رزونانس چارچوب‌های حل مساله رسوبات تالاب انزلی با جامعه ذی‏نفع

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

• سوسن طهماسبی ¹
• محمدجواد زاهدی مازندرانی ¹
• صادق صالحی ²

¹ گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

https://doi.org/10.22067/jwsd.v11i4.2406-1338

چکیده

برای متقاعد کردن افراد جامعه به وجود شرایط مشکل‌زا محیط‌زیستی، باید آن شرایط نوع‌بندی شده و چارچوبی برای حل آنها ساخته شود. چارچوب‌بندی از رویکردهای پاردایم برساخت‌گرایی اجتماعی و شامل مجموعه مقولاتی است که برای تعریف یک مساله و راه‌‌حل‌های آن توسط مدعیان ساخته می‌شود. چارچوب‌ها کنش‌محور بوده و الهام‌بخش جنبش‌ها و کمپین‌های اجتماعی هستند. عامل کلیدی موفقیت چارچوب‌، مفهوم رزونانس است که به معنای هماهنگی چارچوب با شرایط زمینه‌ای جامعه است. یکی از مسائل محیط‌زیستی مهم در استان گیلان مساله رسوبات بالا در تالاب انزلی است. برای رفع این معضل، چارچوب‌های مختلفی توسط مدعیان ارائه شد. از جمله آنها طرح رسوب‌زدایی مکانیکی به روش لایروبی و طرح رسوب‌زدایی با مواد شیمیایی با نام پروژه بایوجمی است. در این پژوهش میزان هماهنگی این چارچوب‌ها با جامعه هدف بررسی شده است. از روش کیفی تحلیل مضمون برای پژوهش بهره گرفته شده است. داده‌های پژوهش، حاصل مصاحبه عمیق نیمه‌ساخت‌یافته با 30 نفر از فعالین محیط‌زیستی مطلع از پروژه‌های رسوب‌زدایی تالاب انزلی است. نتایج نشان داد پروژه بایوجمی به دلایلی چون وجود ابهام در آن و همچنین عدم همسویی با منافع مردم و سیاست‌گذاران، مورد تایید مخاطبین در منطقه قرار نگرفت که منجر به توقف آن در مراحل آغازین اجرا شد. جنبش ضدبایوجمی و اعتقاد به لایروبی مکانیکی به دلیل هم‌جهت بودن با مصالح ذ‏ی‏نفعان و تاکید بر روش‌های ماندگار رسوب‌زدایی، پذیرش بیشتری بین مخاطبین کسب کرد.

کلیدواژه‌ها

• چارچوب‌بندی
• رزونانس
• تالاب انزلی
• پروژه بایوجمی
• استان گیلان

موضوعات

• آب، اکوسیستم و محیط‌زیست

مراجع

ایمان، محمدتقی. (1391). روش‌شناسی تحقیقات کیفی. انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. قم، ایران.
صالحی، صادق، و غلامدوست اشکیکی، عاطفه. (1392). ارزیابی مدل مدیریت مشارکتی تالاب‌ها از نظر محلی (مطالعه موردی: تالاب انزلی، گیلان). علوم محیطی، 11(1)، 105- 118.
ضابطیان، بهرنگ، و موسوی، مرضیه. (1400). بررسی سازوکارهای برساخت مسائل محیط‌زیستی (مورد مطالعه: کارزار مردمی توقف تونل بهشت‌آباد). برنامه‌ریزی رفاه توسعه اجتماعی، 12(49)، 217- 274.  https://doi.org/10.22054/qjsd.2021.57194.2077 
طلایی، فرهاد، و دریا‌دل، احسان. (1394). بررسی چالش‌های تالاب انزلی و راهکارهای رفع آن در چارچوب کنوانسیون رامسر. مجله حقوقی بین المللی. 32(52)، 277- 312. https://doi.org/10.22066/cilamag.2015.15766
عابدی جعفری، حسن، تسلیمی، محمدسعید، فقیهی، ابوالحسن، و شیخ‌زاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، 151- 198. 
فروتن‌‌کیا، شهروز، و نواح، عبدالرضا. (1397). جامعه‌شناسی محیط‌زیست. نشر اندیشه. تهران، ایران.
لوزیک، دانیلین. (1398). نگرشی نو در تحلیل مسائل اجتماعی. مترجم: سعید معیدفر. نشر امیرکبیر. تهران، ایران.
هانیگن، جان. (1398). جامعه‌شناسی محیط‌زیست. مترجم: صادق صالحی. نشر سمت. تهران، ایران. 
Benford, R. D. (1993). Frame disputes within the Nuclear Disarmament Movement. Social Forces, 71 (3), 677-702. http://dx.doi.org/10.2307/2579890
Benford, R.D., & Snow, D.A. (2000). Framing processes and social movements.Annual Rview Of Sociology, 26, 611–639. http://dx.doi.org/10.1146/annurev.soc.26.1.611
Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: thematic analysis and code development, Sagh Press. Londan, United Kingdom.
Braun, V., & Clarke, V. (2008). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101. http://dx.doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Buijs, A. E., (2009). Public support for river restoration. A mixed-method study into local residents support for and framing of river management and ecological restoration in the Dutch floodplains. Journal of Environmental Management, 90, 2680-2689. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2009.02.006
Burningham, K. (1998). A noisy road or noisy resident?: a demonstration of the utility of social constructionism for analysing environmental problems. The Sociological Review, 46(3), 536-563. https://doi.org/10.1111/1467-954X.00130
Crompton, T., & Kasser, T. (2009). Meeting Environmental Challenges: The Role of Human Identity. WWF- Panda House Press. Londan, United Kingdom.
Dunlap, R. E., & Mertig, A. G. (1991). The Evolution of the U.S. environmental movement from 1970 to 1990: An Overview. society & natural resources, 4(3), 209-218. http://dx.doi.org/10.1080/08941929109380755
Gray, B. (1997). Framing and reframing of intractable environmental disputes. Research on Negotiation in Orgnizations, 6, 163-188.
Gray, B. (2002). Framing of environmental disputes, In R. Lewicki, B. Gray and M. Elliott (eds.), Making Sense of Intractable Environmental Conflicts: Frames and Cases. Island Press. Washington, United States.
Hanke, R., Gray, b., & Putnam, L. (2002). Differential framing of environmental disputes by stakeholder groups. AoM Conflict Management Division 2002 Mtgs, 13171, 1-60. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.320364
Jacobsson, K., & Saxonberg, S. (2016). Beyond NGO-ization: the development of social movements in Central and Eastern Europe. Routledge Press. Londan, United Kingdom.
Jasper, J. m., & Poulsen, J. D. (1995). Recruiting strangers and friends: Moral shocks and social setworks in animal rights and anti-nuclear protests. Social Problems, 42(4), 493-512. http://dx.doi.org/10.1525/sp.1995.42.4.03x0129y
Lewicki, R. J., & Gray, B. (2003). Making Sense of Intractable Environmental Conflicts: Frames and Cases. Island Press. Washington, United States.
McDonnell, T. E., Bail, C. A., & Tavory, I. (2017). A Theory of Resonance. Sociological Theory, 35(1), 1–14. http://dx.doi.org/10.1177/0735275117692837
Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods, California: Sage Press. California, United States.
Schon, D. A., &Rein, M. (1994). Frame Reflection: Toward the Resolution of IntractablePolicy Controversies. Basic Books Press. New York, United States.
Schroeder, P. (2015). Public Participation in Low-carbon Policies: Climate Change and Sustainable Lifestyle Movements. In A. Fulda (Ed.). Civil Society Contributions to Policy Innovation in the PR China. Environment, Social Development and International Cooperation (pp. 103–122). Palgrave Macmillan Press. Londan, United Kingdom.
Silverman, D. (1993). Interpreting Qualitative Data: Methods For Analysing Talk, Text and Interaction. Sagh Press. Londan, United Kingdom.
Snow, A., & Bedford, R. (1988). Ideology, Frame Resonance, and Participant Mobilization. International Social Movement Research, 1, 197-218.
Tarrow, S. (1992). Mentalities, political cultures, and collective action frames: Constructing meanings through action. In A. Morris and C. Mueller (eds.).Frontiers in Social Movement Theory, 174-202. CT: Yale University Press. New Haven, United States.
Qiaoan, R. (2018). Harmony at play environmental ngos policy advocacy china, Civil Society in East Asian Countries. In L. Didvalis (ed.) Civil society in east Asian coutries: Contrubutions to democracy, peace and sustainable development, 28 March. 2018. Centre for Asian Studies. Vytautas Magnus University, Kaunas, Lithuania. https://dx.doi.org/10.7220/978-6094673252