دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Editorial and Short Notesسرمقاله و یادداشت کوتاه42046FAکاظم اسماعیلیعضو هیئت تحریریهامیر سعدالدیندانشیار گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانJournal Article20220319سرمقاله:<br />سیل و خشکسالی دو روی یک سکه<br />کاظم اسماعیلی/ عضو هیئت تحریریه<br /> <br />یادداشت کوتاه:<br />گذری بر اندرکنش سیل و خشکسالی<br />امیر سعدالدین/ دانشیار گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگاندانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Investigating Effective Factors on Participation in Management of the Ghale-Chay Irrigation and Drainage Networkبررسی عوامل موثر بر مشارکت در مدیریت شبکه آبیاری سد قلعه چای1104199010.22067/jwsd.v8i4.2107.1058FAحسین یادآورگروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایرانJournal Article20210703In recent years, development strategies have changed from emphasizing the central role of the government to improving the participation of NGOs and non-governmental organizations. The present study aimed to survey effective factors on participation for management of the Ghale-Chay irrigation and drainage network in Ajabshir county of East Azerbaijan province. The research type was descriptive-correlational. The statistical population included 894 farmers. The sample size (n=201) was determined using a systematic random sampling method. Based on the experimental model and using SPSS<sub>26</sub> software data analysis was performed. Data were collected using a questionnaire designed by the researcher. The results of multiple regression showed that in total 0.508% of the variance changes of the dependent variable "participation in irrigation network management" are explained. According to the rate of β statistics; the variables of education with -0.406 have the highest and the appropriate function variable with access to farms with the value of 0.197 have the least effect on participation in irrigation network management. It can be concluded about education that the current situation in network management does not meet the expectations of educated people. Therefore, regarding the proper function of access roads to farms, because the agricultural type of the region tends mainly towards the traditional, the effect of this variable from farmers' point of view is not significantدر سالهای اخیر راهبردهای توسعه از تأکید بر نقش مرکزی دولت، به بهسازی مشارکت بیشتر سازمانهای غیردولتی و مردمی تغییر یافته است. هدف کلی تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر بر میزان مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه آبیاری و زهکشی پایاب سد قلعه چای در شهرستان عجب شیر در استان آذربایجان شرقی بود. این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری شامل 894 نفر کشاورزان بود. حجم نمونه با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی سیستماتیک به تعداد 201 نفر انتخاب شدند. بر اساس مدل تجربی تحقیق و با استفاده از نرمافزار SPSS26 تجزیه و تحلیل دادهها انجام شد. دادهها با استفاده از یک پرسشنامه طراحی شده توسط محقق جمعآوری شد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که در مجموع 0/508 درصد تغییرات واریانس متغیر وابسته "مشارکت در مدیریت شبکه آبیاری" تبیین میشود. باتوجه به مقدار آماره β، متغیر تحصیلات با 0/406- بیشترین و متغیر کارکرد مناسب راههای دسترسی به مزارع با مقدار 0/197 کمترین تاثیر در مشارکت برای مدیریت شبکه آبیاری را دارند. در رابطه با تحصیلات میتوان نتیجه گرفت وضعیت موجود در مدیریت شبکه، انتظارات افراد تحصیل کرده را برآورده نمیکند. در رابطه با کارکرد مناسب راههای دسترسی به مزارع، به جهت اینکه نوع کشاورزی منطقه عمدتاَ به سمت سنتی گرایش دارد. ازاینرو اثر این متغیر از نگاه کشاورزان چندان معنادار نیست.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Identifying and Investigating the Factors Affecting Household Water Consumption with the Fuzzy Delfi and Topsis Hybrid Approachشناسایی و بررسی عوامل تأثیرگذار بر مصرف آب خانگی با رویکرد ترکیبی Delfi و Topsis فازی11224200210.22067/jwsd.v8i4.2107.1061FAحبیب اله داداشی دیوکلاییدانشجوی دکتری مدیریت صنعتی، گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایرانعلی ثریاییاستادیار، گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایرانسیدعلی نبوی چاشمیدانشیار، گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایرانJournal Article20210712In recent years, many cities have been suffering from a shortage of drinking water, mainly due to population growth. Therefore, the tendency to curb excessive water consumption by identifying the main factors affecting consumer behavior in the management of drinking water resources has become very important. Understanding this necessity, the purpose of this study is to identify, and prioritize the factors affecting the pattern of water consumption in the home sector. In this regard, by reviewing the literature in the field of water and interviewing industry experts, the factors affecting consumption in various criteria were identified and monitored. Then, through fuzzy Delphi, action factors were examined and finally, 7 main economic, social, cultural, technical and engineering, legal and managerial, spatial and temporal criteria with 26 sub-criteria were identified. Evaluation and ranking of these factors were performed using the fuzzy Topsis technique. Results obtained from the research of family awareness with weight (0.756) first rank, use of water reducing devices (0.670) second rank, advertising and education (0.603) third rank, consumption motivation (0.545) rank Fourth, water tariffs and pricing (0.508) were ranked fifth and the use of new valves (0.423) was ranked sixth. The findings show that among the various factors, educating and increasing the awareness of households on how to consume water and the use of reducing devices can play an important role in managing water consumption.در سالهای اخیر، بسیاری از شهرها، بیشتر به دلیل رشد جمعیت، از کمبود آب آشامیدنی رنج می برند. ازاینرو، تمایل به کنترل مصرف بیرویه آب از طریق شناسایی عوامل اصلی موثر بر رفتار مصرفکننده در مدیریت منابع آب آشامیدنی بسیار مهم شده است. با درک این ضرورت، هدف پژوهش حاضر به دنبال شناسایی و اولویتبندی عوامل تأثیرگذار بر الگوی مصرف آب در بخش خانگی است. در این راستا با بررسی ادبیات موضوع در حوزه آب و مصاحبه با خبرگان صنعت، عوامل تأثیرگذار بر مصرف در معیارهای مختلف شناسایی و پایش شدند. سپس از طریق دلفی فازی نسبت به بررسی عوامل اقدام و در نهایت 7 معیار اصلی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی ، فنی و مهندسی، قانونی و مدیریتی، مکانی و زمانی با 26 زیرمعیار شناسایی شدند. ارزیابی و رتبهبندی این عوامل با استفاده از تکنیک Topsis فازی اقدام شد. نتایج به دست آمده از تحقیق میزان آگاهی خانواده با وزن (0/754) رتبه اول، استفاده از ادوات کاهنده آب با وزن (0/670) رتبه دوم، تبلیغات و آموزش با وزن (0/603) رتبه سوم، انگیزه مصرف با وزن (0/545) رتبه چهارم، تعرفه و قیمتگذاری آب با وزن (0/508) رتبه پنجم و استفاده از شیرآلات جدید با وزن (0/423) رتبه ششم را داشتند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که از میان عوامل مختلف، می توان با آموزش و افزایش آگاهی خانوارها در چگونگی مصرف آب و استفاده از ادوات کاهنده نقش مهمی در مدیریت مصرف آب داشت.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Investigating the Effective Factors on the Acceptance of New Irrigation Technologies Among Farmers in Sistan Regionبررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوریهای نوین آبیاری در بین کشاورزان منطقۀ سیستان23324201810.22067/jwsd.v8i4.2107.1064FAماشاا.. سالار پوراستادیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایرانمجتبی داورپناهدانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی- بازاریابی محصولات کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایرانقدسیه زارعدانشجوی کارشناسیارشد اقتصاد کشاورزی- سیاست و توسعه کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایرانJournal Article20210718The utilization of new irrigation technologies is a solution that serves farmers to manage production risk (yield) through the optimal storage and allocation of resources. This study was conducted to predict the factors affecting the adoption of new irrigation technologies among farmers in the Sistan region using the logit model. Sampling in this study was a random cluster method in which 100 farmers were selected from the villages in which the pressurized irrigation project was implemented. The required data were collected using a questionnaire from farmers in the crop year 2019-2020 and were analyzed by SPSS24 software using the logit model. The results of logit regression showed that age, education, ownership, the area under cultivation, and income explain between 71 to 94.6% of the changes in the adoption and non- adoption of pressurized irrigation and social and economic factors have been able to change between 69% to 92% of changes in technology acceptance. only economic factors such as low-interest rates on bank facilities, sufficient amount of bank facilities, farmer investment capacity, etc. had a significant effect (P ≤ 0.05) on the adoption of pressurized irrigation technology by farmers. Therefore, appropriate mechanisms should be provided to eliminate these restrictions according to the conditions of farmers and use scientific and practical training to encourage farmers to accept this technology, on the other hand, due to the hot and dry climate of the region should be suitable crops and gardens with this method, pressurized and environmentally friendly irrigation methods that are more economically efficient and effective, should be introduced to farmers. بهرهگیری از فناوریهای نوین آبیاری راهکاری است که در خدمت کشاورزان برای مدیریت ریسک تولید (عملکـرد) از طریق ذخیره و تخصیص بهینه منـابع قـرار دارد. این پژوهش باهدف پیشبینی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوریهای نوین آبیاری در بین کشاورزان منطقه سیستان با استفاده از مدل لاجیت صورت پذیرفته است. نمونهگیری در این مطالعه به روش خوشهای تصادفی بوده که تعداد 100 کشاورز از بین روستاهایی که در آنها طرح آبیاری تحت فشار اجرا گردیده، انتخاب شدند. دادههای موردنیاز با استفاده از پرسشنامه از کشاورزان در سال زراعی 99-۱۳98 گردآوری و توسط نرم افزار SPSS24 و بکارگیری مدل لاجیت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از رگرسیون لاجیت نشان داد سن، تحصیلات، مالکیت، سطح زیرکشت و درآمد بین 71 تا 6/94 درصد از تغییرات متغیر پذیرش و عدمپذیرش آبیاری تحتفشار را تبیین میکنند و عوامل اجتماعی و اقتصادی توانستهاند بین 69 تا 92 درصد از تغییرات پذیرش فناوری را تبیین نمایند؛ که از این بین تنها عوامل اقتصادی از قبیل پایین بودن نرخ بهره تسهیلات بانکی، کافی بودن مقدار تسهیلات بانکی، توان سرمایهگذاری کشاورز و ... تأثیر معنیداری (0/05≥ P) بر پذیرش فناوری آبیاری تحتفشار توسط کشاورزان داشتند. لذا میبایست سازوکارهای مناسب جهت رفع این محدودیتها با توجه به شرایط کشاورزان مهیا گردد و با استفاده از آموزشهای علمی و عملی کشاورزان را جهت پذیرش این تکنولوژی ترغیب نمود، از طرفی با توجه به اقلیم گرم و خشک منطقه میبایست گیاهان زراعی و باغی مناسب با این روش آبیاری تحت فشار و سازگار با محیط که از لحاظ اقتصادی نیز دارای کارایی و عملکرد بالاتری هستند به کشاورزان معرفی گردد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Identification and Prioritization of Factors Affecting Water Scarcity in Kermanshah Province with Analytic Hierarchy Process (AHP)شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی33424199410.22067/jwsd.v8i4.2108.1073FAجمال فتح اللهیاستادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران0000-0001-6790-3253سید محمد باقر نجفیاستادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایرانشیما فرهنگیاندانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایرانJournal Article20210811Identifying the effective and determining factors of water scarcity in each region is a necessary condition for proper management of water supply and demand and laying the groundwork for adaptation to water scarcity. Although Kermanshah province is not in a crisis situation according to the usual indicators for determining the water crisis, the continuation of the current situation will lead to a crisis and requires a review of the province's water resources management approaches. This research seeks to identify and prioritize the determinants of water scarcity in Kermanshah province in the theoretical framework of institutionalism and with the hierarchical analysis process. For this purpose, with the Delphi method and hierarchical analysis tool, and EXPERT CHOICE software, these factors were identified and prioritized. The results show that contrary to conventional approaches to water resources management, which emphasizes water supply management, the role of demand-side factors in the problem of water shortage in Kermanshah province is much more decisive so that 72.5% of the water shortage problem is explained by these factors. Demand-side factors, respectively, priority and share in water scarcity are: low water productivity in the agricultural sector (0.42), uncontrolled extraction of underground resources (0.21), agricultural production structure (0.13), virtual water exports (0.10), water loss in the route (0.06), water consumption culture (0.05), lack of meter (0.03). On the supply-side, the amount of precipitation (0.38), water budget (0.18), evaporation (0.18), time mismatch between precipitation and consumption (0.13), type of precipitation (0.05), precipitation fluctuation (0.05), and insufficient utilization of gray water (0.03) have the most important role in creating stress, respectively.شناسایی عوامل موثر و تعیینکننده کمآبی در هر منطقه شرط لازم برای مدیریت صحیح عرضه و تقاضای آب و بسترسازی برای سازگاری با کمآبی است. هرچند استان کرمانشاه بر اساس شاخصهای متداول تعیین بحران آب در وضعیت بحران قرار ندارد اما تداوم وضع موجود به بحران خواهد رسید و نیازمند بازنگری در رویکردهای مدیریت منابع آب استان است. این پژوهش در چارچوب نظری نهادگرایی و با کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی به دنبال شناسایی و اولویتبندی عوامل تعیینکننده کمآبی در استان کرمانشاه است. به این منظور با کمک روش دلفی و ابزار تحلیل سلسله مراتبی و نرمافزار EXPERT CHOICE این عوامل شناسایی و اولویتبندی شد. نتایج حاکی از آن است که برخلاف رویکردهای متعارف مدیریت منابع آب که بیشتر بر مدیریت عرضه آب تاکید میشود، نقش عوامل طرف تقاضا در مساله کمآبی استان کرمانشاه بسیار تعیینکنندهتر است به طوریکه 72/5 درصد از مساله کمآبی توسط این عوامل توضیح داده میشود. عوامل طرف تقاضا به ترتیب اولویت و سهم در کمآبی عبارتند از: بهرهوری پایین آب در بخش کشاورزی (0/42)، برداشت بیرویه از منابع زیرزمینی (0/21)، ساختار تولید بخش کشاورزی (0/13)، صادرات آب مجازی (0/10)، اتلاف آب در مسیر (0/06)، فرهنگ مصرف آب (0/05)، نداشتن کنتور (0/03). در طرف عرضه نیز میزان بارش (0/38)، بیلان آب (0/18)، تبخیر (0/18)، عدم تطابق زمانی بارش و مصرف (0/13)، نوع بارش (0/05)، نوسان بارش (0/05) و عدم بهرهبرداری کافی از آب خاکستری (0/03) بهترتیب بیشترین نقش را در ایجاد تنش دارنددانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Interaction of Applied Water Volume and Irrigation Water Salinity on Wheat Yield in Arid Regions (Case study: Yazd)برهمکنش حجم آب مصرفی و شوری آب آبیاری بر عملکرد گندم در مناطق خشک (مطالعه موردی: یزد)43504148110.22067/jwsd.v8i4.2106.1053FAمحمدحسن رحیمیاناستادیار، عضو هیئت علمی مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران0000-0002-1545-1440حسن غلامیدانشجوی دکتری رشته علوم و مهندسی آب،دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایرانغلامحسن رنجبراستادیار، عضو هیئت علمی مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایرانحسین بیرامیاستادیار، عضو هیئت علمی مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران0000-0001-7967-8495بیتا مروج الاحکامیاستادیار، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران0000-0003-3086-0127مهدی کریمیاستادیار، عضو هیئت علمی مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایرانسید علی محمد چراغیاستادیار، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایرانJournal Article20210607Farmers, who are faced with the problem of irrigation water salinity, sometimes ask questions about the yield forecast under the effect of irrigation water salinity (EC<sub>iw</sub>) and the volume of applied water (V<sub>iw</sub>). The answer to this question requires knowledge of the crop production function. The aim of this study was to investigate the interaction between EC<sub>iw</sub> and V<sub>iw</sub> on wheat grain yield (Narin cultivar) in the Yazd region. For this purpose, the response of wheat yield under the effects of irrigation water salinity (including 3, 5, and 8 dS.m<sup>-1</sup>) and volume of applied water (from 4500 to 11600 m<sup>3</sup>.ha<sup>-1</sup>) was analyzed during 2017-2018, 2018-2019, and 2019-2020 cropping seasons. The results showed that the effectiveness of applied water on wheat yield has increased in saline conditions than in non-saline conditions. Therefore, wheat growers in saline areas should be confident about the adequacy of available water to meet the field water requirements (both ET and leaching requirements) and also follow the irrigation scheduling more carefully and obsessively compared to none-saline conditions. In this case study, a wheat yield function was presented and evaluated, as well. This function works based on the salinity and the volume of irrigation water (EC<sub>iw</sub> and V<sub>iw</sub>). With a coefficient of determination (R<sup>2</sup>) of 0.67, this function is expected to estimate the wheat yield with an approximate error of ±524 kg.ha<sup>-1</sup>. This equation can be used to estimate the production decline due to increasing salinity of irrigation water or decreasing the volume of applied water, to predict the yield before the harvest time as well as to meet the field water required to produce a certain amount of grains in the studied regionکشاورزانی که با مساله شوری روبهرو هستند، گاهی سوالاتی در خصوص پیشبینی عملکرد، تحت تاثیر شوری آب آبیاری (EC<sub>iw</sub>) و حجم آب مصرفی (V<sub>iw</sub>) مطرح مینمایند که پاسخ به آنها، مستلزم اطلاع از تابع تولید گیاه میباشد. این پژوهش با هدف بررسی برهمکنش شوری آب آبیاری و حجم آب مصرفی برعملکرد گندم (رقم نارین) طی سه سال زراعی 97-1396، 98-1397 و 99-1398 در یزد انجام شد تا تاثیر مقادیر مختلف حجم آب (بین 4500 تا 11600 مترمکعب بر هکتار) بر عملکرد گندم در سه سطح شوری (3، 5 و 8 دسی زیمنس بر متر) مورد تجزیه و تحلیل رگرسیون قرار بگیرد. در ادامه، معادلهای برای تخمین عملکرد براساس شوری و حجم آب مصرفی ارائه و ارزیابی شد. نتایج حاصله بیانگر افزایش تاثیرپذیری افت عملکرد گندم از حجم آب آبیاری در شرایط شور نسبت به شرایط غیرشور بود؛ بهطوریکه کشاورزان مناطق شور باید در مورد کفایت حقابه در اختیار خود برای تامین نیاز آبی مزرعه (اعم از نیاز گیاه و نیاز آبشوئی) اطمینان داشته و برنامهریزیهای آبیاری را با دقت بیشتری نسبت به شرایط غیرشور انجام دهند. در خصوص معادله تخمین عملکرد براساس EC<sub>iw</sub> و V<sub>iw</sub>، ضریب تبیین (R<sup>2</sup>) این معادله 0/67 بوده و انتظار میرود عملکرد گندم را با خطای تقریبی 524± کیلوگرم بر هکتار در منطقه مطالعاتی برآورد نماید. این معادله برای برآورد افت تولید گندم در اثر افزایش شوری و یا کمبود آب آبیاری، تخمین عملکرد مزرعه قبل از برداشت محصول و یا تامین نیاز آبی مزرعه برای تولید مقدار مشخصی محصول در منطقه مطالعاتی کاربرد دارد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Investigation of Applied Water, Yield and Water efficiency of Potato Fields in the Conditions of Farmers in Razavi Khorasan Provinceبررسی میزان آب کاربردی، عملکرد و بهرهوری آب مزارع سیبزمینی در شرایط زارعین استان خراسان رضوی51584199510.22067/jwsd.v8i4.2108.1075FAمحمد جلینیدانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایرانمحمد کریمیاستادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایرانجواد باغانیاستادیار، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانJournal Article20210826Due to water shortage in the country, improving the irrigation management of potato fields can reduce water consumption and increase the efficiency of this important product. For this purpose, it is necessary to have sufficient and accurate information about the status of applied water and water efficiency in the conditions of farmers' management. Therefore, the amount of applied water, yield, and water efficiency in the conditions of farmers' management in two major potato production areas in Razavi Khorasan province were investigated. The two areas of Fariman and Torbat Heydariyeh with the highest area of cultivation and production of potatoes were selected as pilots cities. The method of irrigation in all fields was the drip method. In experimental farms, irrigation and agronomic characteristics, water source and irrigation network characteristics, required meteorological data, applied water volume, potato yield, and water efficiency in the crop year 2019 were measured. Also, the volume of water used by farmers was compared with the estimated irrigation needs based on meteorological data from 2019 and the last ten years calculated by the Penman-Monteith method. The amount of applied water based on meteorological data in 2019 was about 26% and to 10-year statistics was about 15% more. The results also showed that the volume of applied potato water in the studied farms varied from 9888 to 14573 m<sup>3</sup>/ha and its average was 11885 m<sup>3</sup>/ha. Potato yield in selected fields varied from 28600 to 60000 kg/ha and the average was 40399 kg/ha. Water efficiency varied from 2.22 to 5.25 and the average was 3.42 kg/m<sup>3</sup>باتوجه به کمبود آب در کشور، بهبود مدیریت آبیاری مزارع سیبزمینی میتواند کاهش مصرف آب و افزایش بهره وری آب این محصول مهم را به همراه داشته باشد. به این منظور، لازم است اطلاع کافی و دقیقی از وضعیت میزان آب کاربردی و بهرهوری آب در شرایط مدیریت زارعین وجود داشته باشد. ازاینرو میزان آب کاربردی، عملکرد و بهرهوری آب در شرایط مدیریت زارعین در دو منطقه عمده تولید سیبزمینی در استان خراسان رضوی بررسی شد. دو منطقه فریمان و تربت حیدریه با بیشترین سطح زیرکشت و تولید محصول سیب زمینی به عنوان شهرستانهای پایلوت انتخاب شدند. روش آبیاری تمام مزارع، روش قطرهای (تیپ) بود. در مزارع آزمایشی، خصوصیات آبی و زراعی، مشخصات منبع آب و شبکه آبیاری، دادههای هواشناسی مورد نیاز، حجم آب کاربردی، عملکرد سیبزمینی و بهرهوری آب در سال زراعی 1398 اندازهگیری شد. همچنین حجم آب کاربردی توسط کشاورزان با نیازآبیاری برآورد شده براساس دادههای هواشناسی سال 98 و ده ساله اخیر محاسبه شده به روش پنمن- مانتیث مقایسه شد. مقدار آب کاربردی بر اساس دادههای هواشناسی سال 98 حدود 26 درصد و نسبت به آمار 10 ساله حدود 15 درصد بیشتر بود. نتایج همچنین نشان داد، حجم آب کاربردی سیبزمینی در مزارع مورد مطالعه از 9888 تا 14573 مترمکعب در هکتار متغیر و میانگین آن 11885 مترمکعب در هکتار بود. عملکرد سیبزمینی در مزارع منتخب از 28600 تا 60000 کیلوگرم بر هکتار متغیر و میانگین آن 40399 کیلوگرم بر هکتار بود. بهرهوری آب از 2/22 تا 5/25 متغیر و میانگین 3/42 کیلوگرم بر مترمکعب بود.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Estimation of the Velocity Distribution in Circular Pipe with Velocity Measurement at Two Points Using the Renyi Entropyتخمین توزیع سرعت در لوله مدور با اندازهگیری سرعت در دو نقطه به وسیله آنتروپی رنی59684165910.22067/jwsd.v8i4.2107.1060FAمریم تیموری یگانهدانشجوی دکتری سازههای آبی، گروه مهندسی آب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایرانمحمد مهدی حیدریاستادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایرانJournal Article20210710In most practical hydraulic engineering problems, accurate flow measurements are required. Understanding flow quantities is an important point in water resources management. Therefore, providing the most appropriate velocity distribution estimation relation that is consistent with the measurement data has always been of interest to researchers. With the development of entropy theory, these methods have been used in a wide range of engineering sciences, including hydraulics and fluid mechanics. In the present study, using the Renyi entropy method, the effective parameter "m" on the Renyi entropy parameter "G" was investigated and the velocity distribution in a circular pipe in the conditions that 36.2, 50, and 70% of the circular pipe fills. It was estimated at two points by measuring the velocity at depths (0.1D-0.9D), (0.2D-0.8D), and (0.3D-0.7D) relative to the water level. In order to determine the accuracy of estimating the velocity distribution using the Renyi method, the correlation coefficient and the root mean square error was used and also to determine the accuracy of entropy parameters, normalized root mean square error was used. The results showed that the Renyi entropy method has high accuracy with observational data. Also, velocity measurement at depth (0.9D-0.1D) from the water surface for 36.2, 50, and 70% of the circular pipe, with the normalized root mean square error to 0.2325, 2.36, and 0.51 respectively, has higher accuracy.در بیشتر مسائل عملی مهندسی هیدرولیک، به اندازهگیری دقیق جریان نیاز است. شناخت کمیتهای جریان نکته مهم و حائز اهمیتی در مدیریت منابع آبی میباشد. از این رو ارائه مناسبترین رابطه برآورد توزیع سرعت که منطبق بر دادههای اندازهگیری باشد همواره مورد توجه محققین بوده است. با توسعه تئوری آنتروپی، این روشها در طیف وسیعی از علوم مهندسی از جمله هیدرولیک و مکانیک سیالات به کار برده شدهاند. در مطالعه حاضر با استفاده از روش آنتروپی رنی، پارامتر تاثیرگذار "m" بر پارامتر آنتروپی رنی "G" مورد بررسی قرار گرفت و توزیع سرعت در لوله مدور در شرایطی که 36/2، 50 و 70 درصد از لوله دایرهای پر میباشد، در دو نقطه با اندازهگیری سرعت در اعماق (0/1D-0/9D)، (0/2D-0/8D) و (0/3D-0/7D0) نسبت به سطح آب تخمین زده شد. به منظور تعیین دقت برآورد توزیع سرعت با استفاده از روش رنی، از ضریب همبستگی و ریشه میانگین مربع خطا و همچنین برای تعیین دقت پارامترهای آنتروپی از ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده استفاده شد. نتایج نشان داد روش آنتروپی رنی با دادههای مشاهداتی دقت بالایی دارد. همچنین اندازهگیری سرعت در عمق 0/9D-0/1D از سطح آب برای حالات 36/2، 50 و 70 درصد از لوله دایرهای، به ترتیب با ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده 0/2325، 2/36 و 0/51 دقت بالاتری دارد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Filter Performance of Embankment Dams by No Erosion Filter Test (Case study: Bar and Bidvaz Dam)بررسی فیلتر سدهای خاکی با آزمایش فیلتر مانع فرسایش (مطالعه موردی: سد بار و بیدواز)69764199710.22067/jwsd.v8i4.2109.1077FAعلیرضا رییس الساداتدانشآموخته کارشناسیارشد ژئوتکنیک، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایرانعلی اخترپوردانشیار گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران0000-0003-1654-0194ملیحه نظریدانشجوی کارشناسیارشد ژئوتکنیک، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایرانJournal Article20210904Internal erosion and piping pose major hazards to earth dams. Experimental method of filter performance evaluation and design method based on criteria with simple parameters are the two main groups of filter selection and design in earth dams. Determining the appropriate gradation for the filter of earth dams, despite the apparent simplicity of experimental criteria, has posed important technical and economic issues for engineers in large numbers of large projects. This problem has become larger in situations where the clay soil is dispersive or suspected of dispersivity because on the one hand, estimating the true potential of dispersivity is not easy due to the multiplicity of detection tests, and on the other hand, the application of few criteria in filter design prevents erosion of available dispersive soils, usually leading to the selection of very fine and costly gradation. With this approach, a no erosion filter test device was made to perform laboratory tests and study the accuracy of the design methods. As a case study, by performing basic dispersivity experiments on the clay core samples of Bar Neishabour and Bidvaz Esfarayen dams, the degree of dispersivity potential in these soils was determined. By performing a number of No Erosion Filter tests, the best grain size of the filter, which prevents the erosion of the soil of Neishabour Bar Dam at different pressures, was obtained with an accuracy of 0.1 mm which is different from the filter executed in the dam. Also by testing the design criteria and the laboratory method of filter design for the core soil of Bidvaz Esfarayen dam, it was found that there is a big difference in the results of each design method.فرسایش داخلی و رگاب مخاطرات اساسی را برای سدهای خاکی و سنگریزهای ایجاد میکنند. روش آزمایشگاهی ارزیابی عملکرد فیلتر و روش طراحی بر اساس معیار، با پارامترهای ساده، دو گروه عمده انتخاب و طراحی فیلتر در سدهای خاکی هستند. تعیین دانهبندی مناسب برای فیلتر سدهای خاکی، با وجود سادگی ظاهری معیارهای تجربی، در تعداد زیادی از پروژههای بزرگ مسائل فنی و اقتصادی مهمی را پیش روی مهندسان قرار داده است. این مشکل، در شرایطی که خاک قرضه واگرا یا مشکوک به واگرایی بوده، گسترس پیدا میکند. زیرا از یکسو، به دلیل تعداد بسیار آزمایشهای شناسایی، ارزیابی میزان واقعی واگرایی خاکها چندان ساده نیست و از سوی دیگر، کاربرد معیارهای معدودی که در مراجع برای طراحی فیلتر مانع فرسایش خاکهای واگرا در دسترس هستند، بیشتر به انتخاب دانهبندیهای بسیار ریز و پرهزینه منجر میشود. با این رویکرد دستگاه آزمایش فیلتر مانع فرسایش برای انجام آزمونهای آزمایشگاهی و مطالعه تفاوتهای نتایج روشهای طراحی ساخته شد. بهعنوان یک مطالعه موردی، با انجام آزمایشهای پایه و واگرایی بر روی نمونههای هسته سدهای بار نیشابور و بیدواز اسفراین، میزان پتانسیل واگرایی در این خاکها مشخص شد. با انجام تعدادی آزمایش فیلتر مانع فرسایش، بهترین دانهبندی فیلتری که در فشارهای مختلف مانع از فرسایش خاک هسته سد بار نیشابور میشود با دقت 1/۰ میلیمتر بهدست آمد که با فیلتر موجود در سد تفاوتهایی دارد. همچنین با بررسی معیارهای طراحی و روش آزمایشگاهی طراحی فیلتر برای خاک هسته سد بیدواز اسفراین مشخص شد تفاوت زیادی در نتایج هرکدام از روشهای طراحی وجود دارد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Investigation on Efficiency of Response Surface Methodology (RSM) to Optimize Coagulation Process for Arsenic Removal from Waterبررسی کاربرد روش رویه پاسخ در بهینهسازی فرآیند انعقاد جهت حذف آرسنیک از آب77864199310.22067/jwsd.v8i4.2108.1072FAمجید میرشاهیدانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، گروه علوم و مهندسی آب دانشکده فنی–مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی کرمان، کرمان، ایرانمحسن ایراندوستاستادیار گروه علوم و مهندسی آب دانشکده فنی–مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی کرمان، کرمان، ایرانJournal Article20210811Arsenic is a carcinogenic contaminant, and arsenic-contaminated drinking water is the major source of exposure to this hazardous metal. In recent years, the city of Sirjan has faced the problem of water sources pollution to arsenic and due to the existence of conventional water treatment plants in this city, the results of this study can be an important step to reduce and even eliminate this problem. In this study, the response surface methodology used to investigate the effect of pH (7,8,9), turbidity (<1,5,10,15,20 NTU), initial arsenic concentration (50,100,150,200,250 µg/l) and coagulant dose (5,10,15,20,25,30 mg/l) on the residual arsenic concentration after coagulation and flocculation process using ferric chloride. Synthesis of the tested samples was performed using the effluent of the treatment plant. Based on the results, the variables under study follow a quadratic model. The predicted quadratic model for the behavior of the parameters fits the results well. Investigation of the interaction effects of variables showed that the concentration of residual arsenic is greatly affected by pH so that by increasing it in the study area, the concentration of arsenic output also increases. This negative effect of increasing pH can be partially compensated by increasing turbidity. According to the coefficients of factors in this model, linear and square effects of pH, the interaction of pH and turbidity, and the linear effect of coagulant dose had the greatest effect on residual arsenic concentration. Taking into consideration of operation conditions, at pH=8, turbidity=5 NTU, using 20mg/l coagulant, reduced arsenic concentration from 150 µg/l to 3.84 µg/lآرسنیک آلایندهای سرطانزا و آب آشامیدنی آلوده به آرسنیک منبع اصلی در معرض قرارگیری با این فلز خطرناک میباشد. در سالهای اخیر شهرستان سیرجان با مشکل آلودگی منابع آبی به آرسنیک مواجه شده و باتوجهبه وجود تصفیهخانه متعارف آب در این شهر، نتایج این پژوهش میتواند گام مهمی در جهت کاهش و حتی مرتفع نمودن این مشکل به حساب آید. در این تحقیق با استفاده از روش رویه پاسخ، تأثیر فاکتورهای (7،8،9)pH، کدورت (1،5،10،15،20NTU> )، غلظت اولیه آرسنیک (50،100،150،200،250 µg/l) و دوز منعقدکننده (10،15،20،25،30 mg/l) بر غلظت آرسنیک باقیمانده بعد از فرآیند انعقاد با استفاده از کلرورفریک بررسی شد. سنتز نمونههای مورد آزمایش با استفاده از آب خروجی تصفیهخانه انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از رفتار متغیرهای مورد بررسی از یک مدل درجه دوم پیروی میکند. مدل درجه دوم پیشبینی شده برای رفتار پارامترها به خوبی به نتایج بهدست آمده برازش شد. بررسی اثرات متقابل متغیرها نشان داد غلظت آرسنیک باقیمانده تا حد زیادی تحت تأثیر pH میباشد به طوریکه با افزایش آن در محدوده مورد مطالعه، غلظت آرسنیک خروجی نیز افزایش مییابد. این تأثیر منفی افزایش pH تا حدی با افزایش کدورت قابل جبران میباشد. باتوجهبه ضرایب فاکتورهای مدل، اثر خطی و مربعی pH، اثر متقابل pH و کدورت و اثر خطی دوز منعقدکننده بیشترین تأثیر را در غلظت آرسنیک باقیمانده داشتند. باتوجه به شرایط بهرهبرداری از تصفیهخانه، در pH=8، کدورت 5 NTU، با مصرف 20 mg/l منعقدکننده، آرسنیک موجود از 150 µg/l به 3.84 µg/l کاهش یافت.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Challenges of Applying Sustainable Environmental Operations Among Wheat Farmers in Khorramabadچالشهای به کارگیری عملیات پایدار محیط زیستی در میان کشاورزان گندمکار شهرستان خرم آباد87984199110.22067/jwsd.v8i4.2106.1054FAمسلم سواریاستادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایرانفاطمه نقی بیرانونددانشجوی دکتری، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایرانJournal Article20210610This study was conducted with the aim of the Analysis of the challenges of applying sustainable environmental operations. The statistical population of the study was all households of wheat farmers in Khorramabad County (N = 12500). The sample size was determined using Cochran's sampling formula of 240 heads of farmers' households. The data collection tool was a questionnaire whose validity was determined by a panel of experts including faculty members of the Department of Agricultural Extension and Education, Agricultural Sciences, and Natural Resources University of Khuzestan, and its reliability for communication channels and water protection behavior were confirmed using Cronbach's alpha coefficient and combined reliability method, respectively. Data analysis was performed in two sections of descriptive and inferential statistics by SPSS and Lisrel8.54 software. The results of this prioritization of the challenges of implementing sustainable environmental operations based on farmers' perspectives showed that the most important challenges in this sector included "inappropriate organizational structure for effective policy making" and "lack of extension and training courses". In addition, the results of factor analysis classified the known challenges into three factors: educational and professional challenges, policy and institutional challenges, and economic and supportive challenges, of which 42.69% explained the variance of all factorsاین پژوهش با هدف کلی تحلیل چالشهای بهکارگیری عملیات پایدار محیط زیستی در میان کشاورزان انجام شد. جامعه آماری پژوهش تمامی خانوارهای کشاورزان گندمکار در شهرستان خرمآباد بودند (N=12500). حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونهگیری کوکران 240 نفر از سرپرست خانوارهای کشاورزان تعیین شد. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن با استفاده ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید شد. تجزیه و تحلیل دادهها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی توسط نرمافزارهای SPSSWin23 و Lisrel8.54 انجام شد. نتایج این اولویتبندی چالشهای بکارگیری عملیات پایدار محیطزیستی براساس دیدگاه کشاورزان نشان داد مهمترین چالشهای این بخش شامل «ساختار سازمانی نامناسب برای سیاستگذاری کارآمد» و «عدم برگزاری دورههای ترویجی و آموزشی» بود. علاوه بر این، نتایج تحلیل عاملی چالشهای شناخته شده را در سه عامل چالشهای آموزشی و حرفهای، چالشهای سیاستگذاری و نهادی و چالشهای اقتصادی و حمایتی طبقهبندی کرد که 691/42 درصد از واریانس کل عاملها را تبیین نمودند.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Concept, Application, and Approaches of Watershed Hydrological Resilience Assessmentمفهوم، کاربست و رویکردهای ارزیابی تابآوری هیدرولوژیک آبخیز991104199210.22067/jwsd.v8i4.2106.1056FAویدا امان جهانیدانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایرانزینب حزباویاستادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایرانرئوف مصطفیزادهدانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایراناباذر اسمعلیدانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایرانبیتا معزیپوراستادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایرانJournal Article20210616Today, watersheds are severely affected by natural and man-made stresses, and their ability to recover and adapt to altered conditions depends on the resilience of watersheds. Therefore, due to the importance of this issue and the necessity to explain management models in order to promote resilience in the country's watersheds, the present paper aims to analyze the concept, application, and methods of hydrological resilience assessment as one of the resilience dimensions in comprehensive watershed management. Studies in this field are very limited worldwide but have an upward trend. Accordingly, the methods used to evaluate hydrological resilience have so far been limited to the use of simple compilation methods such as determining the arithmetic mean of some important hydrological indicators, using the Budyko curve and the Convex model. Budyko's curve analysis was mostly based on rainfall, evapotranspiration, and runoff production. But the convex model is used by considering the failure thresholds of hydrological indicators and establishing a relation between the process of long-term changes and the failure thresholds of indicators. The indicators used are multitude and have different applications depending on the hydrological conditions of each watershed. Among the most important of them can be the ratio of drought index to runoff, temporal trend and frequency of low and high water flow, change in annual water yield, groundwater level, surface runoff intensity, river enrichment from nutrients, and heavy metals, forest degradation percentage, soil erosion, sediment yield, and saline water levels are all the result of the interaction of other influential environmental factors, such as climatic, ecological, economic, biophysical and social.امروزه، حوزههای آبخیز بهشدت تحت تأثیر تنشهای طبیعی و انسانی قرار گرفته است و توانایی آنها برای بازیابی و سازگاری با شرایط تغییر یافته به تابآوری حوزهها بستگی دارد. ازاینرو، بهسبب اهمیت موضوع و ضرورت تبیین الگوهای مدیریتی در راستای ارتقا تابآوری حوزههای آبخیز کشور، نوشتار حاضر با هدف ترویج مفهوم، کاربست و روشهای ارزیابی تابآوری هیدرولوژیک بهعنوان یکی از ابعاد تابآوری در مدیریت جامع حوزههای آبخیز تدوین شده است. مطالعات انجام شده در این زمینه در سطح جهان بسیار محدود است اما روند افزایشی دارد. براین اساس، روشهای مورد استفاده برای ارزیابی تابآوری هیدرولوژیک تاکنون محدود به استفاده از روشهای تلفیق ساده مثل تعیین میانگین حسابی از برخی شاخصهای هیدرولوژیک مهم، استفاده از منحنی Budyko و مدل Convex بوده است. تحلیل منحنی Budyko بیشتر بر اساس مقدار بارش، تبخیر و تعرق و میزان تولید رواناب استوار بوده است. اما مدل Convex با در نظر گرفتن آستانههای شکست شاخصهای هیدرولوژیک و برقراری ارتباط بین روند تغییرات طولانیمدت و آستانه شکست شاخصها بهکار برده میشود. شاخصهای مورد استفاده متعدد بوده و متناسب با شرایط هیدرولوژیک هر حوزه آبخیز کاربرد متفاوت دارند. از جمله مهمترین آنها میتوان به نسبت شاخص خشکی به رواناب، روند زمانی و فراوانی جریانهای کمآبی و پرآبی، تغییر در تولید آب، سطح آب زیرزمینی، شدت رواناب سطحی، غنیشدگی رودخانهها از مواد مغذی و فلزات سنگین، درصد تخریب جنگل، فرسایش خاک، تولید رسوب و سطح آب شور اشاره کرد که در واقع برآیند کنش و اندرکنش سایر عوامل محیطی تأثیرگذار همانند اقلیمی، بومشناختی، اقتصادی، زیستفیزیکی و اجتماعی هستند.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Flood Management in the Eighth District of Herat City using Low Impact Development and Their Evaluation with EPA-SWMM Modelمدیریت سیلاب ناحیه هشتم شهر هرات افغانستان با استفاده از روشهای توسعه کم اثر و ارزیابی آنها با مدل EPA-SWMM1111184199610.22067/jwsd.v8i4.2108.1076FAصمیم صمیمدانشجوی کارشناسی ارشد، گروه عمران، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایرانفرهاد حاجیاناستادیار گروه عمران، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران0000-0003-2144-2433دانیال معظمیاستادیار، گروه عمران، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران0000-0002-7455-5952Journal Article20210826One of the main problems in urban development is the increase of impenetrable levels, which leads to an increase in runoff and the occurrence of urban floods. In this study, the current situation of floods in the eighth district of Herat city was investigated using the EPA-SWMM mathematical model in terms of flooding. Then, six different modes were modeled separately and simultaneously in the form of two methods: low-impact development of rainwater storage barrels (in two different sizes) and biological biomass units. The results of this study showed that by using low-impact development methods, the negative effects of floods with a return period of 10 years can be reduced by at least 40%. After that, simulation has been done using the flood mitigation reservoir method. The results showed that the construction of delayed reservoirs causes a delay in the peak discharge time and reduces the peak flood discharge. Also, the use of flood mitigation reservoir and unit biomass method and rain barrel method with larger diameter reduces flooding by 80% and the use of unit biomass method and the smaller diameter barrel method reduces the volume of urban floods by 75%.از اساسیترین مشکلات در توسعه شهری، افزایش سطوح غیرقابل نفوذ میباشد که منجر به افزایش رواناب و وقوع سیلابهای شهری میشود. در این پژوهش، وضع موجود سیلابهای ناحیه هشتم شهر هرات با استفاده از مدل ریاضی EPA-SWMM، به لحاظ آبگرفتگی بررسی شد. سپس شش حالت مختلف به شکل اجرای دو روش توسعه کم اثر بشکه ذخیره آب باران (در دو اندازه مختلف) و واحد زیستماند بیولوژیکی، به طور جداگانه و همزمان مدلسازی شد. نتایج این پژوهش نشان داد با به کارگیری روشهای توسعه کم اثر میتوان اثرات منفی سیلابهای با دوره بازگشت 10 سال را حداقل 40 درصد کاهش داد. پس از آن با بهرهگیری از روش مخزن تعدیل سیلاب، شبیهسازی صورت گرفته است. نتایح نشان داد، احداث مخازن تأخیری، موجب تأخیر در زمان وقوع دبی اوج و کاهش دبی اوج سیلاب میشود. همچنین به کارگیری مخزن تعدیل سیلاب و روش واحد زیستماند و روش بشکه باران با قطر بزرگتر موجب کاهش 80 درصدی محلهای آبگرفتگی و به کارگیری روش واحد زیستماند و روش بشکه باران با قطر کوچکتر، موجب کاهش 75 درصدی کاهش حجم سیلاب شهری میشود.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Technical Note: Assessing the Effect of Climate Change on Heavy Precipitation in Iran Based on a CMIP6 Ensemble Modelیادداشت تحلیلی: تأثیر تغییر اقلیم بر بارشهای سنگین ایران با بکارگیری مدل همادی CMIP611912442051FAآذر زریناستادیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران0000-0002-4542-3176عباسعلی داداشی رودباریپژوهشگر پسادکتری اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانJournal Article20220312تغییرات در شدت و فراوانی بارش، از جمله رخدادهای فرین، بیشترین تأثیر را بر مدیریت منابع آب و مدیریت ریسک سیلاب دارد. از آنجایی که ایران در یک منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است، اطلاعات بیشتری در مورد تغییرات گذشته و احتمالی آینده در خصوص بارشهای فرین مورد نیاز است. این تحقیق با هدف بررسی روزهای همراه با بارش سنگین در ایران از سری مدلهای سامانه زمین EC-Earth3 با تفکیک افقی 7/0 درجه قوسی با پیکربندیهای مختلف که در پروژه CMIP6 مشارکت یافتهاند، انجام شده است. یک مدل همادی از سه مدل EC-Earth3،اEC-Earth3-Veg و EC-Earth3-CC با روش میانگین وزنی با رویکرد مستقل (IWM) تولید شد. جهت بررسی روزهای همراه با بارش سنگین از شاخص R10mm توصیه شده توسط کارگروه تخصصی در زمینه تغییر اقلیم و شاخصهای فرین (ETCCDI) استفاده شد. شاخص R10mm با سناریوهای خوشبینانه (SSP1-2.6)، حد واسط (SSP2-4.5)، بدبینانه (SSP3-7.0) و خیلی بدبینانه (SSP5-8.5) در دوره تاریخی (2014-1990) و سه دوره 25 ساله شامل دورههای آینده نزدیک (2050-2026)، آینده میانی (2075-2051) و آینده دور (2100-2076) محاسبه شد. شاخص R10mm در شش حوضه آبخیز درجه یک بررسی شد. نتایج نشان داد که بیشینه این شاخص با 14/36 روز در حوضه دریای خزر و کمینه آن با 1/45 روز در حوضه مرزی شرق ایران دیده میشود و بارش سنگین در ایران تحت شرایط تغییر اقلیم آینده افزایش خواهد داشت. بیشینه افزایش روزهای همراه با بارش سنگین تحت سناریوهای SSP3-7.0 و SSP5-8.5 بهترتیب در سه حوضه دریای خزر، دریاچه ارومیه و قرهقوم دیده شد. همچنین این شاخص در متوسط پهنه ای کشورحداقل افزایش 2/97 درصدی و حداکثر 18/22 درصدی را نشان داد. افزایش رخداد بارش سنگین در آینده ممکن است منجر به افزایش خطر سیل شده و دسترسی به منابع آب را نیز در ایران با مشکلاتی مواجه نماید.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Analytical note: On the occasion of the slogan of World Water Day 2022: "Groundwater, hidden revelation"
Intensification of Farin events and possible reduction of groundwater renewal in Iranیادداشت تحلیلی: به مناسبت شعار روز جهانی آب برای سال 2022: « آب زیرزمینی، آشکار نمودن پنهان» تشدید رخدادهای فرین و کاهش احتمالی تجدیدپذیری آبهای زیرزمینی در ایران12512742052FAکامران داوریاستاد گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، ایرانJournal Article20220312سازمان ملل برای توجه داد به اهمیت منابع آب کره خاکی، 22 مارس (برابر با دوم یا سوم فروردین) را به عنوان «روز جهانی آب» نامگذاری نموده و هر سال آنرا گرامی میدارد. روز جهانی آب، رسماً و برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ میلادی مطرح شد. در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه شماره ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاهسازی عموم در مورد اهمیت و ارزش والای آب اختصاص دهند. این نهاد بینالمللی، شعار امسال را «آب زیرزمینی، آشکار نمودن پنهان» اعلان نموده است. باید توجه نمود که آب زیرزمینی بزرگترین منبع آب شیرین کره زمین است. در واقع آبهای زیرزمینی دربرگیرنده حدود 99 درصد از آب شیرین مایع (و نه ذخایر جامد؛ یعنی یخ و برف موجود در قطبها و یخچالها) بر روی کره زمین هستند. علیرغم این اهمیت، از آنجا که آب زیرزمینی پنهان از دیدگان است، اغلب نادیده گرفته میشود. بنابراین، بسیار بجا بوده است تا برای به چشم آوردن این گنج پنهان، کارزاری توسط برنامه آب سازمان ملل متحد برپا شود. این کارزار بر سه موضوع اصلی در حوزه آب زیرزمینی تمرکز دارد: 1) نقش این گنج پنهان در تأمین غذا؛ 2) وجود آبهای زیرزمینی مشترک بین کشورها (منبع بدون مرز)؛ و 3) محدودیت این ذخایر بیهمتا.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220A report from the sixth webinar of the IAHR Technical Committee on the occasion of World Water Dayگزارشی از ششمین وبینار کمیته فنی IAHR به مناسبت روز جهانی آب12812842053FAمائده اسکوهیدانشجوی دکتری علوم و مهندسی آب، سازههای آبی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایرانJournal Article20220312کمیته فنی IAHR، ششمین وبینار خود را به مناسبت روز جهانی آب (World Water Day) با عنوان «چالشهای امنیت جهانی آب: با استفاده از هیدروانفورماتیک بهمنظور دستیابی به راهحلها» در تاریخ 16 مارس 2022 برگزار نمود. در این نشست با تمرکز بر راهحلهای هیدروانفورماتیک به چالشها و فرصتهای امنیت جهانی آب پرداخته شده است. این موضوع سبب شد تا متخصصان حوزه هیدروانفورماتیک را در IAHR گرد هم آورد. متن زیر گزیدهای است از سخنرانیهای مجازی که در این وبینار ارائه شد.دانشگاه فردوسی مشهدآب و توسعه پایدار2423-54748420220220Report on Workshop "Environmental Impact Assessment of Water and Wastewater Projects with Life Cycle Approach (ACL) "گزارش برگزاری کارگاه آموزشی «ارزیابی اثرات محیطزیستی پروژههای آب و فاضلاب با رویکرد چرخه حیات (ACL)»12913042054FAثمانه توکلی امینیانمدیر دفتر توسعه پایدار، مدیریت مصرف و مطالعات اجتماعی شرکت آب و فاضلاب مشهد، ایرانمحسن کدخداییکارشناس توسعه پایدار شرکت آب و فاضلاب مشهد، ایرانJournal Article20220312در این کارگاه که به همت انجمن آب و فاضلاب ایران برگزار گردید، ابتدا به معرفی چرخه حیات و کاربرد آن در ارزیابی اثرات محیطزیستی پرداخته شد. سپس در ادامه مثالی از کاربرد این روش در یک تصفیهخانه فاضلاب مورد بررسی قرار گرفت. بخش پایانی کارگاه نیز به پرسش و پاسخ شرکتکنندگان و مدرس دوره اختصاص یافت. در این نوشتار خلاصهای از مباحث مطرح شده در این کارگاه ارائه میگردد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده کارگاه برگزار شده، میتوانید به لینک زیر مراجعه نمایید:<br />https://www.aparat.com/v/W8P7J