دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
سرمقاله و یادداشتهای کوتاه
FA
علی
باقری
0000-0001-8894-120
دانشگاه تربیت مدرس
ali.bagheri@modares.ac.ir
اعظم
امینی
استادیار حقوق بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد
amini.az@um.ac.ir
محمد
عابدی
استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه فردوسی مشهد
dr.m.abedi@um.ac.ir
کمال الدین
ناصری
دانشیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد
klnaseri@um.ac.ir
سرمقاله:<br /><strong>بایدها و نبایدهای قانون آب</strong><br />علی باقری / عضو هیئت تحریریه<br /> <br />یادداشت کوتاه:<br /><strong>آب، قانون و اخلاق </strong><br />اعظم امینی/ استادیار حقوق بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد <br /><br />یادداشت کوتاه:<br /><strong>نقش اخلاق در اصول کلی حاکم بر آب در مقررات بینالمللی و داخلی</strong><br />محمد عابدی/ استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه فردوسی مشهد
<br />یادداشت کوتاه:<br />اخلاقمداری در حوزه آب <br />کمالالدین ناصری/ دانشیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد
قانون و اخلاق,قانون آب
https://jwsd.um.ac.ir/article_40668.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40668_2cfbf13dd77bf2754592cfeb4a2573fc.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
مروری بر فرآیند توسعه رویه ODD بهعنوان استانداردی برای مدلسازی عامل بنیان
1
12
FA
سید احمدرضا
شاهنگیان
0000-0001-9699-4721
دانشجوی دکتری رشته مهندسی عمران/ مهندسی محیطزیست، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
a.shahangian@ut.ac.ir
مسعود
تابش
0000-0002-8982-8941
استاد دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
mtabesh@ut.ac.ir
هانیه
صفرپور
کارشناسی ارشد رشته مهندسی عمران/ مهندسی محیطزیست، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
h.safarpour@ut.ac.ir
10.22067/jwsd.v8i2.1001
محققین علوم اکولوژی و اجتماعی مدتها است که با چالش نحوه مدلسازی پیچیدگیهای ذاتی سیستمهای اجتماعی-اکولوژی مواجه هستند. یک رویکرد معمول برای درک و بررسی این سیستمها، مدلسازی عاملبنیان است که در طی سالیان گذشته نهتنها در علوم اکولوژیکی، بلکه در بسیاری از رشتههای دیگر مورد استفاده قرار گرفته و امروزه به ابزاری با کاربرد گسترده تبدیل شده است. با این وجود برخلاف اهمیت این رویکرد مدلسازی، تا سال 2006 هیچ رویه استانداردی برای ساخت و ارائه مدلهای عاملبنیان وجود نداشت. از این رو، در سال 2006 تعدادی از مدلسازان با طیف وسیعی از حوزهها در اکولوژی، رویهای تحتعنوان ODD (مرور اجمالی، مفاهیم طراحی و جزئیات) را بهعنوان استانداردی برای توصیف رویکردهای مدلسازی فرد-محور (ازجمله عاملبنیان) پیشنهاد کردند. در ادامه تعدادی از ارائهدهندگان این رویه در سال 2010 با مروری بر تحقیقاتی که از نسخه اولیه آن استفاده کرده بودند، نسخه بهروزرسانیشده آن را به منظور رفع مشکلات و ابهامات نسخه اولیه توسعه و ارائه دادند و بهعنوان جایگزین نسخه قبلی معرفی کردند. سپس باتوجهبه نقش اساسی تصمیمات انسانی در مدلسازی عاملبنیان، نسخه جدیدی از این رویه تحت عنوان ODD+D بهطور خاص برای این رویکرد مدلسازی در سال 2013 ارائه شد. هدف نسخه جدید، توسعه و اصلاح رویه به منظور ایجاد استانداردی برای توصیف مدلهای عاملبنیان بود؛ بهنحویکه تصمیمگیری انسانی را درون خود لحاظ کند. با توجه به اهمیت استفاده از این رویه در ساختار تحقیقات مدلسازی عاملبنیان، این مقاله به معرفی رویه ODD، مروری بر سیر تحول آن در سالهای اخیر و شرح مفصل آن در نسخههای متعدد میپردازد.
رویه ODD,رویه ODD+D,مدلسازی عامل بنیان,تصمیمگیری انسانی,سیستمهای انطباقپذیر پیچیده
https://jwsd.um.ac.ir/article_40686.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40686_16104868d0d2501ea6803991263f3097.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
جایگاه بخشهای اقتصادی استان اصفهان براساس رویکرد مصرف با استفاده از مدل داده–ستانده
13
20
FA
الهام
اپراجونقانی
دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، ایران
elhamoperaj@gmail.com
زهرا
نصراللهی
دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، ایران
nasr@yazd.ac.ir
10.22067/jwsd.v8i2.1007
محدودیت عرضه منابع آب همراه با افزایش تقاضا در سالهای اخیر، کمبود آب را به یک مسأله جدی در کشور ایران تبدیل کرده است. امروزه محققان تأکید دارند راهکار حل مساله کمبود آب، تنها تمرکز بر افزایش عرضه نیست بلکه باید به مدیریت تقاضا نیز توجه کرد. ازآنجاییکه آب نقش اساسی در توسعه پایدار دارد و برنامهریزیهای منطقهای که پتانسیلها و مزیتهای منطقهای را مرکز توجه قرار میدهد، مدیریت منابع آب یک استراتژی مناسب در راستای راسیدن به توسعه پایدار است. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر تحلیل و ارزیابی مصرف آب در بخشهای اقتصادی استان اصفهان با استفاده از شاخص ردپای آب و جدول داده–ستانده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشانداد، براساس شاخص ردپای آب اگرچه بخش «کشاورزی» همچنان در رتبه نخست مصرف آب قرار دارد اما سهم آن از کل مصرف، از حدود 91/73 درصد به 67/81 درصد کاهش یافته و سهم بخش «صنایع محصولات غذایی، آشامیدنی و دخانیات» از 0/40 درصد به 14/74 درصد افزایش پیدا کرده است. این نتیجه نشاندهنده تفاوت در میزان مصرف آب با رویکرد ردپای آب نسبت به رویکرد سنتی است. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، سرانه ردپای آب هر شهروند در استان اصفهان در سال 1390 برابر با 2767 مترمکعب بود.
توسعهپایدار,ردپای آب,مدل داده–ستانده,استان اصفهان
https://jwsd.um.ac.ir/article_40672.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40672_f381cde6601aba22791538cf873f6c4d.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
بررسی وضعیت شاخص ترکیبی امنیت آبی استان های ایران در بازه 1390-1395: کاربردی از روشهای تحلیل چندمعیاره
21
32
FA
نادر
مالکی
سازمان مدیریت و برنامهریزی استان سمنان، ایران
nadermalekei2008@yahoo.com
رضا
شاکری بستان آباد
دانشگاه تهران، ایران
reza.shakeri@ut.ac.ir
محسن
صالحی کمرودی
دانشگاه تبریز، ایران
salehi205@gmail.com
سعیده
سیدآبادی
دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران
seydabadisaeede@gmail.com
10.22067/jwsd.v8i2.1028
خشکسالی و کم آبی در ایران یک واقعیت اقلیمی است و باتوجه به روند روزافزون نیاز بخشهای مختلف به آب بهویژه بخش کشاورزی، مشکل خشکسالی در سالهای آینده حادتر خواهد شد. این در حالی است که رویکرد حفظ امنیت آبی در سیاستهای توسعه کشور بهویژه در بخش کشاورزی کمتر دیده میشود و سیاستگذاری توسعه در ایران منجر به تهدید منابع آب کشور شده و برقراری امنیت آبی را در کشور با چالش جدی مواجه نموده است. از این رو مدیریت منابع آبی و چگونگی بهکارگیری آن در ایران نیازمند بازنگری جدی است و ضروری است منابع آب مناطق مختلف از لحاظ فاکتورهای فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی مورد سنجش مستمر قرار گرفته و براساس آن سیاستهای توسعهای صورت پذیرد. از این رو هدف مطالعه حاضر بررسی وضعیت امنیت آبی استانهای کشور در سالهای 1390 و 1395 براساس شاخصهای امنیت آبی و شناسایی مهمترین متغیرهای موثر برآن است. به این منظور ابتدا با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و نظرات کارشناسان و پژوهشگران اهمیت نسبی شاخصهای امنیت آبی تعیین شد و با استفاده از روشهای تحلیل چند معیاره شاخص ترکیبی امنیت آبی استانهای ایران در سالهای 1390 و 1395 ساخته شد. براساس نتایج استانهای خوزستان، تهران، آذربایجان شرقی، کردستان و مازندران در وضعیت بهتر و استانهای قم، یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان در وضعیت بدتری از نظر امنیت آبی نسبت به سایر استانهای کشور دارند.
شاخص ترکیبی امنیت آب,ایران,منابع آبی,تحلیل چند معیاره,شاخص اسپیرمن-شانون
https://jwsd.um.ac.ir/article_40673.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40673_021b3f3dc2b8ac725e0325be32afb6b8.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
اولویتبندی حفاظتی منابع آب سطحی ایران براساس حساسیت اکولوژیک
33
46
FA
منا
عزیزی جلیلیان
دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه ملایر، ایران
mazizijalilian@gmail.com
افشین
دانه کار
دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
danehkar@ut.ac.ir
عبدالرسول
سلمان ماهینی
دانشکده شیلات و علوم محیطزیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
rassoulmahiny@gmail.com
کامران
شایسته
دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه ملایر، ایران
ka_shayesteh@yahoo.com
فریدون
طاهری سرتشنیزی
دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
f.taheri@ut.ac.ir
10.22067/jwsd.v8i2.89268
حفاظت از منابع آبی از ویژگیهای اصلی توسعه پایدار است و در اسناد بینالمللی و ملی بر لزوم حمایت از آنها در مناطق تحت حفاظت با هدف حفظ تنوعزیستی و خدمات بسیار آنها نظیر تأمین آب شرب تاکید شده است. در گام نخست مطالعه حاضر، منابع آبی سطحی کشور شامل پیکرههای آبی مهم، رودخانههای دائمی و مناطق یخچالی بررسی و پس از تهیه نقشههای وضع موجود این منابع، حساسیت اکولوژیک آنها با توجه به معیارهای پیشنهادی و نظرات کارشناسی مشخص شد. در گام دوم، میزان پوششدهی هر سه منبع آب سطحی توسط شبکه مناطق تحت حفاظت بررسی شد. نتایج نشان داد، معیارهای رژیم جریان، طبیعی بودن، وسعت، غنای گونهای ماهیها/پرندگان، و وضعیت مدیریت حفاظتی در اولویت توجه برای مدیریت این منابع قرار گرفتند. همچنین، براساس این معیارها، تالابهای بختگان، ارژن، میانکاله، چغاخور، شادگان و انزلی و رودخانههای کر، کرج، سردآبرود، چهلگرد و سفیدرود حساسترین منابع آبی شناخته شدند. این نتیجه بهدست آمد که دو طبقه مدیریتی منطقه حفاظت شده و اثر طبیعی ملی نسبت به سایر طبقهها در پوششدهی منابع آبی ضعیفتر عمل میکنند و رودخانهها نسبت به سایر منابع، کمتر در شبکه مناطق حضور دارند. یافتههای مطالعه حاضر میتواند بهعنوان راهنمای برنامهریزان حفاظت سرزمین به منظور توجه مناسب به منابع آبی حساس در انتخاب مناطق تحت حفاظت در کشور استفاده شود.
منابع آبی سطحی حساس,حفاظت منابع آبی,شبکه مناطق تحت حفاظت,اولویتبندی حساسیت
https://jwsd.um.ac.ir/article_40674.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40674_fc31bc413827e2c9cf330fb1f3321667.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
طراحی نرمافزار برآورد تبخیر پتانسیل با قابلیت اتصال به پایگاه داده NASA POWER و برآورد امکان کاهش تبخیر ناشی از نصب صفحات فتوولتائیک بر روی پهنههای آبی
47
54
FA
مازیار
اسمنی
دانشجوی دکتری، گروه مکانیک، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
maziarasmani@gmail.com
کاظم
بشیرنژاد
استادیار، گروه مکانیک، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
nmsal1399@gmail.com
پیمان
باشی شهابی
استادیار، گروه مکانیک، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
pbshahabi@mshdiau.ac.ir
ایمان
زحمتکش
دانشیار، گروه مکانیک، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
zahmatkesh5310@mshdiau.ac.ir
10.22067/jwsd.v8i2.89779
برآورد تبخیر پتانسیل به صورت برخط میتواند در مدیریت منابع آبی پر کاربرد باشد. در این تحقیق استفاده از یک نرمافزار برای گوشیهای هوشمند جهت برآورد تبخیر پتانسیل از سطوح آزاد آب و سطح زمین و همچنین، برآورد امکان کاهش تبخیر ناشی از نصب صفحات فتوولتاییک بر روی پهنههای آبی مد نظر میباشد. دادههای مورد استفاده از پایگاه داده شبکه ابری NASA-POWER استخراج میشود و نرمافزار به صورت هوشمند نقطه انتخابی را نسبت به دو حالت خشکی یا پهنۀ آبی تشخیص داده و محاسبات مربوطه را انجام میدهد. رابطه پیشنهادی تحقیق برای برآورد تبخیر پتانسیل با در نظر گرفتن دادههای میانگین ده ساله سد دوستی (سالهای 2008 الی 2017) مورد بررسی قرار گرفت و میزان خطای آن و برخی روابط تجربی تبخیر پتانسیل و تبخیر از سطح آزاد آب با میزان تبخیر صورت گرفته از تشت تبخیر مستقر در محل تعیین گردید که نتایج نشان داد، این رابطه نسبت به تمامی روابط مورد بررسی دارای خطای کمتری است. به منظور ارزیابی کارایی رابطه پیشنهادی و دادههای دریافتی از پایگاه NASA-POWER، مقدار تبخیر خروجی نرمافزار با مقادیر دادههای تشت تبخیر در ایستگاههای سینوپتیک برای شش شهر مقایسه شده و صحت مقادیر خروجی نرمافزار، در بازه 8 الی 16 درصد برآورد گردید.
برآورد تبخیر پتانسیل,نرمافزار هوشمند,کاهش تبخیر,مدیریت منابع آب,صفحات فتوولتائیک
https://jwsd.um.ac.ir/article_40676.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40676_93825f57ac25f93ef4847bd6b6cbdd8f.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
مکانیابی اولویت اجرای انواع سامانههای آبیاری تحتفشار با استفاده از نرمافزار GIS و مدل AHP، مطالعه موردی: دشت دز
55
63
FA
حامد
پورصمصام
کارشناس آبیاری، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان دزفول، دزفول، ایران.
hamed_poorsamsam@yahoo.com
الهام
اکبری
کارشناس ارشد مهندسی رودخانه و کارشناسی آبیاری، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
elliakbari@yahoo.com
حسین
قربانی زاده خرازی
استادیار، گروه آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، شوشتر، ایران.
h.ghorbanizadeh@gmail.com
سعید
برومند نسب
استاد گروه آبیاری وزهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
boroomand@scu.ac.ir
10.22067/jwsd.v8i2.1017
استفاده کارآمد از آب، علاوه بر افزایش عملکرد تولید، میتواند سبب بازگشت سرمایه با تأکید بر حفظ منابع آب و محیطزیست شود. یکی از راههای استفادۀ بهینه از آب در بخش کشاورزی، میتواند کاربرد فناوری سامانههای آبیاری تحتفشار باشد. در این پژوهش با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP در محیط نرمافزار GIS، اولویت اجرای سامانههای مختلف آبیاری تحت فشار (کلاسیک ثابت، آبفشان غلطان، مکانیزه خطی و موضعی) در دشت دز بررسی شد. این دشت، پهناورترین دشت و از مهمترین قطبهای کشاورزی استان خوزستان است. بدین منظور معیارهای تأثیرگذار در اجرای هر یک از روشهای آبیاری شامل دو معیار اصلی اقتصادی- اجتماعی و فیزیک مزرعه که هرکدام چند زیرمعیار دارند، در نظر گرفته شد. در ادامه، معیارها و زیرمعیارها با توجه به جدول امتیازبندی سلسه مراتبی از ۱ تا ۹ امتیازدهی شدند و پس از محاسبۀ میانگین هندسی وزن نهایی معیارها و زیرمعیارها برای هر گزینه، امتیازهای نهایی وارد سیستم اطلاعات جغرافیایی شد و نقشههای گرافیکی برای اولویت اجرای هر روش آبیاری بهدست آمد. نقشههای نهایی به چندین سطح امتیازی طبقهبندی و امتیاز نهایی هر سیستم آبیاری با میانگینگیری وزنی نسبت به درصد مساحت حاصل شد و اولویت هر یک از انواع روشهای آبیاری تحتفشار جهت اجرا در دشت دز تعیین گردید. نتایج نشان داد که بهترتیب 80/46 و 18/54 درصد از مساحت کل دشت برای اجرای انواع آبیاری بارانی و موضعی مناسب است و سامانه آبیاری کلاسیک ثابت با بیشترین امتیاز، بهعنوان اولویت بالاتر جهت اجرا در این تحقیق انتخاب شد.
آبیاری تحتفشار,دشت دز,تحلیل سلسله مراتبی AHP,نرمافزار GIS,سامانه آبیاری کلاسیک ثابت
https://jwsd.um.ac.ir/article_40679.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40679_a7619debaee64cf1899dab728aaed311.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
ارائه مدل مشترک مدیریت پساب در شهر مشهد (اجرای بخشی از پروژههای تصفیه فاضلاب و تأمین آب شهر مشهد در ازای واگذاری پساب)
63
70
FA
حسین
اسماعیلیان
مدیر عامل/شرکت آب و فاضلاب مشهد
esmaeilian@abfamashhad.ir
سید محمد
تفضلی
مدیر دفتر تجهیز منابع مالی/شرکت آب و فاضلاب مشهد
inv@abfamashhad.ir
ناهید
رجب زاده مغانی
کارشناس دفتر تجهیز منابع مالی/شرکت آب و فاضلاب مشهد
rajabzadehn@abfamashhad.ir
سید علیرضا
قدسی زاده آزرمی
مدیر بهره برداری از تصفیه خانه های فاضلاب/شرکت آب و فاضلاب مشهد
azarmy@abfamashhad.ir
10.22067/jwsd.v8i2.1003
با توجه به پیشبینی رشد جمعیت در آینده و خشکسالیهای اخیر در کشور، یکی از چالشهای اساسی سیاستگذاران از یک طرف تامین آب شرب سالم و از طرفی دیگر حل معضلات محیطزیستی و بهداشتی ناشی از دفع نامطلوب فاضلاب میباشد. در راستای حل این مشکل در کلانشهر مشهد مقدس، دو شرکت آب منطقهای خراسان رضوی و آب و فاضلاب مشهد با همکاری چندجانبه مدل مشترک پساب را با هدف ساخت و اجرای تصفیهخانه فاضلاب، تامین آب مورد نیاز و بازچرخانی پساب تدوین نموده که به کلیات آن در این مقاله پرداخته شده است. در این طرح به دلیل کمبود اعتبارات عمرانی و منابع داخلی شرکتها استفاده از سرمایه بخش خصوصی به روش واگذاری پساب به سرمایه گذار در راستای رسیدن به اهداف محیطزیستی و تامین آب شهر مشهد مطرح شده که مزایای قابل توجهی از دیدگاه بخش خصوصی و کلان جامعه دارد. در این طرح دو بسته سرمایهگذاری مشترک بین دو شرکت تدوین شده است که به جزئیات آن پرداخته میشود. آنچه که در این پروژه بسیار مهم است دستیابی به یک مدل مشترک پساب بوده تا بتوان با اجرای آن به درستی به اهداف تعریف شده رسید. اجرایی شدن این طرح کمک قابل توجهی در اجرای بخشی از پروژههای تصفیه فاضلاب و تأمین آب شهر مشهد در ازای واگذاری پساب مینماید. در این مدل سرمایهگذاری مجموعاً 93 درصد نیاز آبی و 29 درصد ظرفیت مورد نیاز تصفیه فاضلاب تأمین خواهد شد.
مدل مشترک پساب,تصفیهخانه فاضلاب,تأمین آب,سرمایهگذاری,بیع متقابل
https://jwsd.um.ac.ir/article_40680.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40680_aa0e62b52648c226dcddd14a600b27d4.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
بررسی تأثیر عوامل فیزیکوشیمیایی آب بر زیستفراهمی، میزان سمیت و سطح اثرگذاری نانو ذرات فلزی در اکوسیستمهای آبزی
71
90
FA
علیرضا
رادخواه
0000-0002-9178-0668
گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
radkhahalireza@yahoo.com
اسماعیل
صادقی نژاد ماسوله
پژوهشکده آبزیپروری آبهای داخلی، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرانزلی، ایران
fish7569804@gmail.com
10.22067/jwsd.v8i2.1019
پرورش آبزیان به عنوان یک صنعت در حال رشد در جهان شناخته میشود. این صنعت مهم تأمین کننده مواد غذایی و درآمد جوامع محلی است. از اینرو، نقش مهمی در پیشرفت اقتصادی کشورها ایفا میکند. تاکنون فناوری نانو به عنوان یک دانش نوظهور در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار گرفته است که از جمله آنها میتوان به بخش آبزیپروری اشاره کرد. یکی از جلوههای فناوری نانو در صنعت آبزیپروری کاربرد نانو ذرات فلزی میباشد که با هدف تغذیه آبزیان، بهبود کیفیت آب و کنترل بیماریها انجام میگیرد. اگرچه این مواد کاربرد گستردهای در بخش آبزیپروری دارند، اما افزایش تولید و استفاده از آنها نگرانیهای زیادی در مورد سمیت بالقوه برای سلامت انسان و محیطزیست ایجاد کرده است. تاکنون تحقیقات متعددی در رابطه با تاثیرات سمی نانو ذرات فلزی در محیطهای آبزی صورت گرفته است، اما نقش عوامل محیطی در میزان سمیت این مواد کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر برخی از فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب-درجه حرارت، شوری، میزان اکسیژن، سختی آب، میزان اسیدیته (pH) و ترکیبات آلی-بر زیست فراهمی، میزان سمیت و سطح اثرگذاری نانو ذرات فلزی در اکوسیستمهای آبزی انجام شد. یافتههای به دست آمده نشان داد، فاکتورهای مورد نظر نقش موثری در کاهش یا افزایش سطح تاثیرگذاری مواد آلاینده در سیستمهای آبی دارند، بنابراین لازم است اهمیت و اثربخشی این فاکتورها در مطالعاتی که با هدف ارزیابی سمیت نانو ذرات انجام میشود، مورد توجه قرار گیرد.
نانو ذرات فلزی,زیست فراهمی,سمیت,مواد آلی,سیستمهای آبزی
https://jwsd.um.ac.ir/article_40681.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40681_9319a2eeabacb0d55904bfa3458e17c5.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
مدلسازی نشت در شبکههای آبرسانی با استفاده از نرمافزار WaterGEMS و شبکه عصبی مصنوعی
81
90
FA
پروانه
میسرجانی
بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
sayarinasrin1389@gmail.com
نسرین
سیاری
استادیار بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
na_sa@uk.ac.ir
ساره
سیاری
استاد مدعو بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
sarehmn@gmail.com
10.22067/jwsd.v8i2.1010
اتلاف بیش از متوسط 30 درصد آب ورودی به شبکههای توزیع آب شرب کشور در اثر نشت از شبکه، موجب نگرانی جدی مسئولین شرکتهای آب و فاضلاب کشور شده و یافتن موقعیت نشت در شبکههای توزیع یکی از مسائل و دغدغههای مهم کاربران و سازمانهای مربوطه میباشد. کاهش میزان نشت در شبکههای آبرسانی یکی از روشهای اصلی مدیریت شبکهای توزیع آب در کشورهای مختلف به شمار میرود. در حال حاضر روشهای متعددی برای شناسایی نشت در شبکههای آبرسانی ارائه شده است. در این مقاله، مدلسازی هیدرولیک جریان یک شبکه واقعی توسط نرمافزار هیدرولیکی WaterGEMS و حل معکوس معادلات جریان، با داشتن مقادیر اندازهگیری شده فشار در تعدادی از گرههای شبکه، پیشبینی محل و میزان نشت موجود در شبکههای توزیع آب شهر محیآباد واقع در استان کرمان انجام شد. ابتدا مدل هیدرولیکی شبکه مورد بررسی در نرمافزار تحلیل هیدرولیکی تهیه و کالیبره شده و مقدار نشتهای موجود برداشت و سپس با تحلیل شبکه برای حالات و مقادیر مختلف وجود نشتهای فرضی، مقادیر فشار در <strong>گرههای</strong> مختلف شبکه محاسبه شد. در مرحله دوم با استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی، پس از آموزش شبکه، با ارائه فشارهای اندازهگیری شده در برخی از گرههای شبکه به عنوان دادههای ورودی به شبکه عصبی، موقعیت و مقدار نشتهای احتمالی موجود، پیشبینی شد. بررسی و مقایسه نتایج حاصل از تحلیل هیدرولیکی شبکه و شبکه عصبی مصنوعی نشاندهنده دقت بسیار بالای شبکههای عصبی مصنوعی در تخمین مقدار و موقعیت نشتها بود.
مدلسازی نشت,هدررفت آب,اختلاف فشار,مدل WaterGEMS,شبکه عصبی مصنوعی
https://jwsd.um.ac.ir/article_40682.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40682_20a9a7f07899412c03ef6f933242c981.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
بررسی نقش و کارکرد مراتع در زمینه آب
91
104
FA
نگین
خاتونی
دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، پژوهشکده آب و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
neginkhatooni1377@gmail.com
مهدی
کلاهی
0000-0002-1115-9880
دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، پژوهشکده آب و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
mahdikolahi@um.ac.ir
10.22067/jwsd.v8i2.1004
مراتع به عنوان یکی از اکوسیستمهای طبیعی مهم، نقش برجستهای در تولید، پشتیبانی، پالایش، تنظیم و فرهنگ آب دارند. به عبارت دیگر، زندگی اجتماعی آب به مراتع مرتبط است. این مقاله با پرداختن به موضوع ارتباط بین مراتع و آب، کنش دو سویه آنها را بررسی میکند و به ابعاد تنظیمی، تولیدی-تأمینکننده، زیستگاهی-حمایتی و اطلاعاتی-فرهنگی مراتع در زمینه آب میپردازد. مراتع به دلیل ایجاد سیستم یکپارچه اجتماعی-اکولوژیکی، تعیینکننده قابلیتهای مختلف مرتبط با آب هستند. در نهایت برای مقابله با کمبود آب، احیا و حراست از مراتع باید به یکی از فعالیتهای بنیادین جامعه امروزی تبدیل شود. همانگونه که آب ناجی مراتع است، مراتع نیز ناجی و مامنی برای آب است. بنابراین، پایداری در تامین آب، به پایداری زیستی مراتع مرتبط است.
آب اجتماعی,پایداری زیستی,پوشش گیاهی,تامین آب,سیستم اجتماعی-اکولوژیکی
https://jwsd.um.ac.ir/article_40683.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40683_217c37b82331d6858fedb9482861e474.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
یادداشت تحلیلی: قانون مدیریت پایدار آب زیرزمینی در کالیفرنیا، نگاهی اجمالی به سیر تحول سیاستها و قوانین
105
106
FA
حمید
پشتوان
پژوهشگر ارشد اندیشکده تدبیر آب ایران
hamidp1353@yahoo.com
قانون مدیریت پایدار آب زیرزمینی کالیفرنیا که به اختصار، SGMA (سیگما) شناخته میشود، در سال 2014 در بحبوحه خشکسالی پنجساله کالیفرنیا از 2012 تا 2016 به تصویب رسید. این قانون به شکل اساسی نقشها، مسئولیتها، و اختیارات مراجع محلیِ مسئول پیادهسازی مدیریت آب زیرزمینی در کالیفرنیا و دستگاههای ایالتی ناظر را دگرگون کرده است. در این نوشتار به اختصار، سابقه سیاستهای آب زیرزمینی کالیفرنیا توصیف میشود تا پیشینه و جایگاه قانون جدید در روند تکاملی سیاست آب زیرزمینی روشن شود. سپس به اجمال، مؤلفههای اصلی قانون مدیریت پایدار آب زیرزمینی معرفی و تشریح میشود.
قانون,مدیریت پایدار آب زیرزمینی,کالیفرنیا
https://jwsd.um.ac.ir/article_40671.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40671_9ad866808eab5bb66cf3f97c72aab7a6.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
آب و توسعه پایدار
2423-5474
2717-3321
8
2
2021
08
23
مصاحبه: از هر دری ...
107
109
FA
عادل
سپهر
رئیس گروه پژوهشی حفاظت اکوسیستم و مدیریت مخاطرات محیطی، پژوهشکده آب و محیطزیست دانشگاه فردوسی مشهد
adelsepehr@um.ac.ir
مصاحبه با دکتر عادل سپهر، رئیس گروه پژوهشی حفاظت اکوسیستم و مدیریت مخاطرات محیطی، پژوهشکده آب و محیطزیست دانشگاه فردوسی مشهد
آب و محیطزیست
https://jwsd.um.ac.ir/article_40670.html
https://jwsd.um.ac.ir/article_40670_38025a4ab30a9cda678ebf71e8dceefd.pdf