یادداشت تحلیلی مدیریت تقاضای آب: مفاهیم، سیاست‌های اجرایی و چارچوب پیاده‌سازی

نوع مقاله : یادداشت تحلیلی

نویسندگان

• پروین مرادی اندرزی ¹
• فریبا قنبری ²

¹ دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه فردوسی مشهد، سرپرست گروه تحقیقات شرکت آب و فاضلاب مشهد، مشهد، ایران

چکیده

ایران با مشکلات گسترده‌ای در حوزه مدیریت منابع آب مواجه است که ناشی از کاهش منابع آب تجدیدپذیر، افزایش تقاضا و مدیریت غیر اصولی می‌باشد. به علاوه، عواملی همچون تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های مکرر، بهره‌برداری بیش از حد از منابع زیرزمینی و عدم توازن در توزیع آب میان بخش‌های کشاورزی، صنعتی و شهری، نیز منجر به تشدید بحران در تأمین پایدار آب گردیده است. رویکرد مدیریت تقاضای آب (WDM) که دربرگیرنده روش‌های تنظیم و کاهش مصرف آب از طریق ترکیبی از اصول اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی می‌باشد، به عنوان یک راهکار کلیدی، در دهه‌های اخیر اهمیت بیشتری یافته است. هدف از این مطالعه، بررسی اصول و فرآیندهای اجرایی و پیاده‌سازی مدیریت تقاضا می‌باشد. بدین منظور، ابتدا مفهوم مدیریت تقاضا و نقش آن در کاهش مصرف آب و بهبود بهره‌وری منابع تشریح می‌شود. سپس، ابزارهای اجرایی مختلف، شامل اقدامات تعرفه‌ای مانند قیمت‌گذاری پلکانی، و اقدامات غیرتعرفه‌ای همچون برنامه‌های آگاهی‌بخشی عمومی و مقررات اجباری مصرف، معرفی و تحلیل خواهند شد. در نهایت، برای دستیابی به اجرای هرچه مؤثرتر مدیریت تقاضای آب، نیاز به استفاده توأمانِ ترکیبی از ساز‌و‌کارهای سیاستی و هماهنگی و هم‌افزایی بین نهادهای دولتی، خصوصی و جوامع محلی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• مدیریت تقاضا آب
• پارادایم مدیریت آب
• اقدامات تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای
• هزینه‌ها و منافع مدیریت تقاضا

موضوعات

• مدیریت آب و اقتصاد

---