دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Editorial and short notesسرمقاله و یادداشت کوتاه2734210.22067/jwsd.v3i1.59558FAناصر شاهنوشیدانشگاه فردوسی مشهدشاهین پاکروحشرکت مهندسی آب و فاضلاب کشورJournal Article20160716<span>Editorial: Water economics is an unattainable truth Dr. Nasser Shahnoushi Foroushani / Managing Director of the publication Short note: Conference on Water Economics, Objectives and Needs Engineer Shahin Pakrouh / Deputy of Support and Coordination of Water and Wastewater Engineering Company and Secretary of the Executive Committee of Water Economics Conference</span>سرمقاله:<br /> اقتصاد آب، حقیقتی دست نایافتنی<br /> دکتر ناصر شاهنوشی فروشانی/ مدیر مسئول نشریه<br /> <br /> یادداشت کوتاه:<br /> کنفرانس اقتصاد آب، اهداف و ضرورتها<br /> مهندس شاهین پاکروح/ معاون پشتیبانی و هماهنگی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و دبیر کمیته اجرایی کنفرانس اقتصاد آبدانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Identification of the lost economic opportunities in uncompleted projects of water and wastewater industryشناسایی فرصت های اقتصادی از دست رفته ی پروژه های در جریان تکمیل صنعت آب و فاضلاب182737510.22067/jwsd.v3i1.59408FAمحمد داودآبادیشرکت مادر تخصصی مهندسی آب و فاضلاب کشورشعله شالپوششرکت مادر تخصصی مهندسی آب و فاضلاب کشورJournal Article20160716The water and wastewater considered as one of capital intensive industrials in Iran because it has 436 thousand milliard rial in fixed asset, 32.8 million rial in monopolistic market and the share of 0.05 % in GDP. The statistics showed that there is approximately 22 % of facilities and equipment in industrial production process as uncompleted projects. The need for macro investment, the limited financial resources and pricing, the government credits problems, the crises of water shortage, environmental pollutions and …these are reasons for special attention to optimal use of investment resources in water and wastewater sector. Identification of the lost opportunities in uncompleted projects and planning for completion and proper use of these projects have significant effects on the optimal allocation of resources that it is essential for wealth creation and public capital formation in order to the facilities development and promotion of water and wastewater standards. On basis of the goal, this study is identified the lost opportunities and economic impacts in uncompleted projects by using of economic technical approach in period of 2000-2014. Results indicated that the economic factors have a significant share in opportunity cost of uncompleted projects (338581 milliard rial) that it can be the valuable guide for senior management and industry sector in order to the production promotion , the completion of uncompleted projects and efficiently and effective of activities.صنعت آب و فاضلاب کشور با در اختیار داشتن 436 هزار میلیارد ریال دارایی ثابت، بازار انحصاری 32.8 میلیون مشترک و سهم 0.05درصد در تولید ناخالص ملی یکی از صنایع سرمایه بر محسوب می شود. آمارها نشان می دهد که به تقریب 22درصد از تأسیسات و تجهیزات فرآیند تولید صنعت، پروژه های در جریان تکمیل است که این موضوع می تواند تأثیر پررنگی در اجرای رسالت سازمانی صنعت داشته باشد. نیاز به سرمایه گذاری کلان، محدودیت منابع مالی و قیمت گذاری، مشکلات اعتبارات دولتی، بحران های کمبود آب، آلودگی های زیست محیطی و ... لزوم توجه به استفاده بهینه از منابع سرمایه گذاری را در صنعت آب و فاضلاب دو چندان نموده است. شناسایی فرصت های از دست رفته ی پروژه های در جریان تکمیل و برنامه ریزی برای تکمیل و استفاده به موقع از آنها، تأثیرات محسوسی در تخصیص بهینه ی منابع در راستای تولید ثروت و تشکیل سرمایه های عمومی برای توسعه ی امکانات و ارتقای استانداردهای آب و فاضلاب دارد. هدف پژوهش، شناسایی فرصت های از دست رفته و آثار اقتصادی پروژه های در جریان تکمیل با رویکرد تکنیک های اقتصادی طی بازه ی زمانی 93-1379 است. یافته های پژوهش نشان دهنده سطح قابل ملاحظه ای از هزینه های فرصت از دست رفته پروژه های در جریان تکمیل (338581 میلیارد ریال) در مؤلفه های اقتصادی است و میتواند راهنمای ارزشمندی برای مدیریت ارشد و بخشی صنعت در راستای بهبود ساخت و تکمیل پروژه های در جریان تکمیل و کارآمدی و اثربخشی فعالیت ها باشد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Investigating the water accounting methods, Introduction and implementation most efficient methodبررسی روشهای اجرای حسابداری آب، معرفی و اجرای کارآمدترین روش9222740510.22067/jwsd.v3i1.59415FAلیلی ابوالحسنیدانشگاه فردوسی مشهداحسان خلیلیدانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20160716In last decade it is almost impossible to not seen anything about water resource crisis and water shortage in natural resources exploitation and use reports. Such information encourages decision makers and researchers to looking for solutions in relation to this problem and sustainable management of water resources. In this regard, first step towards sustainable management of water resources is picturing status of existing management, in a way that, answers the questions about supply and consumption of difference water resources not only from engineering perspective, but also from economic perspective. In this regard, water accounting approaches with different methods was suggested and implemented by researchers. In this paper several types of water accounting methods will analyzed and compared from estimated quantitative indexes in final reports point of view. Based on water accounting purposes in Iran, System of Environmental-Economic Accounting for Water (SEEAW) knew as most efficient system that will explain in last section of present paper.در دههی اخیر تقریباً غیرممکن است که در گزارشهای مربوط به بهرهبرداری و استفاده از منابع طبیعی مطالبی در رابطه با بحرانهای منابع آبی و کمآبی دیده نشود. چنین اطلاعاتی محققین و تصمیمگیرندگانِ در زمینهی مدیریت منابع آبی را بر آن داشته که در رابطه با حل این معضل و مدیریت پایدار منابع آبی به دنبال چارهاندیشی باشند. در این رابطه اولین قدم جهت مدیریت پایدار منابع آبی، به تصویر کشیدن وضعیت مدیریت موجود بهنحوی است که سؤالات مربوط به عرضه و مصرف منابع مختلف آب را نهتنها از دیدگاه مهندسی، بلکه از نظر اقتصادی پاسخگو باشد. در این راستا رویکرد حسابداری آب با روشهای مختلف جهت اجرای آن توسط محققین پیشنهاد و مورد اجرا قرار گرفته است. در این مطالعه انواع روشهای حسابداری آب از نقطهنظر شاخصهای کمی برآورد شده در گزارش نهایی موردبررسی، تحلیل و مقایسه قرار خواهند گرفت. بر اساس اهداف حسابداری آب در ایران، کارآمدترین روش، سیستم حسابداری اقتصادی و زیستمحیطی شناخته شده که نحوهی پیادهسازی و اجرایی شدن آن در انتهای مطالعهی حاضر توضیح داده خواهد شد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Measuring the effect of economic activities of Iran on water, land and human demand in 2012: an input –output approachسنجش اثر فعالیت های اقتصادی ایران بر تقاضای آب، زمین و انسان در سال 1391، رهیافت جدول داده – ستانده23302744110.22067/jwsd.v3i1.58453FAکوروش جوادی پاشاکیدانشگاه آزاد اسلامیسید حسین سجادی فردانشگاه ازاد شهریار0000-0003-0412-998xمحمود احمدپور برازجانیدانشگاه زابلعبدالعظیم نجیبی فینیآب و فاضلاب استان هرمزگانJournal Article20160716Assess the ecological effects of economic activity on the water, earth and man in the Iranian economy approach using input - output tableWater is a vital resource for each biological and economic phenomenon. Water is considered as a production input. Production is not possible without water in all economic sectors. Also, the environment including air, soil, fauna and plants utilize water in their bioprocess, therefore the quantity of water demand is not limited only to final and intermediate demand in economic sectors. In this paper effect of economic activities and ecological water footprint, land and human has been investigated using an input- output table with method RAS in 2012. Data of this study derived from national accounts and water statistical yearbook data. First, production multiplier coefficient of sectors links and then water, land, and human multiplier coefficient, are calculated. In fact, the calculated multiplier coefficient expresses the relationship between final demand and water, land, and human in physical quantity terms in Iran’s economy. Results show that one unit of demand or investment in agricultural sector requires 65722 m3 of water. Also, this quantity in industry, mining, building and service sectors are 13922, 1227, 3260 and 1005 m3 respectively. Also, the results of land multiplier coefficient show that one unit demand or investment(in terms of billion Rials) in agricultural, industry, mining, building and service sectors requires 137552, 27888, 6419, 1832 m2 land respectively. Also, the results of human multiplier coefficient show that for one unit demand in the agricultural sector, 4 people employed directly and indirectly. Mining sector per one unit demand or investment requires one people. The mining, building and service sectors require 3, 5 and 2 people (directly and indirectly) respectively.آب منبع حیاتی برای هر پدیده زیستی و اقتصادی است. آب به عنوان یک نهاده برای تولید به شمار می آید. تولید برای هیچ بخشی از اقتصاد، بدون آب میسر نیست. محیط زیست شامل هوا، خاک، جانداران و گیاهان نیز از آب در فرآیندهای زیستی خود استفاده می کنند، بنابراین مقدار تقاضا برای آب به تقاضای نهایی و واسطه ای در بخش های اقتصادی خلاصه نمی شود. در این مقاله اثر فعالیت های اقتصادی و ردپای بوم شناسی آب، زمین و انسان با استفاده از رویکرد جدول داده–ستانده به روش RAS در سطح کلان کشور برای سال 1391 مورد سنجش قرارگرفته است. داده های آماری این پژوهش از حساب های ملی و سالنامه آماری آب می باشد. ابتدا ضرایب فزاینده تولید پیوند بخش ها محاسبه شده و سپس ضرایب فزاینده آب، زمین و انسان محاسبه گردیده است. ضرایب فزاینده محاسبه شده در واقع ارتباط بین تقاضای نهایی و مقدار فیزیکی آب، زمین و انسان در اقتصاد ایران را بیان می کند. نتایج نشان می دهد که یک واحد تقاضا یا سرمایه گذاری (برحسب یک میلیارد ریال) در بخش کشاورزی 65722 مترمکعب آب نیاز دارد. همچنین این میزان در بخش های صنعت، معدن، ساختمان و خدمات به ترتیب 13922، 1227، 3260 و 1005 مترمکعب می باشد. همچنین نتایج محاسبه ضریب فزاینده زمین نشان می دهد که یک واحد تقاضا (یک میلیارد ریال) و یا سرمایه گذاری در بخش کشاورزی 137552 مترمربع زمین و در بخش های صنعت 27888 مترمربع، معدن 2576 مترمربع، ساختمان 6419 متر مربع و در بخش خدمات 1832 مترمربع برحسب زمین زیر بنا مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین نتایج محاسبات ضریب فزاینده انسان در بخش های اقتصادی نشان می دهد برای یک واحد تقاضا (یک میلیارد ریال)، در بخش کشاورزی به طور تقریبی 4 نفر بطور مستقیم و غیرمستقیم بکار گرفته می شود. بخش معدن نیز به ازای یک واحد تقاضا حدوداً به 1 نفر نیاز دارد. بخش های صنعت، ساختمان و خدمات نیز به ترتیب حدوداً 3 نفر، 5 نفر و 2 نفر بطور مستقیم و غیرمستقیم در فرایند تولید خود بکار میگیرند.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822The Economic - Environmental Macro Feedbacks of “Population Increase” Policy Adoption in Iranبازخوردهای کلان اقتصادی- زیستمحیطی اتخاذ سیاست "افزایش جمعیت" در ایران31462747710.22067/jwsd.v3i1.59426FAناصر شاهنوشیدانشگاه فردوسی مشهدسمیه نقویدانشگاه فردوسی مشهدالهه اعظم رحمتیدانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20160716In this study we investigated the impacts of population increase on life quality, with a special focus on its impact on the natural resources and environmental issues. This analysis was conducted using data over a 16 year period. Since water is one of the most important factors contributing to the growth and development of countries, the increase in population size, industry sector growth, urbanization expansion, changes in lifestyle and the need for sustainable food security, alongside reducing water resources and mismanagement have all attributed to turning water scarcity into a serious crisis. Therefore, in this study the relationship between population increase and water crisis is explained using the Bayesian network causal. The effects of such a crisis on the economic macro variables and indicators were also investigated. The results indicate that the water crisis will be more intense as the population growth rate increases. The economic consequences of water crisis include increase in inflation rate, unemployment and the decrease in economic growth. Also, the only social consequence is reduction in access to clean and healthy water. Therefore, considering the environmental aspects such as water scarcity, air pollution and global warming, the population policies in macro level must be taken into account that have no negative consequences on national natural resources and environment.این مطالعه به بررسی تبعات افزایش جمعیت بر روی کیفیت زندگی، با نگاه ویژه به منابع طبیعی و محیطزیست درحال کاهش کشور، پرداخته که تجزیه و تحلیل آن برای دوره 16 ساله (1394-1378) صورت گرفته است. از آنجا که آب یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه کشورها میباشد و افزایش روزافزون جمعیت، رشد صنعت، گسترش شهرنشینی و تغییر سبک زندگی و ضرورت تأمین امنیت غذایی پایدار در کنار کاهش مداوم منابع آب و سوء مدیریت، کمآبی را به بحرانی جدی تبدیل کرده است؛ لذا در مطالعه حاضر با استفاده از شبکه علّی بیزین، رابطه بین افزایش جمعیت و بحران منابع آبی کشور تبیین شده و اثرات این بحران بر شاخصها و متغیرهای کلان اقتصادی و تبعات ناشی از آن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که با افزایش نرخ رشد جمعیت، بحران آب بیشتر شده و اثرات اقتصادی بحران آب شامل افزایش نرخ تورم، افزایش نرخ بیکاری و کاهش نرخ رشد اقتصادی بوده و اثرات اجتماعی آن نیز شامل کاهش میزان دسترسی به آب سالم و بهداشتی میباشد. بنابراین با توجه به اثرات زیستمحیطی مانند جدی شدن مسئله بحران آب، آلودگی هوا و گرم شدن کره زمین، سیاستهای جمعیتی در سطح کلان باید بهگونهای اتخاذ شود که تبعات منفی بر منابع طبیعی و محیطزیست کشور به همراه نداشته باشد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Critically analysis of virtual water from the perspective of policy-makingتحلیل انتقادی آب مجازی از منظر سیاستگذاری47582756910.22067/jwsd.v3i1.59520FAحامد قدوسیانستیتو فناوری استینوس آمریکاحامد داوریدانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلیتکنیک تهران)Journal Article20160716The concept of virtual water trade refers to transact of the water consumed for production of goods and agricultural products through international trade. The Anthony Allan introduced this concept to improve global water used efficiency. In this paper, the original theory of Allen has been investigated through incorporating virtual water as a factor of production in Heckscher-Ohlin international trade model. The results indicate that contrary to Allen's initial optimistic forecasts, virtual water trade increased the pressure on water resources in some countries. This pattern may be the consequence of the following causes: (1) the imbalance of production factors relative to one another (especially water to land) in the agricultural sector (2) the inefficient agricultural water pricing, (3) government's agricultural incentive policies, and (4) barriers to free trade. Then, we have investigated the experiences of using the virtual water concept from the perspective of policy making on sustainable water resources management in the framework of similar countries to Iran and also, the parallel policy options.مفهوم تجارت آبمجازی به داد و ستد آب مصرف شده برای تولید کالاها و محصولات کشاورزی از طریق مبادله آنها بین کشورها اشاره دارد. تونی آلن با طرح این مفهوم بر کارایی آن جهت بهبود مسأله توزیع نابرابر آب در جهان تأکید کرد. در این مقاله با بررسی ابعاد تجارت آب مجازی از منظر مدل تجارت بینالملل هکشر اولین، نظریهی اولیه آلن بررسی و بر خلاف پیشبینی خوشبینانه اولیه مشخص شد که تجارت آب مجازی حتی در برخی کشورهای کمآب ممکن است موجب تشدید فشار بر منابع آب شود. این الگو ممکن است به دلایل مختلفی از جمله (1) نامتوزان بودن نسبت عوامل تولید (مخصوصاً آب به زمین) در بخش کشاورزی، (2) قیمتگذاری نادرست آب کشاوزی، (3) سیاستهای تشویقی دولت و (4) موانع تجارت آزاد مشاهده شود. در ادامه ی مقاله تجارب استفاده از مفهوم آب مجازی از منظر سیاستگذاری در مدیریت پایدار منابع آب در قالب تجارب کشورهای مشابه ایران مورد بررسی قرار گرفت و گزینههای سیاستی موازی نیز طرح و بررسی شد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Measurement and Analysis of the Virtual Water Place in Iran's Industry and Mining Sectorsاندازه گیری و تحلیل جایگاه تجارت آب مجازی در بخش صنعت و معدن ایران59722763010.22067/jwsd.v3i1.59427FAمرتضی تهامی پور زرندیدانشگاه شهید بهشتیمحمد قربانیدانشگاه شهید بهشتیJournal Article20160716For about a decade the virtual water trade has been highlighted as a means of promoting water efficiency and helping to solve regional restrictions of water resources in order to provide water and food security. Although these tools are not just for certain areas of the world with a specific climate, they are more important for countries which are faced with water resources restriction and crisis. The industrial and mining sectors of our country do not currently possess a significant portion of the water consumption. Although on the one hand, the industrial development experience of the world countries indicates that the portion of water consumption by the aforementioned sectors has been an ever increasing trend, on the other hand, the commodities of this sector contribute to a significant portion of our country’s commercial products. Therefore, attention to the management of water resources and consumption in this sector is important. Hence the aim of this study is to use a virtual water trade approach to determine the country’s water footprint in the industrial and mining sectors; in addition to determining the portion of the individual industrial and mining activities in the imports and exports of virtual water. To achieve this, the technical-based indicators approach for measurement of the virtual water has been used to distinguish the ISIC double-digits relevant to the industry and mining sector. The required information is extracted from the census of industrial workshops with ten or more employees, the country’s Mines under exploitation, and the statistical yearbook of foreign trade for a period of 1387-92. Results indicated that Iran is a net importer of virtual water in the industry sector and is a net exporter in the mining sector. In the mining sector the largest volume of imports and exports of virtual water belongs to the metal ore mining group, whilst within the industrial sector this belongs to the chemical products sector. The results obtained in this study provide information that can be used to improve the trade balance of water in industrial and mining activities. Moreover, to help water resources management in these sectors through changes in the composition of tradable industrial and mineral goods.حدود یک دهه است که تجارت آب مجازی به عنوان ابزاری برای ارتقای بهره وری آب و کمک به رفع محدودیتهای منطقهای منابع آب در راستای ایجاد امنیت آبی و غذایی مطرح شده است. این ابزار گرچه مختص مناطق خاصی از جهان از نظر وضعیت اقلیمی نیست، ولی برای کشورهایی که با محدودیت و بحران منابع آب مواجه هستند اهمیت مضاعفی دارد. بخش صنعت و معدن کشور ما در حال حاضر سهم قابل توجهی از مصارف آب را در اختیار ندارد ولی از یک طرف تجربه توسعه صنعتی کشورهای جهان نشان می دهد که سهم بخش نامبرده از مصارف آب در طول زمان به شدت افزایشی بوده است و از طرف دیگر، بخش قابل توجهی از محصولات تجاری کشور را کالای این بخش تشکیل می دهند. بنابراین، توجه به مدیریت منابع و مصارف آب در این بخش حائز اهمیت است. از اینرو، هدف مطالعه حاضر استفاده از رویکرد تجارت آب مجازی برای تعیین ردپای آب کشور در بخش صنعت و معدن و تعیین سهم هر یک از فعالیت های مختلف صنعتی و معدنی در صادرات و واردات آب مجازی است. برای این منظور رهیافت شاخص های فنی- پایه برای اندازه گیری آب مجازی به تفکیک کدهای دو رقمی ISIC در بخش صنعت و معدن مورد استفاده قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز از طرح آمارگیری از کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر، طرح آمارگیری از معادن در حال بهرهبرداری کشور و سالنامه آمار بازرگانی خارجی برای دوره زمانی ۹۲-۱۳۸7 استخراج شده است. نتایج نشان داد که کشور ایران در بخش صنعت واردکننده خالص و در بخش معدن صادرکننده خالص آب مجازی میباشد. در بخش معدن بیشترین حجم صادرات و واردات آب مجازی مربوط به گروه استخراج سنگ های فلزی و در بخش صنعت احجام متناظر مربوط به صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی است. یافته های بدست آمده در این مطالعه، اطلاعاتی را فراهم می کند که میتواند در بهبود تراز تجاری آب در فعالیت های صنعتی و معدنی مورد استفاده قرار گیرد و از طریق تغییر در ترکیب کالاهای صنعتی و معدنی قابل تجارت به مدیریت منابع آب در این بخش ها کمک نماید.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Estimating the economic value of the lost water due to wastes of agricultural products (irrigated crop and garden) from the harvest to before takingبرآورد ارزش اقتصادی آب از دست رفتهی ناشی از ضایعات محصولات کشاورزی (زراعی و باغی آبی) از مرحله برداشت تا قبل از مصرف73822769310.22067/jwsd.v3i1.59431FAعباس کشاورزمرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایرانمحمدحسین شریعتمدارمرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایرانعبدالرحیم خسرویمرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایراناحمدعلی شیخی مهرآبادیمرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایراناعظم بیکی خشکمرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایرانمهناز شعبانیمرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایرانمطهره بخشایشمرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایرانروجا کیانپورمرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایرانبهزاد فکاریمرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایرانJournal Article20160716The methods, the technology, the production patterns, the equipment, the capacity of the domestic infrastructure of each country, the mechanism of market capacity, market chains, releasing and distribution channels of agricultural and food product, purchasing patterns, and food consuming of consumers affect on the wastes of food products. Regardless of the level of economic and social development of each country, the food wastes should be on the lowest level in the country. In term of resources losses in the agricultural sector, the food wastes are important, especially water input is considered as rarest input in this sector. Therefore in this research, regarding the estimating the amount of the waste products of agriculture (crop and garden) in the 2013-2014 crop year, we calculate the amount of wastes and economic value of water. We utilize the FAO definition in 2011 for estimating the wastes. In order to achieve the objectives of the research, at first, the amount of wastes products of agriculture for 17 major crop products and 6 major garden products have been determined. These products contain the most water. Followed by the results, the results have been expanded to all crop and garden irrigated products. Based on the results of the study, the amount of lost water due to waste products of agriculture is 9.3 billion m3, equivalent to about 45 percent of the volume of water stored behind the dams in the water year 2013-2014. The economic cost of lost water due to wastes is also 92297.1 billion Rials.ضایعات محصولات غذایی تحت تأثیر روش ها، تکنولوژی و الگوهای تولید، امکانات و ظرفیت زیرساخت های داخلی هر کشور، مکانیزم ظرفیت بازار، زنجیره های بازار، کانال های پخش و توزیع محصولات کشاورزی و فرآورده های غذایی و در نهایت الگوهای خرید و مصرف مواد غذایی در بین مصرف کنندگان قرار دارد. اما آنچه مشخص است، صرف نظر از سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی هر کشور، ضایعات غذا در آن کشور بایستی در پایین ترین سطح ممکن نگاه داشته شود. ضایعات غذا از جنبه هدررفت منابع مورد استفاده در تولید محصولات کشاورزی از جمله آب که کمیاب ترین عامل تولیدی به شمار می رود، حایز اهمیت است. از همین رو، در این پژوهش، ضمن برآورد مقدار ضایعات محصولات کشاورزی (زراعی و باغی) در سال زراعی 93-1392، میزان آب تلف شده و ارزش اقتصادی آن نیز برآورد شده است. برآورد ضایعات براساس تعریف سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در سال 2011 انجام شده است. در راستای تأمین اهداف پژوهش، ابتدا با استفاده از منابع موجود و نظرات کارشناسی، مقادیر ضایعات محصولات کشاورزی از مرحله برداشت تا عرضه در بازار و قبل از مصرف برای 17 محصول مهم و عمده زراعی و 6 محصول عمده ی باغی که بیشترین آب را به خود اختصاص داده اند تعیین و سپس به کل تولیدات آبی زراعی و باغی کشور تعمیم داده شد. براساس محاسبات انجام شده مقدار آب تلف شده ناشی از ضایعات محصولات کشاورزی به میزان 3/9 میلیارد متر مکعب معادل حدود 45 درصد حجم ذخیره شده آب سدها در سال آبی 93-1392 بوده و زیان اقتصادی آب هدر رفته ناشی از این ضایعات 92297/1 میلیارد ریال می باشد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Economic and Environmental Analysis of Wastewater Collecting and Treatmentتحلیل اقتصادی و زیستمحیطی جمعآوری و تصفیه فاضلاب83922771510.22067/jwsd.v3i1.59446FAوحید ماجددانشگاه تهران0000-0002-0863-2374ساحره گلزاری قلعهجوقیدانشگاه بوعلیسیناJournal Article20160716The increase in water demand and its services due to population growth and the raising of the standards of living, health, and hygiene along with the limitation of water resources, droughts, and climate change has attracted water specialists and planners to explore the use of unconventional water resources, such as sewage and saline waters. Moreover, industrial and rural wastewater disposal and the penetration of their pollutants to the surface- and ground-water resources is an important concern in many countries, including Iran. Wastewater treatment and its application for various uses reduces the negative externalities of wastewater release on the environment and human health. Accordingly, in this paper the methodology for economic and environmental evaluation of wastewater collection and treatment, and the necessary holistic view taking into account the issues that must be considered in this regard has been addressed. Furthermore, the steps and framework of a modified cost-benefit analysis of the Tehran wastewater collection and treatment plan have been discussed.افزایش روزافزون تقاضا برای آب و خدمات آن که ناشی از رشد جمعیت و بالا رفتن استانداردهای زندگی و بهداشت سلامت است، از یک سو و محدود بودن منابع آبی و خشکسالیها و تغییر اقلیم از طرف دیگر نظر برنامهریزان و متخصصین علوم آب را به استفاده از آبهای نامتعارف (فاضلابها، پسابها و آبهای شور) معطوف کرده است. همچنین دفع فاضلابهای صنعتی و شهری و نفوذ آلودگیهای موجود در آنها به منابع سطحی و زیرزمینی آب، یک نگرانی اساسی در بسیاری از کشورها و از جمله ایران است. تصفیه فاضلاب و بکارگیری آن در مصارف مختلف آثار خارجی منفی رهاسازی فاضلاب بر محیط زیست و بهداشت جوامع انسانی را کاهش میدهد. بر همین مبنا در این مقاله به روششناسی ارزیابی اقتصادی و زیستمحیطی جمعآوری و تصفیه فاضلاب و جامعنگری لازم در اینخصوص با توجه به موضوعاتی که باید مدنظر قرار گیرد، پرداخته شده است و گامها و چارچوب اصلاح تحلیل هزینه-فایده طرح جمعآوری و تصفیه فاضلاب تهران مورد اشاره قرار گرفته است.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822The Role of Market in Optimal Water Resources Allocation and Efficacious Factors Influencing the Efficiency of Water Marketsنقش بازار در تخصیص بهینه منابع آب و عوامل موثر بر کارایی بازار آب931022780510.22067/jwsd.v3i1.59447FAغلامحسین کیانیدانشگاه اصفهانJournal Article20160716Recently, the existing mechanism of the market has been considered as an efficient method for allocating water resources in some developed and developing countries. The necessary conditions to establish an efficient water market and its economic consequents must be recognized before using this method in Iran. The purpose of this study is to investigate the economic consequences and present practical solutions based on scientific foundations and international experience to develop an efficient water market in Iran. Also, economic consequents of water markets were studied in Mojen and Ardabil. Results show that water markets usually have been constituted in arid and semi- arid regions. Although water resources have a national characteristic, however, water concession can be traded. For this purpose, water rights must be clearly defined and property rights enforced by social or legal institutions. Also separating water rights from that of land, enforcing transactions, decreasing administrative costs and maintaining water delivery infrastructure have decreased transaction costs and consequently promoted water markets efficiency. Sometimes, governments or market institutions have mitigated negative externalities. Furthermore, results show that the price of water is close to the economic value of water in Mojen and Ardabil water markets and the water market has increased the users' revenue.اخیراً در برخی از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، مکانیزم بازار به عنوان یک روش کارا جهت تخصیص منابع آب مورد توجه واقع شده است. بهره گیری از این روش در ایران مستلزم شناخت شرایط لازم برای تشکیل یک بازار آب و همچنین پیامدهای اقتصادی آن می باشد. هدف این پژوهش بررسی پیامدهای اقتصادی بازارهای آب و نیز ارائه راهکارهای عملی مبتنی بر مبانی علمی و تجارب جهانی جهت تشکیل بازارهای آب کارآمد در ایران بوده است. بدین منظور ضمن تبیین شرایط لازم برای تشکیل یک بازار آب و عوامل موثر بر کارایی یا شکست آن، چگونگی تحقق این شرایط در برخی از بازارهای آب فعال در ایران وجهان بررسی گردید. همچنین پیامدهای اقتصادی دو بازار محلی آب در مجن و اردبیل بررسی شد. بر اساس نتایج این پژوهش بازارهای آب عموماً در مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل شده اند. بازار آب منافاتی با ملی بودن منابع آب نداشته و امکان مبادله حق بهره برداری از منابع آب و تشکیل بازارآب وجود دارد. در این راستا تعریف شفاف حقابه ها و تضمین مالکیت توسط نهادهای قانونی یا اجتماعی ضروری می باشد. تفکیک مالکیت آب از زمین، تضمین مبادلات، کاهش هزینه های اداری مبادلات و ایجاد تأسیسات مناسب، سبب کاهش هزینه های مبادله و افزایش کارایی بازارهای آبِ مورد مطالعه شده است. همچنین تبادل شفاف اطلاعات و بهره گیری از مکانیزم مناسب تخصیص اولیه حقابه ها مانع بروز انحصار و افزایش کارایی بازارهای آب شده است. در برخی موارد نیز دخالت دولت یا نهاد اجرایی بازار، عوارض خارجی منفی را کاهش و کارایی اجتماعی بازارهای آب را افزایش داده است.همچنین نتایج نشان می دهند که قیمت آب در دو بازار محلی مجن و اردبیل به ارزش اقتصادی آب نزدیک بوده و مبادلات آب منجر به افزایش درآمد بهره برداران شده است.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Water Market in Theory and Practice: Market Failure and Public Policyبازار آب در تئوری و عمل: شکست بازار و سیاست عمومی1031142785010.22067/jwsd.v3i1.59448FAمحمدرضا نظریدانشگاه شهید بهشتیJournal Article20160716The development of market-based task allocation mechanisms is currently being discussed as sustainable, flexible and efficient approaches to water resources management and its redistribution among different users. Nevertheless, the market potential for efficient water allocation depends on the specific circumstances of the market and the item being traded i.e., water. Experience has demonstrated that the potential for creating such a market allocation is not unlimited, and it comes with its associated risks whereby the improper structure of the market may lead to the failure of said mechanisms. The aim of this research, as well as providing a theoretical explanation of the water market, is to describe the requirements necessary for its practical implementation and the identification of issues that lead to its deficiency and the failure of the water market. Therefore, public policy suggestions and solutions to resolve the aforementioned deficiencies, based on domestic and global experiences with the emphasis on social, economic and legal conditions governing the state water resources management, are provided.امروزه توسعه ساز و کارهای تخصیص مبتنی بر بازار به عنوان یک روش پایدار، انعطاف پذیر و کارا در مدیریت منابع آب و باز توزیع آن بین مصارف مختلف مطرح است. با این حال توانایی بازار در تخصیص کارا و بهینه آب در گرو برقراری شرایطی خاص از بازار و کالای مورد مبادله (آب) است. تجارب مختلف نشان می دهد که در عمل توانایی بازار در ایجاد چنین تخصیصی بدون محدودیت نبوده و ریسک هایی وجود دارد که ممکن است طراحی نامناسب ساختار بازار به شکست آن منجر شود. هدف این پژوهش ضمن تبیین مبانی نظری بازار آب، تشریح الزامات پیاده سازی آن در عمل و شناسایی مواردی است که منجر به ناکارایی و شکست بازار آب می گردد. بر این اساس پیشنهادها و راه حل های سیاست عمومی برای اصلاح این ناکارایی ها بر اساس تجارب جهانی و داخلی و با تأکید بر شرایط اقتصادی، اجتماعی و حقوقی حاکم بر مدیریت منابع آب کشور ارائه شده است.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Water Resources Management in the Harirud river basin based on game theoryمدیریت منابع آب در حوضه آبریز هریرود بر اساس نظریه بازی1151212788610.22067/jwsd.v3i1.55039FAاحمد قندهاریآزاد اسلامی مشهدسید محمد رضا علوی مقدمآزاد اسلامی مشهدحمید عمرانیان خراسانیدانشگاه تربیت مدرس تهرانJournal Article20160716Today, limitations of water availability besides common rights between countries on transboundary rivers causes a competition among them for more water using. Usually, stakeholders prefer to overuse from their water rights because of unreliability, risk aversion and short term approaches. Iran, Afghanistan and Turkmenistan as common congruities on Harirud always try to maximize their benefits from the river. Here, this research likes to map the roads of hydro diplomacy amongst the common countries and show the best future moving pace for all of them according the game theory. Results show that the best approach is full cooperation between the countries and establishing water narket.امروزه محدودیت موجودی قابل برداشـت منابع آبی، در کنار حق مشترک بهره برداری از آب های مرزی، زمینة رقابت بین ذینفعان مختلف را فراهم کـرده، باعث شده است که بهره برداری برخی از کشورها، قابلیت بهـره منـدی دیگران را کاهش دهد، چرا که معمولاً ذینفعان بـه عللــی همچــون بــی اعتمــادی، ریــسک گریــزی و بیــنش کوتاه نگـر، تـرجیح مـی دهنـد بـا تخلـف از حـد بهینـة بهره برداری، منافع کوتاه مـدت خـویش را افـزایش دهنـد. ایران و دو کشور افغانستان و ترکمنستان بهعنوان ذینفعان منابع آبی مشترک هریرود همواره به دنبال استفاده حداکثری و بیشینه کردن منافع خود از رودخانه های مشترک بوده اند. این تحقیق تا دیپلماسی آبی رودخانه مرزی ایران و استراتژی آن در مناسبات آینده با کشورهای همسایه خود بررسی و بهترین مسیر حرکت را برای هر یک از کشورهای مشترک در هریرود معین می نماید؛ لذا هیدروپولیتیک سه کشور ایران، افغانستان و ترکمنستان در حوضه آبریز هریرود بررسی و بر اساس تئوری بازی همکارانه با کمک روش ارزش شاپلی چگونگی تعامل بین سه کشور مدلسازی شده است. نتایج این تحقیق حاکی از این است که همکاری بین سه کشور می تواند بیشترین سود را برای آنها فراهم آورد. نظریه بازی همکارانه به همراه یک مدل جامع مدیریت منابع آب ابزاری کارآمد برای ارزیابی سناریوهای مختلف مدیریتی در حوضه آبریز هریرود می باشد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822A Critique of the Water Transfer Plan from the Persian Gulf and the Sea of Oman to the Central Plateau of Iranنقدی بر طرح انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی ایران1241292751310.22067/jwsd.v3i1.59556FAفاطمه ظفرنژادپژوهشگر آب و توسعه پایدارJournal Article20160716<br /><span>A Critique of the Water Transfer Plan from the Persian Gulf and the Sea of Oman to the Central Plateau of Iran</span>این روزها طرحهای ذخیره و انتقال آب به دوردستها زیاد مطرح میشوند. خط انتقال بهشتآباد از سرشاخههای کارون به فلات مرکزی، انتقال از خزر به فلات مرکزی، انتقال از خلیج فارس به 16 استان فلات مرکزی از مهمترین آنها هستند که ویژگی مشترک این طرحها تفوق نگرش چیرگی بر طبیعت بجای سازگاری با آن، و بیگانگی با بومشناسی است. تجربه نشان میدهد طرحهایی از این دست به نابودی رودها، تالابها، دریاچهها و به تغییر کاربری خطرناک روی زمین انجامیدهاند و در کنار برخی رفتارهای نادرست دیگر انسان امروز، ناقوس پایان حیات روی زمین را به صدا درآوردهاند. این مقاله به نقد طرح انتقال از خلیج فارس به 16 استان میپردازد که بخشهای مهمی از آن در دیگر طرحهای بزرگ انتقال نیز صدق میکند. در این مقاله با پیش درآمدی از وضعیت کنونی زمین، به بررسی سند قرارداد طرح انتقال آب از خلیج فارس به 16 استان مرکزی و مغایرتهای آن با بومشناسی و پایداری زمین میپردازیم.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Investigation of some technical and economic aspects of desalination and transfer of sea water to the central regions of Iranبررسی برخی ابعاد فنی و اقتصادی شیرین سازی و انتقال آب دریا به مناطق مرکزی ایران1301302753210.22067/jwsd.v3i1.59557FAعباسعلی قزل سوفلودانشگاه آزاد0000-0002-4057-7213Journal Article20160716<span>Investigation of some technical and economic aspects of desalination and transfer of sea water to the central regions of Iran</span>افزایش روزافزون نیاز بخش های مختلف مصرف در کنار تشدید پدیده خشکسالی، تامین آب به خصوص آب شرب از منابع پایدار را طلب می کند. محدودیت منابع آب شیرین در مناطق خشک و نیمه خشک و قرارگیری 50 درصد جمعیت شهری جهان در مجاورت دریاها و اقیانوس ها، باعث رشد قابل توجه طرح های استفاده از آبهای نامتعارف و گسترش سامانه ای شیرین سازی آب دریاها و اقیانوس ها شده است. امروزه تنها آب شرب یک درصد از جمعیت جهان از آب شیرین سازی با ظرفیت 90 میلیون مترمکعب بر روز تامین میشود. به طوری که در دنیا 1800 سایت شیرین سازی آب دریا وجود دارد که تقریباً 45 درصد آن در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)، که از قضا کانون بحران آب و کم آبی در دنیا بوده و 75 درصد جمعیت آنها در کنار دریاست، قراردارد. میتوان انتظار رشد سریع این سامانه ها در منطقه یاد شده و همچنین در سایر نقاط دنیا به خصوص در آسیا، آمریکای لاتین و ایالات متحده در دهه های آینده را داشت.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54743120160822Designing and compiling a research card in Mashhad Water and Sewerage Company, from idea to action ...طراحی و تدوین پژوهشکارت در شرکت آب و فاضلاب مشهد، از ایده تا اقدام ...1311322759710.22067/jwsd.v3i1.55671FAشرکت آب و فاضلاب مشهدشرکت آب و فاضلاب مشهدJournal Article20160716<span lang="en">The beginning of the card research idea:
Insufficient attention to the implementation of the results of research projects and activities
Lack of sufficient motivation among trustees and experts to participate in the research activities of the organization
Lack of a specific executive mechanism to encourage colleagues to implement research activities in the company</span>سرآغاز ایده پژوهش کارت:<br /> عدم التفات کافی به اجرایی نمودن نتایج حاصلاز طرحها و فعالیتهای پژوهشی<br /> عدم وجود انگیزه کافی در بین متولیان و صاحبنظران برای مشارکت در فعالیتهای پژوهشی سازمان<br /> فقدان ساز و کار اجرایی خاص با هدف ترغیب همکاران به فعالیتهای پژوهشیِ قابل پیادهسازی در شرکت