بررسی لزوم حذف باغات پسته مازاد در استان کرمان براساس معیارهای فنی، اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

• محمد عبدالهی عزت آبادی

‍‍‍پژوهشکده پسته

https://doi.org/10.22067/jwsd.v6i1.71823

چکیده

این موضوع که در استان کرمان باغات پسته مازاد وجود دارد، مورد قبول همه می‌باشد، اما دو نکته اساسی وجود دارد که حل مسئله را با مشکل مواجه کرده است. نکته نخست این که چه سطحی از باغات پسته مازاد بوده و بایستی حذف شوند. نکته دوم مقاومت‌های مختلفی است که با توجیهات مختلف در برابر حذف باغات اضافه وجود دارد. پاسخ‌گویی به این دو سئوال، با مراجعه به مطالعات کتابخانه‌ای و همچنین تکمیل پرسش‌نامه از نمونه‌ای 1597 نفره از پسته‌کاران منطقه صورت گرفت. نتایج نشان داد که در صورت استفاده از سامانه آبیاری غرقابی، 75 هزار هکتار (75 درصد از کل) از باغات پسته دو شهرستان انار و رفسنجان مازاد بوده و بایستی حذف شوند. استفاده از فناوری پیش‌رفته از قبیل سامانه آبیاری تحت فشار و افزایش راندمان مصرف آب تا 90 درصد نیز نمی‌تواند از حذف شدن باغات جلوگیری کند. در این شرایط نیز بایستی 52 هزار هکتار از باغات پسته حذف شوند. نتایج همچنین نشان داد که بر مبنای 5 معیار فنی، اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، حذف باغات پسته مازاد دو شهرستان انار و رفسنجان در استان کرمان توجیه‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها

• باغات مازاد
• پسته
• نسبت آب به زمین

مراجع

جوانشاه، ا.، صالحی، ف. و عبدالهی عزت‌آبادی، م. 1382. اولویت‌بندی روش‌های آبیاری و ارائه اقتصادی‌ترین روش در راستای استفاده بهینه از منابع آب کشاورزی در باغات پسته استان کرمان. طرح مشترک سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمان و موسسه تحقیقات پسته کشور.

سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان 1396. گزارش سالیانه.

شرکت سهامی آب منطقه‌ای کرمان. 1396. گزارش سالیانه.

عبدالهی عزت‌آبادی، م. 1387. نقش سیاستگذاری ناهماهنگ در توسعه ناپایدار کشت پسته با تأکید بر منابع آبی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 16(63): 117-137.

عبدالهی عزت‌آبادی، م. و جوانشاه، ا. 1386. بررسی اقتصادی امکان استفاده از روش‌های نوین عرضه و تقاضای آب در بخش کشاورزی : مطالعه موردی مناطق پسته کاری شهرستان رفسنجان. فصلنامه پژوهش و سازندگی. 20(1): 113-126.

عبدالهی عزت‌آبادی، م.، صداقتی، ن.، صداقت، ر.، محمدی محمدآبادی، ا.، میرزایی، س. و ابارقی، غ. 1397. بررسی اقتصادی مدیریت آبیاری باغ‌های پسته در شهرستان‌های انار و رفسنجان. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده پسته.

فراهانی، س. 1389. اقتصاد منابع طبیعی از منظر اسلام (اصول و مبانی). انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. تهران. 351 صفحه.

موذن‌پور کرمانی، م.، محمدی محمدآبادی، ا.، بادیه‌نشین، ع. و نوری ح. 1396. اندازه‌گیری تبخیر، تعرق و ضریب گیاهی پسته در منطقه رفسنجان. نشریه هواشناسی کشاورزی، 5(2): 47-55.

Abu-Sway M. 1998. Towards an Islamic jurisprudence of the environment. http://www.fau.edu/~mabusway/Islam_and_Environment.pdf.

Ferguson L. and Haviland D.R. 2016. Pistachio Production Manual. University of California. Agriculture and Natural Resources Publication.

Schmidt O. and Plate E.J. 1983. Optimization of reservoir operation for irrigation and determination of the optimum size of the irrigation area, The Hamburg Symposium, IAHS Publ. no. 147.