https://www.meeco.net/references/residential/pv-energy-for-water-treatment (visited May 4, 2020).
85
Strazzabosco A., Kenway S.J. and Lant P.A. 2019. Solar PV Adoption in Wastewater Treatment Plants: A Review of Practice in California. Journal of Environmental Management, 248: 109337.
86
Taha M. and Rashed A. 2017. Potential Application of Renewable Energy Sources at Urban Wastewater Treatment Facilities in Palestine – Three Case Studies. Desalination and Water Treatment, 94: 64–71.
87
United Nations Sustainable Development. 2019. https://www.un.org/sustainabledevelopment/ (visited May 4, 2020).
88
Valero D., Ortiz J.M., Expósito E., Montiel V. and Aldaz A. 2010. Electrochemical Wastewater Treatment Directly Powered by Photovoltaic Panels: Electrooxidation of a Dye-Containing Wastewater. Environmental Science & Technology, 44(13):5182–87.
89
Waste Water Sewage Treatment Plants - PodTanks Sewage Systems. 2020. PodTanks Official Website.
90
https://www.podtanks.com/solar_powered_sewage_treatment_plant.html (visited June 5, 2020).
91
Wastewater Treatment Facility Solar Electric System. 2020. City of Boulder Colorado Official Website. https://bouldercolorado.gov/water/wastewater-treatment-facility-solar-electric-system (visited June 5, 2020).
92
Water Treatment Plants Powered by Renewable Energies. 2020. Imnovation. https://www.imnovation-hub.com/water/water-treatment-plants-powered-by-renewable-energies/ (visited May 4, 2020).
93
Xu J., Li Y., Wang H., Wu J., Wang X. and Li F. 2017. Exploring the Feasibility of Energy Self-Sufficient Wastewater Treatment Plants: A Case Study in Eastern China. Energy Procedia 142: 3055–61.
94
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اثر آبیاری با پساب شهری بر شاخصهای رشد گونههای فضای سبز تهران (خرزهره و فستوکا)
این پژوهش با بررسی میدانی نقش و عملکرد پساب بر میزان رشد و نگهداری فضای سبز شهری در قالب یک پژوهش با طراحی آزمایش و ساخت بلوک برای دو گونه مختلف بهعنوان یک پایلوت واقعی، زمینه ارزیابی امکان استفاده مجدد از پساب تصفیهخانه شهرک اکباتان را فراهم کرده است. در این تحقیق با هدف شناسایی منابع آب پایدار در راستای بازچرخانی حداکثری و آسیبشناسی پتانسیل استفاده از پساب شهر تهران جهت پیادهسازی اهداف اکولوژی انسانی توسعه پایدار، تأثیر آبیاری با پساب تصفیه شده برروی خصوصیات رویشی (شامل ارتفاع، تعداد شاخه و...) دو گونه گیاهی خرزهره (Nerium oleander) و فستوکا (Festuca) بررسی شده است. رشد و عملکرد گیاهان منتخب تحت شرایط تیمار کامل از پساب و آب چاه، بررسی و مقایسه شد. به این منظور، این تحقیق در فضای باز و در قالب طرح آزمایشهای کاملاً تصادفی (CRD) چند مشاهدهای و در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد، میزان رشد اندامهای مختلف گیاهان تحت تأثیر شرایط تیمار،رشد محسوس و قابل بررسی در پی دارد خرزهره بیشترین تأثیر را در ارتفاع و قطر تاج پوشش از تیمار پساب پذیرفت، درحالیکه تأثیر تیمار پساب در فستوکا علاوه بر ارتفاع و تاج پوشش، روی طول برگ نیز بود. بنابراین میتوان نتیجه گرفت استفاده از پساب تصفیه شده جهت آبیاری فضای سبز شهری میسر است و منجر به رشد مطلوبتر گیاهان میشود.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40269_6bde72ae7170fbfaee88e2b69551346a.pdf
2021-05-22
79
88
10.22067/jwsd.v8i1.88527
فضای سبز
استفاده مجدد
پساب شهری
شاخصهای رشد گیاهان
گونههای بومی
صادق
پرتانی
s_partani@ub.ac.ir
1
استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بجنورد، ایران
LEAD_AUTHOR
عطیه
محمودی مظفر
2
کارشناس ارشد، گروه پژهشی بومشناسی انسانی شهری کارگشا، تهران، ایران
AUTHOR
احمدزاده، س.، بیگی، ح. و ایرانپور، ر. 1394. پراکنش غلظت کل چهار عنصر کم مصرف گیاهی در دشت بروجن- فرادنبه و اثر آبیاری با پساب شهری. نشریه پژوهش های خاک (علوم خاک و آب)، 29(1): 105-116.
1
اسدی. ر.، حسنپور، ف.، مهربانی. م.، باقیزاده. ا. و کاراتدیش. ف.، 1397. بررسی تأثیر کم آبیاری بر توزیع ریشه و رشد رویشی گیاه رزماری. مدیریت آب و آبیاری، 8(2): 289-301.
2
بابائی فینی، ا. ا. و فرج زاده، م. 1381. الگوی های تغییرات مکانی و زمانی بارش در ایران، مدرس، 6(4):51-76.
3
پروینی، م. 1372. استفاده مجدد از پسابهای شهری، راه حل دیگر و منبعی قابل اطمینان، فصلنامه امور آب، وزارت نیرو، مجله آب و توسعه،شماره 4.
4
پرتانی، ص.، مدنی، س. و سیدسراجی، م. 1398. ارزیابی اثر میان مدت آبیاری با پساب تصفیه شده بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک. علوم محیطی، 17(2): 69-79
5
رحیمی، ق.، امرایی، ل. و کیمیایی طلب، ع. 1394. اثر آبیاری با پساب صنعتی بر روند تغییرات برخی فلزات سنگین در خاک و گیاه تربچه (Raphanus Sativus). علوم و فنون کشتهای گلخانهای، 6(24): 11-20
6
رضایی کهخا، م.، کیخوایی، م.، رضایی، ه. و سنچولی، ج. 1390. بررسی میزان فلزات سنگین در خاک کشاورزی و گیاهان آبیاری شده با فاضلاب شهری. دانشگاه علوم پزشکی زابل،International journal of basic science in medicine، 3(2): 43-59.
7
رضوان مقدم، پ. و میرزائی نجم آبادی، م. 1388. تأثیر نسبتهای مختلف آب چاه و فاضلاب تصفیه شده بر خصوصیات مورفولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، سورگوم و ارزن علوفهای. مجله پژوهشهای زراعی ایران، 7(1): 63-75.
8
سازمان حفاظت محیطزیست. 1382. ضوابط و استانداردهای زیست محیطی، چاپ اول، انتشارات دایره سبز، تهران .
9
شریعتی، م.ر. 1375. ارزیابی کیفیت شیمیایی فاضلاب و استفاده از آن در آبیاری. مجله آب، خاک و محیط زیست، 10: 51-55.
10
صیادمنش شیاده، س.م.، قاجارسپانلو، م. و بهمنیار، م.ع. 1394. بررسی میزان برخی عناصر سنگین در خاک و گیاه کلزا در مزارع تحت آبیاری با پساب شهرک صنعتی آمل. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. 29(2): 141-155.
11
طاهری، م.، علیزاده، ا.، فریدحسینی، ع.، انصاری، ح. 1397. بررسی انتقال نیترات از پساب تصفیه شده فاضلاب شهری به منظور استفاده مجدد از پساب برای کشت ذرت علوفه ای (مطالعه موردی: تصفیهخانه فاضلاب نیشابور). آب و فاضلاب، 29(6): 114-123
12
طبری کوچکسرایی، م. و صالحی، آ. 1390. بررسی تأثیر آبیاری با استفاده از فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین در خاک. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 13(4): 49-59.
13
عابدی، م. ج.، نیریزی، س.، ابراهیمی بیرنگ، ن.، ماهرانی، م.، مهردادی، ن.، و خالـدی، ه. 1381. اسـتفاده از آبهای شور در کشاورزی پایدار. گروه کار سیستم آبیاری در مزرعه، انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. نوبت چاپ اول، تهران.
14
قنبری، ع.ا. 1394. مطالعه مراحل رشدونمو و فنولوژی ژنوتیپهای لوبیا در شرایط آبیاری نرمال و تنش کمبود آب. پژوهشهای کاربردی زراعی، 28(107):190-199.
15
کریم زاده، ح.ر.، رضایی، ر. و مهرابی، ش. 1395. بررسی تأثیر خاک، پساب و لجن فاضلاب بر برخی ویژگی های رویشی گیاه قره داغ. نشریه حفاظت منابع آب و خاک، 5(4): 81-95.
16
گلچین، ل.، زهتاب سلماسی، س. و شفق کلوانق، ج. 1393. اثر آبیاری با پساب کارخانه خمیرمایه بر برخی ویژگیهای مورفولوژیکی و عملکرد باقلا (Vicia faba). اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی (علوم کشاورزی)، 29(8):29-39
17
لباسچی، م. و شریفی عاشورآبادی، ا. 1383. شاخص های رشد برخی گونه های گیاهان دارویی در شرایط مختلف تنش خشکی. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20(3):24-261.
18
محمدی، پ. 1394. مروری بر استانداردها و تجارب استفاده از پسابها برای آبیاری. کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران.
19
مرادی نسب، و.، شیروانی، م.، شمسایی، م. و بابایی، م. 1394. ارزیابی برخی شاخص های کیفیت شیمیایی و بیولوژیکی خاک اراضی فضای سبز مجتمع فولاد مبارکه آبیاری شده با آب چاه و پساب صنعتی. نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، 19 (74): 101-110.
20
معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور (معاونت نظارت راهبردی، دفتر نظام فنی اجرایی). دفتر استانداردها و معیارهای فنی معاونت آب و آبفای وزارت نیرو. 1389. ضوابط زیست محیطی استفاده مجدد از آبهای برگشتی و پسابها نشریه شماره 535، انتشارات معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور.
21
معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور (معاونت نظارت راهبردی، دفتر نظام فنی اجرایی). دفتر استانداردها و معیارهای فنی معاونت آب و آبفای وزارت نیرو. 1388. راهنمای طبقهبندی کیفیت آب خام، پسابها و آبهای برگشتی برای مصارف صنعتی و تفرجی. انتشارات معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور.
22
ولی نژاد، م.، مصطفی زاده، ب. و میرمحمدی میبدی، س. ع. 1381. اثر پساب تصفیه شده شاهین شهر بر خصوصیات زراعی و شیمیایی ذرت تحت سیستمهای آبیاری بارانی و سطحی. مجله علوم کشاروزی ومنابع طبیعی گرگان، 9(1): 103-115.
23
Abedi- Koupai J., Afyuni M., Mostafazadeh B and Bagheri M.R. 2001. Influence of Treated Wastewater and Irrigation Systems on Soil Physical Properties in Isfahan Province. ICID International Workshop on Wastewater Reuse Management. ICID International Workshop on Wastwater Reuse Management. ICID- CIID. September 19-20, 2001. Seoul, Korea.
24
APHA .1998. Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. 20th Edition, American Public Health Association, American Water Works Association and Water Environmental Federation, Washington DC.
25
Ahmadi A., Mandi L., Loutfi K., El Ghadraoui A., El Mansour T. E., El Kerroumi A.and Ouazzani N. 2020. Agro-physiological responses of Koroneiki olive trees (Olea europaea L.) irrigated by crude and treated mixture of olive mill and urban wastewaters. Scientia Horticulturae, 263: 101-109.
26
El-Khateeb M.A., Arafa A.M., El-dayem A. M. A. and Watfa R.A. 2012. Effect of Sewage Water Irrigation on Macro Nutrients, Heavy Metals and Frequency Percentage of Fungi in Soil Cultivated with Woody Trees. Journal of Horticultural Science & Ornamental Plants, 4(2): 177–185.
27
FAO. 2010 Guidelines for Interpretation of Water Quality for Irrigation.
28
Jeong H., Kim H. and Jang T. 2016. Irrigation Water Quality Standards for Indirect Wastewater Reuse in Agriculture: A Contribution toward Sustainable Wastewater Reuse in South Korea. MPDI, 8(4):2-18.
29
Irandoust M. and Tabriz A.S. 2017. The effect of municipal wastewater on soil chemical properties. Solid Earth Discussions, Feb., 1–13.
30
Kim S. M., Park S. W., Lee J. J., Benham B. L. and Kim H. K. 2007. Modeling and assessing the impact of reclaimed wastewater irrigation on the nutrient loads from an agricultural watershed containing rice paddy fields. Journal of Environmental Science and Health - Part A Toxic/Hazardous Substances and Environmental Engineering, 42(3): 305–315.
31
Lee C.S. 2012. Multi-objective game-theory models for conflict analysis in reservoir watershed management. Chemosphere, 87(6): 608-613.
32
Lonigro A., Montemurro N., Rubino P., Vergine P. and Pollice A. 2015. Reuse of treated municipal wastewater for irrigation in Apulia region. Environmental Engineering and Management, 14(7): 1665–1674.
33
Mohammadi A. , Kouhgardi E. and Maghsoudloo T. 2015. Qualitative Evaluation of Potential Impacts of Effluent of Genaveh Hospital Wastewater Treatment Plant on Soil and Plants . Environment Conservation Journal, 16SE: 251-258.
34
Nelson D.W., and Somers L.E. 1996. Total carbon, organic carbon and organic matter of soil analysis. Part3. Chemical Methods. Madision, Wisconsin. USA.
35
Poorter H. and Nagel O. 2000 The Role of Biomass Allocation in the Growth Response of Plants to Different Levels of Light, CO2, Nutrients and Water: A Quantitative Review. Australian Journal of Plant Physiology, 27: 595-607.
36
Gee G.W. and Bauder J.W. 1986. Particle-size analysis. In: Klute, A. (Ed), Methods of Soil Analysis. Part 1. 2nd ed. Agron. Monogr. 9. ASA. Madison. WI.
37
Rhoades J D. 1982. Soluble salinity. In: Method of soil analysis, part2. Second edition. ASA and SSSA. Madison, WI.
38
ORIGINAL_ARTICLE
افزایش کارایی مصرف آب در کشت مکانیزه گندم با استفاده از خطیکار کفکار در شرایط خاکهای شور
استفاده از راهکارهای مدیریتی برای افزایش شاخص کارایی مصرف آب در مزارع کشاورزی، یکی از گزینههای عملی برای مقابله با کمآبی به شمار میرود. خاکها و آبهای نامتعارف ازجمله منابعی هستند که با مدیریت صحیح و با داشتن شناخت کامل از آنها میتوانند در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرند. هدف از مطالعه حاضر، معرفی روش کاشت گندم در داخل جویچههایی به عرض 60 سانتیمتر با ماشین خطیکار کفکار و آبیاری شیاری بهعنوان جایگزینی مناسب برای روش کشت مرسوم منطقه (بذرپاشی دستی و آبیاری کرتی) در شرایط اراضی شور حاشیه دریاچه ارومیه بود. برای اجرای تحقیق هر دو روش کاشت و آبیاری گندم، در دو قطعه زمین با خاک شور پیاده و در هریک از قطعات، اجزای عملکردی محصول، عملکرد دانه، میزان آب مصرفی، کارایی مصرف آب و نحوه توزیع شوری خاک اندازهگیری شد. نتایج این بررسی بیانگر آن است که استفاده از روش کاشت گندم در داخل شیار آبیاری توسط خطیکار کفکار و آبیاری شیاری در شرایط خاکهای شور بهجای روش کاشت دستپاش و آبیاری کرتی، باعث افزایش عملکرد محصول به میزان 381 کیلوگرم در هکتار و کاهش میزان مصرف آب تا حدود 23 درصد گردید و پیرو آن کارایی مصرف آب در تولید گندم حدود 33 درصد افزایش یافت. بنابراین با توجه به کمبود آب کشاورزی در منطقه و مصرف بیشازحد آب در روش آبیاری کرتی، روش کاشت گندم با خطیکار کفکار و آبیاری شیاری بهویژه در شرایط خاکهای شور توصیه میشود.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40270_89b93cbdc2fce54d8c3915b3d545887b.pdf
2021-05-22
89
96
10.22067/jwsd.v8i1.88985
آبیاری شیاری
آبیاری کرتی
شوری
مصرف آب
گندم
علی
رشادصدقی
reshadsedghi@gmail.com
1
عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، ایران
LEAD_AUTHOR
رامین
نیکان فر
ranik41@yahoo.com
2
عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، ایران
AUTHOR
اصولی، ن. و حسینی، س. م. 1388. کمبود آب، چالش پیش روی توسعه بخش کشاورزی. سومین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی. انجمن ترویج و آموزش کشاورزی ایران، مشهد.
1
رشادصدقی، ع.، ناصری، ا. و محمدی قرمزگلی، خ. 1397. مقایسه روشهای کاشت مکانیزه گندم در خاکهای شور. گزارش پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
2
رنجبر، غ. و پیراسته انوشه، ه. 1394. نگاهی به تحقیقات شوری در ایران با تأکید بر بهبود تولید گیاهان زراعی. مجله علوم زراعی ایران، 17(2): 165-178.
3
صلحجو، ع.ا.، دهقانیان، ا.، پرویزی، ع.، غیاثی، ع.، علوی منش، م. و بهارلو، ا. 1398. بررسی اثر عرض جویچهسازها در خطیکار کفکار بر عملکرد گندم و بهرهوری مصرف آب. گزارش پژوهشی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
4
مؤمنی، غ. 1389. پراکنش جغرافیایی و سطوح شوری منابع خاک ایران. مجله پژوهشهای خاک (علوم خاک و آب)، 24(3): 203-215.
5
Abrol I.P., Yadav J.S.P. and Massoud F.I. 1988. Salt-Affected Soils and their Management. F.A.O. Soils Bulletin 39. Rome.
6
Afsharmanesh, G. and Aien, A. 2014. Introducing the new planting methods for cultivation of alfalfa cultivars in highly saline soils. International Journal of Farming and Allied Sciences., 3(8): 935-939.
7
Jin Y.H., Zhou D.W. and Jiang S.C. 2010. Comparison of soil water content and corn yield in furrow and conventional ridge sown systems in a semiarid region of China. Agricultural Water Management. 97(2): 326-332.
8
Kamrani-Manesh A., Armin M. and Jami Moeini M. 2013. The effect of sulfur application on yield components of corn in two different planting methods in saline conditions. International Journal of Agronomy and Plant Production, 4(7): 1474-1478.
9
Li Q.Q., Zhou X.B., Chen Y.H. and Yu S. L. 2010. Grain yield and quality of winter wheat in different planting patterns under deficit irrigation regimes. Plant Soil Environ, 56(10): 482-487.
10
Qadir M., Oster J.D. 2004. Crop and irrigation management strategies for saline-sodic soils and waters aimed at environmentally sustainable agriculture. Science of the Total Environment, 323(1-3): 1-19.
11
Shabani A., Sepaskhah A.H. and Kamgar-Haghighi A.A. 2013. Responses of agronomic components of rapeseed (Brassica napus L.) as influenced by deficit irrigation, water salinity and planting method. International Journal of Plant Production, 7(2): 313-340.
12
Wadleigh C.H. and Fireman M., 1949. Salt distribution under furrow and basin irrigated cotton and its effect on water removal. Soil Science Society of America Proceeding, 13: 527-530.
13
Zhang J., Sun J., Duan A., Wang J., Shen X. and Liu X. 2007. Effects of different planting patterns on water use and yield performance of winter wheat in the Huang-Huai-Hai plain of China. Agricultural Water Management, 92: 41-47.
14
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی الگوی کشت محصولات زراعی استانهای سمنان و ایلام با تأکید بر نقش آب مجازی در بهرهوری آب
به موازات گرمتر شدن کره زمین و کاهش منابع آب شیرین، رویکرد نوین برای ارتقاء بهرهوری آب محصولات کشاورزی معطوف به نقش آب مجازی نهفته در محصولات کشاورزی است؛ بهطوریکه الگوی تولید مبتنی بر هدف حداکثرسازی بهرهوری آب به تدریج جایگزین الگوهای سنتی مبتنی بر هدف حداکثرسازی بر مبنای تولید و عملکرد میشوند. در این مطالعه با استفاده از الگوریتم تاپسیس، الگوی کشت حاصل از بهینهسازی با هدف حداکثرسازی بهرهوری آب محصولات زراعی منتخب با الگوی کشت رایج حاصل از هدف حداکثرسازی سود در استانهای سمنان و ایلام مقایسه شد. نتایج حاصل از بررسی و رتبهبندی محصولات در دو الگوی کشت فوق نشان میدهد، در هر دو استان مقادیر ضریب نزدیکی محصولات در الگوی کشت بهینه نسبتاً بالاتر از الگوی کشت فعلی است. بهعبارت دیگر، تحت شرایط یکسان (یعنی ثابت ماندن سطح زیرکشت، قیمت محصولات و هزینه متوسط تولید) الگوی کشت حاصل از هدف حدکثر بهرهوری آب در استانهای مورد بررسی، در مقایسه با الگوی کشت حاصل از حداکثرسازی سود وضعیت بهتری دارد.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40271_b0ab652d5c34472ee40ed1956a46fb4f.pdf
2021-05-22
97
106
10.22067/jwsd.v8i1.88854
الگوریتم تاپسیس
آب مجازی
بهرهوری آب
رقیه
پوران
pouran.roghaye@gmail.com
1
گروه اقتصاد، دانشگاه الزهرا، ایران
LEAD_AUTHOR
حسین
راغفر
raghhg@yahoo.co.uk
2
گروه اقتصاد-دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد- دانشگاه الزهرا، ایران
AUTHOR
احسانی، م. و خالدی، ه. ۱۳۸۱. شناخت و ارتقای بهرهوری آب کشاورزی به منظور تأمین امنیت آبی و غذایی کشور. یازدهمین سمینار کمیته ملی آبیاری و زهکشی. کمیته ملی آبیاری و زهکشی. تهران، ایران.
1
احمدی، ک.، عبادزاده، ح.، عبدالشاه، ه.، کاظمیان آ. و رفیعی، م. 1397. آمارنامه کشاورزی. محصولات زراعی، سال زراعی 97- 1396. جلد اول. انتشارات وزارت جهاد کشاورزی. تهران. ایران.
2
اشراقی، ف. و قاسمیان، س.د. 1391. بررسی بهرهوری اقتصادی مصرف آب در استان گلستان. مجله پژوهش آب در کشاورزی، 26(3): 317-326.
3
پوران، ر.، راغفر، ح.، قاسمی، ع. ر. و بزازان، ف. 1396. محاسبه ارزش اقتصادی آب مجازی با رویکرد حداکثرسازی بهرهوری آب آبیاری. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 6(21): 189-212.
4
پورمحمد، ی.، موسوی بایگی، س. م.، علیزاده، ا.، ضیائی ع. ن. و بنایان اول، م. 1396. برآورد بهرهوری آب محصولات عمده نیشابور و بهینهسازی سطح زیرکشت محصولات. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 31(1): 112-126.
5
حسینی، س. ا.، ارشدی، م. و بابایی، ح. 1387. آب مجازی: مفاهیم و کاربردها. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بینالمللی بحران آب. دانشگاه زابل، پژوهشکده تالاب بینالمللی هامون، زابل، ایران.
6
سپهوند، مراد. 1388. مقایسه نیاز آبی، بهرهوری آب و بهرهوری اقتصادی آن در تولید گندم و کلزا در غرب کشور در سالهای پرباران. مجله پژوهش آب ایران، 3(4): 63-68.
7
سالنامه آماری آب کشور 94-1393. 1397. وزارت نیرو، دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفا. تهران، ایران.
8
شاهدی، م. و طالبی حسینآباد، ف. 1392. ارائه چند شاخص کاربردی به منظور بررسی تعادل منابع آب و پایداری توسعه، مطالعه موردی: حوزه آبریز قرهقوم. نشریه آب و توسعه پایدار، 1(1): 73-79.
9
شانیان، ع. 1385. کاربرد تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره در انتخاب راهبرد مناسب جهت اجرای پروژه فناوری اطلاعات. انتشارات سازمان مدیریت صنعتی ایران. چاپ اول. تهران، ایران.
10
کشاورز، ح. و دهقانی سانیچ، ع. 1391. شاخص بهرهوری آب و راهکار آتیه کشاورزی کشور. فصلنامه علمی راهبرد اقتصادی، 1(1): 199-233.
11
کریمزاده، علیزاده، م.ا.، انصاری، ح.، قربانی، م. و بنایان اول، م. 1395. بهینهسازی بهرهوری آب و کارایی انرژی در انخاب الگوی کشت. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 6(10):859-849.
12
علیزاده، ا. و خلیلی، ن. 1388. بررسی بهرهوری آب-انرژی در زراعت چغندرقند (مطالعه موردی استان خراسان رضوی). مجله آبیاری و زهکشی ایران، 2(3): 123-136.
13
موسوی، س.ح.، پورخسروانی، م. و محمودی محمدآبادی، ط. 1389. گروهبندی مقایسهای نبکاهای شمال شرق کویر سیرجان با استفاده از الگوریتم TOPSIS. نشریه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 1(1): 87-105.
14
نظری پور، ح.، مسعودیان، س. ا. و کریمی، ز. 1391. بررسی تغییرات فضایی سهم بارشهای یکروزه در تأمین روزهای بارشی و مقدار بارش ایران. مجله فیزیک زمین و فضا. 38(4): 241-258.
15
Alexandratos N. and Bruinsma J. 2012. World Agriculture Towards 2030/2050: The 2012 revision ESAE Working Paper No. 12-03. FAO. Rome, Italy.
16
Allan J. A. 2003. Virtual water-the water, food, and trade nexus useful concept or misleading metaphor? Journal of Water International, 28: 106-113.
17
Foley J.A., Ramankutty N., Brauman K.A., Cassidy E.S., Gerber J.S., Johnston M., Mueller N.D., O'connell C., Ray D.K.,West P.C., Balzer C., Bennett E.M., Carpenter S.R., Hill J., Monfreda C., Polasky S., Rockström J., Sheehan J., Siebert S., Tilman D. and Zaks D.P.M. 2011. Solutions for a cultivated planet. Nature, 478: 334–342.
18
Foley D., Thenkabail P. S., Aneece I. P., Teluguntla P. G. and Oliphant A. J. 2019. A meta-analysis of global crop water productivity of three leading world crops (wheat, corn, and rice) in the irrigated areas over three decades. International Journal of Digital Earth, 13(8): 939-975.
19
Hwang C.L. and Yoon K. 1981. Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications. Springer-Verlag, New York.
20
Liu J., Zehnder A. J. B. and Yang H. 2008. Drops for crops: modelling crop water productivity on a global scale. Global NEST Journal, 10(3): 295-300.
21
Mekonnen M.M. and Hoekstra A.Y. 2010. The green, blue and grey water footprint of crops and derived crop products (vol. 1: main report). Value of Water Research Report Series No. 47. UNESCO-IHE, Delft, the Netherlands.
22
Mekonnen M.M. and Hoekstra A.Y. 2011. The green, blue and grey water footprint of crops and derived crop products (vol. 2: appendixes). Value of Water Research Report Series No. 50, UNESCO-IHE, Delft, the Netherlands.
23
Molen D. J., Sakthivadivel R. and Perrye C. J. 1998. Indicators for Comparing Performance of irrigated agricultural systems. Research Report 20. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institute.
24
Olson D.L. 2004. Comparison of Weights in TOPSIS Models. Journal of Mathematical and Computer Modeling. 40: 721-727.
25
Opricovic S. and Hshiung Tzeng G. 2004. Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156: 445-455.
26
Oweis, T. .1997. Supplmental Irrigation: A highly efficient water-use practice. ICARDA. Aleppo, Syria.
27
Singh R., van Dam J. C. and Feddes R. A. 2006. Water productivity analysis of irrigated crops in Sirsa District. Indian Agricultural Water Management, 82: 253-278.
28
Steduto P., Hsiao T.C., Fereres E. and Raes D. 2012. Crop Yield Response to Water. FAO Irrigation and Drainage Paper 66. FAO, Rome, Italy .
29
Water Watch. 2004. Economic Water Productivity of Irrigated Crops in Sirsa District. India. Research project, No. 17.
30
Zwart S. J. and Bastiaanssen W. G. M. 2004. Review of measured crop water productivity values for irrigated wheat, rice, cotton and maize. Agricultural Water Management, 69(2):115-133.
31
http://wrbs.wrm.ir/
32
ORIGINAL_ARTICLE
مدیریت ریسک خشکسالی در شرایط تغییر اقلیم: نقش سیاستهای ملی و برنامه مدیریت خشکسالی (DMP)
مدیریت ریسک در واقع پیشگیری، برنامهریزی و ارزیابی برای کاهش و به حداقل رساندن عواقب احتمالی بحرانهاست که از طریق برنامهریزی حاصل میشود. اولین گام برای مقابله با بحران خشکسالی در نواحی مختلف کشور و تعدیل اثرات آن، شناخت و درک واقعیت خشکسالی به ویژه اثرات متقابل پیامدها و علل چندگانه آن است. خشکسالیِ گستردۀ بهار 1400 در ایران، نمادی از رویدادهای اقلیمی فرین تحت شرایط تغییر اقلیم است که چالشهای پیچیده تأمین آب را برای مصارف رقابتی در مناطق مختلف در زمان کمبود شدید برجسته میکند. نگرانی روزافزونی در مورد ناکارآمدی شیوههای کنونی مدیریت خشکسالی که عمدتاً مبتنی بر مدیریت بحران است، افزایش یافته است. این روشها واکنشپذیر هستند و بنابراین فقط علائم (تأثیرات) خشکسالی را بررسی میکنند و از بررسی علل اصلی آسیبپذیریهای مرتبط با اثرات آن، غافلاند. از طریق اتخاذ سیاستهای ملی خشکسالی که متمرکز بر مدیریت ریسک هستند و با ارائه برنامههای کاهش اثرات خشکسالی یا آمادگی در سطوح مختلف، میتوان ظرفیت مقابله با خشکسالی را در سطح کشور بهبود بخشید. اکنون زمان اتخاذ رویکردی است که بر اساس آن بتوان بر کاهش خطر خشکسالی تأکید کرد، با توجه به اثرات پیچیده خشکسالی و افزایش فراوانی، شدت و توالی زمانی رخدادهای خشکسالی همراه با تغییر اقلیم نیاز است تا شناختی صحیح از این پدیده مخرب اقلیمی داشت. در این یادداشت، مفاهیم اساسی خشکسالی، اصول و اهداف سیاستهای خشکسالی و روند برنامهریزی خشکسالی که در تهیه برنامههای تعدیل اثرات خشکسالی موثر است، مورد بحث واقع میشود.
https://jwsd.um.ac.ir/article_40281_bbf53399fb82f3b1ef59e2443a2809e7.pdf
2021-06-10
107
112
خشکسالی
برنامه مدیریت خشکسالی (DMP)
تغییر اقلیم
منابع آب
ایران
آذر
زرین
zarrin@um.ac.ir
1
عضو هیات علمی گروه جغرافیا و عضو وابسته گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی و ریاست پژوهشکده اقلیمشناسی و تغییراقلیم، مشهد، ایران
LEAD_AUTHOR
عباسعلی
داداشی رودباری
aadhacker@gmail.com
2
پژوهشگر پسادکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
AUTHOR
راوندی، م. 1393. تاریخ اجتماعی ایران - جلد اول: تاریخ اجتماعی ایران و کهنترین ملل باستانی از آغاز تا اسلام، نشر نگاه، 800ص، تهران.
1
Burke E. J., & Brown S. J. 2008. Evaluating uncertainties in the projection of future drought. Journal of Hydrometeorology, 9(2): 292-299.
2
England M. I., Dougill A. J., Stringer L. C., Vincent K. E., Pardoe J., Kalaba F. K., ... & Afionis S. 2018. Climate change adaptation and cross-sectoral policy coherence in southern Africa. Regional Environmental Change, 18(7): 2059-2071.
3
Ford, J. D., Berrang-Ford, L., & Paterson, J. 2011. A systematic review of observed climate change adaptation in developed nations. Climatic change, 106: 327-336.
4
IPCC. 2012. Summary for policymakers in: Managing the risks of extreme events and disasters to advance climate change adaptation, A Special Report of Working Groups I and II of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge and New York, NY, pp. 3–21.
5
IPCC. 2014. Summary for policymakers in: Climate change 2014: Impacts, adaptation, and vulnerability part A: Global and sectoral aspects, Contribution of Working Group II to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge.
6
Mercer J. 2010. Disaster risk reduction or climate change adaptation: are we reinventing the wheel?. Journal of International Development: The Journal of the Development Studies Association, 22(2): 247-264.
7
Mubaya C. P., & Mafongoya P. 2017. Local-level climate change adaptation decision-making and livelihoods in semi-arid areas in Zimbabwe. Environment, development and sustainability, 19(6): 2377-2403.
8
Mubaya C. P., Njuki J., Mutsvangwa E. P., Mugabe F. T., & Nanja D. 2012. Climate variability and change or multiple stressors? Farmer perceptions regarding threats to livelihoods in Zimbabwe and Zambia. Journal of environmental management, 102: 9-17.
9
Nangombe S. S. 2015. August. Drought conditions and management strategies in Zimbabwe. In Proceedings of the Regional Workshops on Capacity Development to Support National Drought Management Policies for Eastern and Southern Africa and the Near East and North Africa Regions, Addis Ababa, Ethiopia (pp. 5-8).
10
Nyamwanza A. M. 2014. Bridging policy and practice for livelihood resilience in rural Africa: lessons from the mid-Zambezi Valley, Zimbabwe. Journal of Rural and Community Development, 9(4), 23-33.
11
Savo, V., Lepofsky, D., Benner, J. P., Kohfeld, K. E., Bailey, J., & Lertzman, K. 2016. Observations of climate change among subsistence-oriented communities around the world. Nature Climate Change, 6: 462-473.
12
Shiferaw B., Tesfaye K., Kassie M., Abate T., Prasanna B. M. & Menkir A. 2014. Managing vulnerability to drought and enhancing livelihood resilience in sub-Saharan Africa: Technological, institutional and policy options. Weather and Climate Extremes, 3: 67-79.
13
Smit, B., Burton, I., Klein, R. J., & Wandel, J. 2000. An anatomy of adaptation to climate change and variability. In Societal adaptation to climate variability and change, 43: 223-251.
14
Theodory T. F. 2014. Indigenous knowledge as a base of climate change adaptation: Perspectives from community living along Ngono River Basin, Tanzania. In 14th EADI general Conference (pp. 23-26).
15
Van Loon A. F. & Laaha, G. 2014. Hydrological drought severity explained by climate and catchment characteristics. Journal of hydrology, 526: 3-14.
16
Vicente-Serrano S. M., Beguería S., Gimeno L., Eklundh L., Giuliani G., Weston D., ... & Pegram G. G. 2012. Challenges for drought mitigation in Africa: The potential use of geospatial data and drought information systems. Applied Geography, 34: 471-486.
17
Yaduvanshi A., Srivastava P. K., & Pandey A. C. 2015. Integrating TRMM and MODIS satellite with socio-economic vulnerability for monitoring drought risk over a tropical region of India. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 83: 14-27.
18
Zarafshani K., Sharafi L., Azadi H., Hosseininia G., De Maeyer P., & Witlox F. 2012. Drought vulnerability assessment: The case of wheat farmers in Western Iran. Global and Planetary Change, 98: 122-130.
19