آشنایی با وجوه مختلف پایایی آب‌زیرزمینی

نوع مقاله : فنی و ترویجی

نویسندگان

• هادی کریمی میاندوآب ¹
• سیده محدثه طاهری ²
• هاشم درخشان ³

¹ رئیس اداره نظارت و مهندسی منابع آبی اداره کل بهبود محیط زیست شهرداری مشهد

² پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد

³ دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آب و پژوهشگر پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

10.22067/jwsd.2025.85824.1293

چکیده

با توجه به ارتباط تنگاتنگ میان سیستم‌های هیدرولوژی، اکولوژی و اجتماعی -اقتصادی با پایای آب‌زیرزمینی، به منظور اجرای سیاست‌ها، قوانین و دستورالعمل‌های مدیریتی مفاهیم پایایی در راستای کاهش وخامت اوضاع منابع آبی و اکوسیستم، تبین مدیریت یکپارچه در مدیریت منابع آب ضرورت می‌یابد. در صورتی که فرآیندهای مشارکتی نیز نباشند قطعاً با مشکل جدی روبرو خواهد شد. در نتیجه شکاف گسترده‌تری بین کنشگران آب، دانشمندان و جامعه برای تعریف و دستیابی به پایایی آب زیرزمینی ایجاد می‌شود. وجوه مختلف مفهوم پایایی آب‌زیرزمینی مورد بحث قرارگرفته و این مفهوم را مبتنی بر اصول هیدرولوژیکی برای رویکردهای مشارکتی و یکپارچه‌تر در راستای دستیابی به امنیت آب تشریح می‌نماید. این تحقیق بر شناسایی ارزش‌های اجتماعی متنوع و مرتبط با پایایی آب‌زیرزمینی، روش‌شناسی عوامل کارایی آبخوان و عوامل حکمرانی تمرکز دارد. علاوه بر این، مروری سیستماتیک بر مؤلفه‌های اصلی ارزیابی علمی مؤثر بر سیاست پایای آب‌زیرزمینی شامل مدل‌سازی چند فرآیندی، تجزیه و تحلیل عدم قطعیت و مشارکت مورد بررسی قرار می‌گیرد. اجرای موثر سیاست‌های آب‌زیرزمینی نیازمند تبین مدیریت یکپارچه و فرآیند مشارکتی بین سیستم‌های آب سطحی، آب‌زیرزمینی، اکوسیستم‌ها و فعالیت‌های بشری ، با احتساب تحلیل عدم قطعیت و مدیریت تطبیقی و دانش بومی و ترجیحات اجتماعی و شرایط منطقه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• پایای آب‌زیرزمینی
• خدمات اکوسیستم
• عدم قطعیت
• مشارکت
• آبخوان

موضوعات

• منابع آب سطحی و زیرزمینی

---