چالش‌های حکمروایی و مدیریت یکپارچه منابع آب شهرها "مطالعة شهرهای استان بوشهر"

نوع مقاله : مفهومی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز. ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز. ایران

چکیده

پیامدهای منفی و فزاینده تغییر اقلیم در سال‌های اخیر مانند خشک‌سالی‌های متمادی در هم‌افزایی با افزایش جمعیت شهرها و رشد شهرنشینی سبب شده است تا اکثر کشورهای جهان ازجمله ایران با کمبود منابع آب قابل‌دسترس مواجه شوند؛ اما در پاسخ به این کمبودها، ‌مدیران و تصمیم‏‌گیران سطوح مختلف بدون توجه به منافع گروداران و شرکت دادن آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های مرتبط،‌ بر راه‌حل‌های عرضه محور تأکید دارند و از پرداختن به مدیریت یکپارچه منابع آب خودداری نموده‌اند. این پژوهش با هدف شناخت و ارزیابی چالش‌های حکمروایی و مدیریت یکپارچه منابع آب شهرها به روش توصیفی–تحلیلی انجام‌ شده است. به‌‏این‌‏منظور پس از تعیین و استخراج شاخص‌های مورد نظر با استفاده از نظرات خبرگان دانشگاهی و مدیران و تصمیم‌گیران مرتبط با موضوع،‌ از روش‌های وزن‌دهی آنتروپی شانون برای وزن‌دهی به این چالش‌ها و از روش ترکیبی رتبه‌بندی TOPSIS برای تعیین و نمایش وضعیت شهرهای استان بوشهر نسبت به هم استفاده‌ شده است. بر اساس نتایج؛ چالش‌های "تفرق سازمان‌های تصمیم‌گیر در مدیریت منابع آب" و "تأکید بر سیاست‌های عرضه محور آب" به ترتیب با وزن‌های089/0 و086/0 به‌عنوان مهمترین چالش شناخته شدند. نتایج بررسی شاخص های منتخب حکمروایی منابع آب و آنالیز مدل کمی پژوهش نشان داده است که شهرهای بوشهر، گناوه و دیلم در سطح "حکمروایی کاملاً مطلوب"، شهر برازجان در سطح "حکمروایی مطلوب"، شهرهای اهرم، خورموج و عسلویه در سطح "حکمروایی متوسط"، شهرهای کنگان و جم در "سطح حکمروایی نامطلوب" و شهردیَر در سطح حکمروایی کاملاً نامطلوب" قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اطهاری، ک. 1395. حاکمیت شایسته و ضرورت احیای حوزه عمومی. مهدی‌زاده، ج. (ویراستار)، اندیشه‌های نو در مدیریت و حکمروایی شهری. نشرآگاه. چاپ اول. تهران، ایران.
برک‌پور، ناصر. 1385. حکمروایی شهری و نظام اداره شهرها در ایران. اولین کنفرانس برنامه‏ریزی و مدیریت شهری. دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. 
پرتوی، پ. و قادری آل‌هاشم، ف. 1395. مدیریت یکپارچه منابع آبی در برنامه‌ریزی شهری با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: تهران). اولین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
پوراصغرسنگاچین، ف. 1380. بررسی چالش‌های مدیریت منابع آب کشور. فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، 6(7): 85-122. 
پوراصغرسنگاچین، ف. و عسکری، م. 1394. چالش‌های مدیریت منابع آب ایران در برنامه ششم توسعه کشور. ارائه‌شده در سیزدهمین همایش ملی ارزیابی اثرات محیط‌زیستی ایران. انجمن ارزیابی محیط زیست ایران، تهران، ایران.
حمزه‌پور، ع. 1400. تکمیل آب شیرین‌کن‌ها، تنها راه کاهش وابستگی آبی استان بوشهر. نشریه الکترونیکی داخلی زلال آب، شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر، 9(1): 1-25.
دلاوری، ب. 1399. مشکلات شبکه توزیع آب در شهرهای استان بوشهر. نشریه الکترونیکی داخلی زلال آب، 1(8): 1-12.
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385 و 1395. درگاه ملی آمار کشور. https://www.amar.org.ir
طباطبایی مزد آبادی، س. م. 1397. بررسی مدل‌های حکمروایی خوب شهری و تأثیر آن بر برنامه‌ریزی توسعه. ارائه‌شده در همایش ملی هفتاد سال برنامه‌ریزی توسعه در ایران، مرکز پژوهش‌‏های توسعه و آینده‌نگری، سازمان برنامه و بودجه کشور، تهران، ایران.
فرزین پاک، ش. 1383. از آموختنی‌های شهر، حکمروایی خوب چیست؟ فصلنامه شهرداری‌ها، 6(69): 12-15.
کاظمیان، غ. و سعیدی رضوانی، ن. 1380. امکان‏‌سنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداری‏‌ها. سازمان شهرداری‏‌های کشور. چاپ اول. تهران، ایران.
لاله‌‏پور، م. 1395. حکمروایی شهری و مدیریت شهری در کشورهای در حال توسعه. مهدی‌زاده، جواد (ویراستار)، اندیشه‌‏های نو در مدیریت و حکمروایی شهری.  نشراگاه. چاپ اول. تهران. ایران. 
نوبری، ن و رحیمی، م. 1389. حکمرانی خوب شهری (یک ضرورت تردیدناپذیر)، مجله دانش شهر، 11: 1-45.

Ahrend R., Gamper C. and Schumann A. 2014. The OECD metropolitan governance survey: A quantitative description of governance structures in large urban agglomerations.OECD Publishing, Paris, France.
Aldaya M.M., Martinez-Santos P. and Llamas M.R. (Eds). 2014. Integrated Water Resources Management in the 21st Century: Revisiting the paradigm (1st ed.). CRC Press. 
Andersson K.P. and Ostrom E. 2008. Analyzing Decentralized Resource Regimes from a Polycentric Perspective. Policy Science, 41: 71–93.
Angel S., Paren J. and Civco D. 2012. The fragmentation of urban landscapes: Global evidence of a key attribute of the spatial structure of cities, 1990–2000. Environment & Urbanization, 24: 249–283.
Angel S. 2017. Urban forms and future cities: A commentary. Urban Planning, 2: 1–5. 
Bateman B. and Rancier R. 2012. Case studies in integrated water resources management: from local stewardship to national vision. American Water Resources Association, Policy Committee. Virginia, USA.
Biswas R., Jana A., Arya K. and Ramamritham K. 2019. A good-governance framework for urban management. Journal of Urban Management, 8(2): 225-236.
Blumenthal J. and Bröchler S. 2006. Von government zu governance: Analysen zum regieren im modernen staat [From government to governance: Studies of governing in a modern state].Münster Lit, Humburg, Germany.
Bourget PG. 2006. Integrated water resources management curriculum in the United States: results of a recent survey. Journal of Contemporary Water Research & Education, 135(1): 107–114
Chang I.S., Zhao M., Chen Y., Guo X., Zhu Y., Wu J. and Yuan T. 2020. Evaluation on the integrated water resources management in China’s major cities - Based on City Blueprint® Approach. Journal of Cleaner Production, 262: Article:121410. 
Clausen T.J. 2004. Integrated Water Resource Management (IWRM) and Water Efficiency Plans by 2005: Why, What and How?. Printed by Elanders Infologistics Väst AB. First publishing: 2004. Global Water Partnership. Stockholm, Sweden.
Cowell R., and Martin S. 2003. The Joy of Joining Up: Modes of Integrating the Local Government Modernisation Agenda. Environment and Planning C: Government and Policy, 21: 159-179. 
da Cruz N.F., Rode P. and McQuarrie M. 2019. New urban governance: A review of current themes and future priorities. Journal of Urban Affairs, 41(1): 1-19. 
Diet T., Ostrom E. and Stern P.C. 2003. The Struggle to Govern the Commons. Science, 302(5652): 1907–1912.
Eklund N. 2018. Citizens’ views on governance in two Swedish city-regions. Journal of Urban Affairs, 40: 117–129. 
Franks T. and Cleaver F. 2007. Water governance and poverty: A framework for analysis. Progress in Development Studies, 7(4): 291–306. 
Georgi B., Isoard S., Asquith M., Garzillo C., Swart R. J.and Timmerman J. G. 2016. Urban adaptation to climate change in Europe 2016: Transforming cities in a changing climate. (12 ed.) (EEA Report; No. No 12/2016). ETC CCA. http://www.eea.europa.eu/publications/urban-adaptation-2016
Greiving S. and Kempe R. 1999. Integration of transport and land use policies: State of the art. Printed by Institut für Raumplanung, Universität Dortmund. Dortmund, Germany.
GWP. 2000. Towards Water Security: A Framework for Action, presented at the Second World Water and Ministerial Conference. At The Hague, Netherlands.
Hall J.S. 2002. Reconsidering the connection between capacity and governance. Public Organization Review: A Global Journal, 2: 23–43.
Heere W. P. 2004. From government to governance: The growing impact of non-state actors on the international and European legal system. 6th Conference on Contemporary Issues of International Law, Centre for International and European Law, Den Haag, Netherlands.
Kemp R., Parto, S. and Gibson R.B. 2005. Governance for sustainable development: Moving from theory to practice. International Journal of Sustainable Development, 8(1/2): 12–30.
Kjær A.M. 2011. ‘Rhodes’ Contribution to Governance Theory: Praise, Criticism and the Future Governance Debate’, Public Administration, 89(1): 101–113
Kuzdas C., Warner B. P., Wiek A., Vignola R., Yglesias M.and Childers D. L. 2016. Sustainability assessment of water governance alternatives: the case of Guanacaste Costa Rica. Sustainability Science, 11(2): 231-247. 
Imbrosci D. 2003. Overcoming the neglect of economics in urban regime theory. Journal of Urban Affairs, 25: 271– 284. 
Lemos M.C. and Agrawa A. 2006. Environmental governance. Annual Review of Environment and Resources, 31(1): 297–325. 
Lucas J. 2017. Patterns of urban governance: A sequence analysis of long-term institutional change in six Canadian cities. Journal of Urban Affairs, 39: 68–90. 
McDonnel R. 2008. Challenges for Integrated Water Resources Management: How Do We Provide the Knowledge to Support Truly Integrated Thinking? International Journal of Water Resources Development, 24(1): 131–143.
McCarney P.H. and Rodriquez M.A. 1995. Towards an understanding of governance: the emergence of an idea and its implications for urban research in developing countries. Perspective on the City. Published by Centre for Urban and Community Studies, University of Toronto, Toronto, Canada.
Morgan E.A., Torabi E. and Dedekorkut-Howes A. 2020. Responding to change: lessons from water management for metropolitan governance. Australian Planner, 56(2): 125-133.
Nieuwenhui E., Cuppen E., Langeveld J.and de Bruijn H. 2021. Towards the integrated management of urban water systems: Conceptualizing integration and its uncertainties. Journal of Cleaner Production, 280: 124977. 
Obeng-Odoom F. 2017. Urban Governance in Africa Today: Reframing, Experiences, and Lessons. Growth and Change, 48(1): 4–21.
OECD. 2011. Water Governance in OECD Countries: A Multi-level Approach; OECD Publishing: fierst published. Paris, France. 
OECD. 2015. Water Resources Governance in Brazil; OECD Publishing: firest published. Paris, France, 2015. Available online: www.oecd.org/governance/oecd-principles-on-water-governance.htm (accessed on 9 March 2019).
Ostrom E. 2010. Beyond markets and states: polycentric governance of complex economic systems. Am. Econ. Rev., 100: 641–672.
Otegbulu A. 2013. Governance and management of urban infrastructure services in Lagos Nigeria. Journal of Public Administration and Policy Research, 5: 8-21 
Pahl-Wostl C., Knieper C., Lukat E., Meergans F., Schoderer M., Schütze N. andVidaurre R. 2020. Enhancing the capacity of water governance to deal with complex management challenges: A framework of analysis. Environmental Science & Policy, 107: 23-35. 
Pandey C. L. 2021. Managing urban water security: challenges and prospects in Nepal. Environment, Development and Sustainability, 23(1): 241-257. 
Pierr J. 2005. Comparative Urban Governance: Uncovering Complex Causalities. Urban Affairs Review, 40(4): 446–462.
Rhodes R. A. W. 1996. The new governance: Governing without government. Political Studies, XLIV: 652–667.
Romano O. and Akhmouch A. 2019. Water Governance in Cities: Current Trends and Future Challenges. Water, 11(3):500.
Rogers P. and Hall A.W. 2003. Effective water governance. Published by Global Water Partnership Technical Committee.Printed by Elanders. Novum, Sweden.
Setegn SG. and Donoso MC. 2015. Sustainability of integrated water resources management: water governance, climate and ecohydrology.First published, Springer Publishing, Cham, Switzerland.
Shaw Dand Sykes O. 2005. Addressing connectivity in spatial planning: The case of the English regions. Planning Theory & Practice, 6: 11–33. 
Stoker G. 1998. Governance as theory: Five propositions. International Social Science Journal, 50(155): 17–28. 
UN-HABITAT (United Nations Human Settlements Programme). 2002. Global Campaign on Urban Governance. Published by UN-Habitat. Second edition. Nairobi, Kenya.
UNDP (United Nations Development Programme). 1997. Governance for Sustainable Human Development (New York: UNDP).
van Leeuwen K., Hofman J., Driesse P. P. J. and Frijns J. 2019. The Challenges of Water Management and Governance in Cities. Water, 11(6): 1180.
Vieira E.O. 2020. Integrated Water Resources Management: Theoretical Concepts, Basis, Responsibilities, and Challenges of IWRM. In: Vieira E., Sandoval-Solis S., Pedrosa V., Ortiz-Partida J. (eds) Integrated Water Resource Management.Fierst bublished, Springer publishing, Cham, Sweeden. 
Xie M. 2006. Integrated water resources management (IWRM)–introduction to principles and practices. In: Africa Regional Workshop on IWRM, World Bank Institute Publishing. Nairobi, Kenya. 
World Bank. 1989. Sub-Saharan Africa, From Crisis to Sustainable Growth, A Long Term Perspective Study. World Bank Publications, World Bank, Washington. USA.
World Economic Forum. 2021. Circular Water Cities: A circular water economy for cleaner, greener, healthier, more prosperous cities. In collaboration with the Swiss Agency for Development and Cooperation. published by the World Economic Forum. Cologny, Switzerland.
WWAP (World Water Assessment Programme). 2017. The United Nations World Water Development Report 2017. Wastewater: The Untapped ResourceParis: UNESCO.
CAPTCHA Image