پیش‌درآمدی بر سپمپوزیوم ملی مسائل حل نشده بیلان آب کشور: لزوم مشارکت و هم‌افزایی در علاج‌بخشی مهم‌ترین مولفه برنامه‌ریزی منابع آب ایران

نوع مقاله : سایر مطالب علمی نشریه

نویسندگان

1 فردوسی مشهد

2 فردوسی

3 -

چکیده

از مهم‌ترین ورودی‌های مدیریت آب در حوضه‌های آبریز، شناخت پیچیدگی‌ها و مولفه‌های بیلان آب است. این مسئله در مناطق خشک و نیمه‌خشک که مصارف آن عمدتاً متکی بر آب زیرزمینی است، از اهمیت دو چندانی برخوردار است. با توجه به وجود متولیان و ذی‌نفعان چندگانه در بیلان منابع و مصارف آب حوضه‌ها، دیدگاه‌های متفاوتی در چگونگی ارائه آن، تدقیق مولفه‌های آن و همچنین توافق و اجماع در پذیریش نتایج آن، در طرح‌های توسعه و حفاظت منابع آب، در کشور وجود دارد. در حال حاضر در ایران، علی‌رغم تلاش‌های در حال انجام در زمینه فنی محاسبات و ارائه بیلان، هنوز با نسخۀ مورد توافق همگان و متناسب با نیازهای مدیریتی کشور، فاصله بسیار است. از سوی دیگر ساختارها و ضوابط موجود نیز به گونه‌ای عمل می‌نماید که خود منجر به زمان‌بر بودن فرآیند تهیه بیلان آب و البته عدم امکان بهره‌برداری متناسب از نتایج آن می‌گردد. بنابراین با توجه به اینکه مسائل منابع آب با سرعت و نوسان شدید رشد می‌کند و اطلاعات ارزشمندی چون بیلان، منطبق با شرایط روز نیست؛ لذا موضوعات اساسی در خصوص بیلان مطرح است که آنها را می‌توان در «سه‌گانه تدقیق، تسریع و تسهیل» فرآیند محاسبات و کسب خروجی‌های بیلان خلاصه کرد. یادداشت حاضر در گزاره‌های مختصر به بیان و معرفی مسائل حوزه تهیه گزارش‌های بهنگام‌سازی بیلان آب کشور پرداخته است و در انتها، پیشنهادات راهبردی جهت ورود به شناسایی و حل مسائل بیلان آب کشور، ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


دبیرخانه شورای عالی آب. 1398. گزارش نشست هماندیشی تدوین برنامه اقدام مشترک برای خود اتکایی محصولات کشاورزی و پایداری منابع آب به کمک شورای عالی آب، چهارمین کنگره ملی آبیاری و زهکشی، دانشگاه ارومیه.
جودوی، ع.، شفیعی، م.، قلی‌زاده سرابی، ش. مجیدی، م. 1397. مطالعات جامع آب زیرزمینی دشت مشهد: گزارش مدل مفهومی منابع آب. مرکز پژوهشی آب و محیط‌زیست شرق.
قلی‌زاده سرابی، ش.، قهرمان، ب.، داوری، ک. و شفیعی، م. 1398. مطالعه تاریخی سیستم پیوسته‌ انسان ـ آب در هیدرولوژی اجتماعی: توسعه یک مدل ادراکی در حوضه آبریز مشهد. پذیرفته شده جهت چاپ در مجله تحقیقات منابع آب ایران.
شفیعی، م.، مجیدی، م.، جودوی، ع. و کریمی، پ. 1396. حسابداری آب: لزوم تعریف ماموریت جدید دفاتر مطالعات پایه شرکت‌های آب منطقه‌ای کشور با هدف تغییر رویکرد از «تولید داده‌خام» به «کیمیاگری». همایش هم‌اندیشی وزارت نیرو. اسفند ماه 96. تهران.
شفیعی، م. و قراری، ش. 1396. مروری بر مفاهیم مدلسازی هیدرولوژی: بخش اول، معرفی فرآیند مدلسازی. نشریه آب و توسعه پایدار، 4(2): 95-102.
شفیعی، م.، قهرمان، ب. و ثقفیان، ب. 1398. مروری بر مفاهیم مدلسازی هیدرولوژی: بخش دوم، مبانی تحلیل عدم قطعیت. نشریه آب و توسعه پایدار، 6(1): 35-40.
Izady A., Davary K., Alizadeh A., Ziaei A.N., Alipoor A., Joodavi A. and Brusseau M.L. 2014. A framework toward developing a groundwater conceptual model. Arabian Journal of Geosciences, 7(9): 3611-3631.
Majidi, M., Alizadeh, A., Farid, A., Vazifedoust, M. 2015. Estimating evaporation from lakes and reservoirs under limited data condition in a semi-arid region. Water resources management, 29(10): 3711-3733.
CAPTCHA Image