TY - JOUR ID - 41997 TI - بررسی فیلتر سدهای خاکی با آزمایش فیلتر مانع فرسایش (مطالعه موردی: سد بار و بیدواز) JO - آب و توسعه پایدار JA - JWSD LA - fa SN - 2423-5474 AU - رییس السادات, علیرضا AU - اخترپور, علی AU - نظری, ملیحه AD - دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد ژئوتکنیک، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران AD - دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران AD - دانشجوی کارشناسی‌ارشد ژئوتکنیک، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 8 IS - 4 SP - 69 EP - 76 KW - معیارهای طراحی فیلتر KW - فرسایش داخلی KW - واگرایی KW - آزمایش فیلتر مانع فرسایش NEF DO - 10.22067/jwsd.v8i4.2109.1077 N2 - فرسایش داخلی و رگاب مخاطرات اساسی را برای سدهای خاکی و سنگریزه‌ای ایجاد می‌کنند. روش آزمایشگاهی ارزیابی عملکرد فیلتر و روش طراحی بر اساس معیار، با پارامترهای ساده، دو گروه عمده انتخاب و طراحی فیلتر در سدهای خاکی هستند. تعیین دانه‌بندی مناسب برای فیلتر سدهای خاکی، با وجود سادگی ظاهری معیارهای تجربی، در تعداد زیادی از پروژه‌های بزرگ مسائل فنی و اقتصادی مهمی را پیش روی مهندسان قرار داده است. این مشکل، در شرایطی که خاک قرضه واگرا یا مشکوک به واگرایی بوده، گسترس پیدا می‏کند. زیرا از یک‌سو، به دلیل تعداد بسیار آزمایش‌های شناسایی، ارزیابی میزان واقعی واگرایی خاک‌ها چندان ساده نیست و از سوی دیگر، کاربرد معیارهای معدودی که در مراجع برای طراحی فیلتر مانع فرسایش خاک‌های واگرا در دسترس هستند، بیشتر به انتخاب دانه‌بندی‌های بسیار ریز و پرهزینه منجر می‏شود. با این رویکرد دستگاه آزمایش فیلتر مانع فرسایش برای انجام آزمون‌های آزمایشگاهی و مطالعه تفاوت‌های نتایج روش‌های طراحی ساخته شد. به‌عنوان یک مطالعه موردی، با انجام آزمایش‌های پایه و واگرایی بر روی نمونه‌های هسته سدهای بار نیشابور و بیدواز اسفراین، میزان پتانسیل واگرایی در این خاک‌ها مشخص شد. با انجام تعدادی آزمایش فیلتر مانع فرسایش، بهترین دانه‌بندی فیلتری که در فشارهای مختلف مانع از فرسایش خاک هسته سد بار نیشابور می‌شود با دقت 1/۰ میلی‌متر به‏دست آمد که با فیلتر موجود در سد تفاوت‌هایی دارد. همچنین با بررسی معیارهای طراحی و روش آزمایشگاهی طراحی فیلتر برای خاک هسته سد بیدواز اسفراین مشخص شد تفاوت زیادی در نتایج هرکدام از روش‌های طراحی وجود دارد. UR - https://jwsd.um.ac.ir/article_41997.html L1 - https://jwsd.um.ac.ir/article_41997_ec32ba8b438da4d1ed4bf7821b463304.pdf ER -