کامران داوری؛ حمیدرضا جانباز؛ سید علیرضا طباطبائی؛ محمدحسین جعفری
چکیده
چوب جادو کجاست؟ آیا را ه حل فوری برای مشکلات آب کشور وجود دارد؟ (سرمقاله)کامران داوری/عضو هیأت تحریریه مدیریت ریسک؛ راهی برای بهبود مدیریت آب (یادداشت کوتاه)حمیدرضا جانباز /رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور بحران آب (یادداشت کوتاه)سید علیرضا طباطبائی/رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد نقش راهکارهای ...
بیشتر
چوب جادو کجاست؟ آیا را ه حل فوری برای مشکلات آب کشور وجود دارد؟ (سرمقاله)کامران داوری/عضو هیأت تحریریه مدیریت ریسک؛ راهی برای بهبود مدیریت آب (یادداشت کوتاه)حمیدرضا جانباز /رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور بحران آب (یادداشت کوتاه)سید علیرضا طباطبائی/رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد نقش راهکارهای مدیریتی (یادداشت کوتاه)محمدحسین جعفری/رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی
ریحانه مرید؛ افشین دانه کار
چکیده
امروزه مفهوم شهرها بدون وجود فضای سبز موثر در شکل‌های گوناگون آن دیگر قابل تصور نیست. شهرها به عنوان کانون‌های تمرکز، فعالیت و زندگی انسان‌ها برای اینکه بتوانند پایداری خود را تضمین کنند، چاره‌ای جز پذیرش ساختار و کارکردی متأثر از سیستم‌های طبیعی ندارند. در این میان فضای سبز به عنوان جزء ضروری و لاینفک پیکره شهرها در دگرگونی آنها ...
بیشتر
امروزه مفهوم شهرها بدون وجود فضای سبز موثر در شکل‌های گوناگون آن دیگر قابل تصور نیست. شهرها به عنوان کانون‌های تمرکز، فعالیت و زندگی انسان‌ها برای اینکه بتوانند پایداری خود را تضمین کنند، چاره‌ای جز پذیرش ساختار و کارکردی متأثر از سیستم‌های طبیعی ندارند. در این میان فضای سبز به عنوان جزء ضروری و لاینفک پیکره شهرها در دگرگونی آنها نقش اساسی دارند که کمبود آنها میتواند اختلالات جدی در حیات شهرها به وجود آورد. در بسیاری از کشورها آب به میزان کافی بوده و مقدار استفاده از آن به صورت یک مشکل مطرح نیست، اما در کشورهایی همچون ایران اقلیم حاکم باعث ایجاد محدودیت‌هایی در مصرف آن شده است. بر این اساس مسئولان اقداماتی برای داشتن فضای سبز همراه با کاهش مصرف آب انجام داده‌اند که بیشتر پیرو روشهای گذشتگان است و اکثر این اقدامات متوجه منابع آب مورد استفاده برای آبیاری میشود. در این بررسی سعی شده بعد از مطالعه ضرورت وجود فضای سبز در ساختار شهر و ارائه روش‌هایی برای کاهش مصرف آب، به معرفی رویکرد خشک‌منظری، به عنوان راه‌کاری برای مصرف بهینه آب در فضای سبز شهری پرداخته شود، که ایجاد تغییر در پوشش گیاهی موجود در فضاهای سبز را به عنوان یکی از راهکارهای قابل اجرا پیشنهاد می‌کند. در مطالعه صورت گرفته در خصوص این طرح هم از مردم و هم از کارشناسان فضای سبز نظرسنجی به عمل آمده و پیشنهاداتی بر اساس نتایج بدست آمده مطرح شده است.
علیرضا دانشی؛ مهدی وفاخواه؛ مصطفی پناهی
چکیده
اکوسیستم‌ها منشأ تولید و عرضه خدمات وسیعی برای جوامع انسانی در سرتاسر دنیا بوده و یکی از عناصر مهم برای تأمین رفاه اقتصادی و بهزیستی به شمار میآیند. امروزه، تلاش برای مدیریت صحیح و اصولی اکوسیستم‌ها، پیش‌شرط جلوگیری از بروز پیامدهای ناشی از سوء مدیریت آنها تلقی میشود. بررسی عملکرد بسیاری از نهادهای دست اندرکار حفاظت ...
بیشتر
اکوسیستم‌ها منشأ تولید و عرضه خدمات وسیعی برای جوامع انسانی در سرتاسر دنیا بوده و یکی از عناصر مهم برای تأمین رفاه اقتصادی و بهزیستی به شمار میآیند. امروزه، تلاش برای مدیریت صحیح و اصولی اکوسیستم‌ها، پیش‌شرط جلوگیری از بروز پیامدهای ناشی از سوء مدیریت آنها تلقی میشود. بررسی عملکرد بسیاری از نهادهای دست اندرکار حفاظت از محیط‌زیست در جهان در طی دهه‌های اخیر و از جمله در ایران، از این واقعیت حکایت دارد که تمرکز جهت‌گیری‌ها و سیاست‌های حفاظت از محیط‌زیست، بیشتر متکی بر اعمال سیاست‌های دستوری و ارشادی بوده و کمتر از رویکردهای اقتصادی که در چارچوب ابزارهای اقتصادی بیان می‌شوند، سود برده شده است. بنابراین استفاده از ابزارهای اقتصادی در کنار قوانین و مقررات میتواند نقش اساسی و تعیین‌کننده‌ای برای حفاظت از محیط‌زیست ایفا کند. در حال حاضر ابزارهای مختلفی در این زمینه وجود دارد که باید در انتخاب این ابزارها دقت کافی داشت و امکان استفاده از یک ابزار در تمام اکوسیستم‌های دنیا وجود ندارد. در این میان، «پرداخت به ازای بهره‌مندی از خدمات اکوسیستمی» (PES) یکی از ابزارهای اقتصادی مدیریت منابع طبیعی و حفاظت از محیط‌زیست میباشد که در سالهای اخیر در بسیاری از نقاط دنیا استفاده شده و نسبت به بسیاری از ابزارهای مدیریت منابع طبیعی نتایج مناسبی در پی داشته است. از مزایای این روش نسبت به سایر ابزارها، میتوان به مشارکت دادن بهرهبرداران و جوامع محلی در آن اشاره کرد که استفاده از آن را راحت و رسیدن به نتایج مورد نظر را دست یافتنی می‌کند.
سیده سعیده شرافت؛ فریبا قنبری؛ سید احمد حسینی
چکیده
شمار فزاینده‌ی رخدادهای کم‌آبی در اقصی نقاط جهان و احتمال بروز بحران‌های اقتصادی ـ اجتماعی، تنش‌های اجتماعی و حتی جنگ بهعنوان پیامدهای کم‌آبی، بیانگر گستردگی و اهمیت بیشتر چالش‌های آبی در مقایسه با چالش‌های تأمین انرژی (کاهش ذخایر نفت و ...) در دهه‌های آتی میباشد. در طول زمان با افزایش جمعیت، افزایش تقاضای منابع و فشار بر ...
بیشتر
شمار فزاینده‌ی رخدادهای کم‌آبی در اقصی نقاط جهان و احتمال بروز بحران‌های اقتصادی ـ اجتماعی، تنش‌های اجتماعی و حتی جنگ بهعنوان پیامدهای کم‌آبی، بیانگر گستردگی و اهمیت بیشتر چالش‌های آبی در مقایسه با چالش‌های تأمین انرژی (کاهش ذخایر نفت و ...) در دهه‌های آتی میباشد. در طول زمان با افزایش جمعیت، افزایش تقاضای منابع و فشار بر روی آنها، درجه و مقیاس مخاطرات آبی دچار تغییر شده است. چنین تغییرات کمّی و کیفی در بدنه‌ی آب، تأمین و توزیع آب را با چالشی فزاینده روبرو کرده است. علاوه‌‌بر عوامل فوق، پدیده‌هایی نظیر تغییر اقلیم، خشکسالی، سیل، زلزله و ... نیز این مسئله را تشدید نموده و ریسک‌های زیادی را به جوامع تحمیل می‌نماید. فائق آمدن بر چنین مسائلی در مقیاس‌های مختلف (محلی، منطقه‌ای و ملّی)، جز در سایه ایجاد تغییرات زیربنایی در تفکّر ما نسبت به منابع آب و تغییر رویکرد‌ها از مدیریت بحران به مدیریت ریسک امکان‌پذیر نخواهد بود. بدیهی است شناخت صحیح مفاهیم پایه مدیریت ریسک به درک بهتر موضوع و یافتن راهکارهای مناسب کمک شایانی خواهد نمود. در این مقاله، با ارائه تصویری کلان از مدیریت منابع آب از منظر عدم‌قطعیت و ریسک، به تشریح مفاهیم پایه در این حوزه (همچون مخاطره، ریسک، آسیب‌پذیری و ...) پرداخته شده و چارچوب مدیریت ریسک نیز ارائه گردیده است.
بابک مهرآوران؛ کاظم اسماعیلی
چکیده
ژئوسمین و دومتیل ایزوبورتئول عوامل رایج ایجاد بو در آب هستند. در تصفیه‌خانه‌های آب اغلب از فرآیندهای متعارف هوادهی، انعقاد، لخته‌سازی، کلرزنی یا ازن‌زنی و جذب سطحی به عنوان عوامل پیشگیرانه در کاهش بو استفاده میشود. ولی هر یک از این فرآیندها به تنهایی قادر به حذف کامل بو نیستند. بوی ماهی، علف و لجن به شدت تابع رشد زیاد جلبکها ...
بیشتر
ژئوسمین و دومتیل ایزوبورتئول عوامل رایج ایجاد بو در آب هستند. در تصفیه‌خانه‌های آب اغلب از فرآیندهای متعارف هوادهی، انعقاد، لخته‌سازی، کلرزنی یا ازن‌زنی و جذب سطحی به عنوان عوامل پیشگیرانه در کاهش بو استفاده میشود. ولی هر یک از این فرآیندها به تنهایی قادر به حذف کامل بو نیستند. بوی ماهی، علف و لجن به شدت تابع رشد زیاد جلبکها در ماههای گرم است. در تصفیه‌خانه‌ی شماره‌ی 1 مشهد، ژئوسمین از عوامل عمده تولید بو میباشد که منبع آن عمدتاً در اثر ورود فاضلاب‌های شهری و روستایی، صنعتی، پساب‌های کشاورزی، حاصلخیزکننده‌ها، ورود مواد مغذی به آب سد کارده و به تبع آن رشد جلبک در فصل گرما است. این پژوهش به عنوان تنها سامانه ترکیبی علاوه بر توجیه فنی، نسبت به روشهای متداول توجیه اقتصادی نیز داشته و با توجه به شرایط عملیاتی تصفیه‌خانه‌ی آب شماره‌ی 1 مشهد، به عنوان تنها طرح قابل اجرا میباشد. در این تصفیه‌خانه روش ترکیبی حذف جلبک از طریق امواج فراصوت توسط سیستم مافوق صوت به همراه هوادهی عمقی انجام شده است. در هوادهی عمقی توسط سوپرهواده، آلاینده‌ها با فرآیند دو فازیِ آب و هوا و با جریان صعودی هوا حذف می‌شوند. سپس زلال‌سازی و تصفیه نهایی با کمک روش جذب سطحی و با نصب فیلترهای مرکب از زغال و کربن فعال در محل سرریز و خروجی پولساتورها انجام میشود. این فرآیند که برای اولین بار پیشنهاد میشود، میتواند تا %95 آلودگی مربوط به ژئوسمین را در آب کاهش دهد.
محسن نیکودل
چکیده
بر مبنای حذف آلایندههای آلی مثل آمینهای آروماتیک متداول (از قبیل 1- نفتیل آمین، دی فنیل آمین، آنیلین و 2 و 6- دی متیل پیریدین) از آب طی فرایند یک مرحلهای، روشی برای تصفیه آب است که در آن آلایندههای آلی توسط بنتونیت از آب جدا میشود. در این پژوهش اثرات pH، مدت زمان همزدن، سرعت همزدن، جرم بنتونیت و اندازه (مش) بنتونیت جهت دستیابی ...
بیشتر
بر مبنای حذف آلایندههای آلی مثل آمینهای آروماتیک متداول (از قبیل 1- نفتیل آمین، دی فنیل آمین، آنیلین و 2 و 6- دی متیل پیریدین) از آب طی فرایند یک مرحلهای، روشی برای تصفیه آب است که در آن آلایندههای آلی توسط بنتونیت از آب جدا میشود. در این پژوهش اثرات pH، مدت زمان همزدن، سرعت همزدن، جرم بنتونیت و اندازه (مش) بنتونیت جهت دستیابی به پاسخ مناسب بررسی شده، داده‌های ایزوترم تجربی با استفاده از معادلات تمکین، فرندلیچ، لانگمویر و دابینین- رادشکویچ بررسی شدند. جذب سطحی آمینهای آروماتیک بر روی بنتونیت با همبستگی بیشتری از ایزوترم تمکین پیروی کرد. ضمن اینکه 2 و 6- دی فنیل آمین، آنیلین، دی فنیل آمین و 1- نفتیل آمین به ترتیب به میزان 12/93%، 23/91%، 45/81% و 60/42% جداسازی شدند. بررسی داده‌های سینتیکی جذب سطحی نشان داد که واکنش جذب سطحی این ترکیبات از محیط آبی بر روی بنتونیت از معادله مجازی مرتبه اول تبعیت نمود. نتایج نشان دادند که این تکنیک یک فرایند موثر و ساده برای جدا کردن آمینهای آروماتیک متداول از آب است. تکنولوژی پیشنهاد شده کاربرد بنتونیت را به عنوان یک جاذب برای تصفیه آب در مقیاس صنعتی امکان‌پذیر میسازد.
انتقال آب و سازه های آبی
کاظم اسماعیلی؛ مهدی دری
چکیده
حوادث و اتفاقات، از جمله مواردی هستند که در آنها آب از دست رفته، باعث افزایش نرخ آب بدون درآمد در شبکههاى توزیع آب شرب میشود. حوادث در شبکه علاوه بر اتلاف آب میتواند باعث وقوع خرابی، بوجود آمدن ترافیک، کاهش فشار آب، احتمال ورود آلودگی به شبکه و نیز مصرف هزینه‌های هنگفت بازسازی شود. هدف از این تحقیق ارزیابی آماری حوادث و ارائهی ...
بیشتر
حوادث و اتفاقات، از جمله مواردی هستند که در آنها آب از دست رفته، باعث افزایش نرخ آب بدون درآمد در شبکههاى توزیع آب شرب میشود. حوادث در شبکه علاوه بر اتلاف آب میتواند باعث وقوع خرابی، بوجود آمدن ترافیک، کاهش فشار آب، احتمال ورود آلودگی به شبکه و نیز مصرف هزینه‌های هنگفت بازسازی شود. هدف از این تحقیق ارزیابی آماری حوادث و ارائهی روش و روابط تحلیلی برای پیشبینی توزیع وقوع حوادث در شبکه‌های آبرسانی 5 بخش روستایی شهرستان قاینات (بخشهای زهان، زیرکوه، نیمبلوک، سده و مرکزی) است. آمار نشان میدهد، بخشهای مرکزی و زیرکوه به ترتیب با 603 و 170 حادثه در سال بهطور متوسط طی 5 سال آماری (90- 85) بیشترین و کمترین اتفاقات انشعاب را داشتهاند. نتایج تحقیق نشانگر آن است که بیشترین حوادث شبکه مربوط به بخش مرکزی با رقمی معادل 1209 حادثه در سال به طور متوسط، و کمترین حوادث مربوط به بخش نیمبلوک با رقم 547 حادثه در سال به طور متوسط از سال 85 تا 90 بوده است. تحلیل پیشبینی اتفاقات براساس مدلهایی مانند مدل هموار ساده در نواحی پنجگانه نشان میدهد که بخشهای زیرکوه و مرکزی طی 5 سال آینده به ترتیب با رقم 2073 و 618 حادثه در سال بیشترین حوادث شبکه و انشعاب را خواهند داشت.
ایمان صالح؛ علی مراد حسن لی
چکیده
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیر روشهای آبیاری تحت فشار و سطحی جویچهای بر چگونگی توزیع شوری در خاک انجام شد. آزمایش در قالب طرح کرتهای یک بار خردشده با سه روش آبیاری (جویچهای با هیدروفولوم، قطرهای سطحی و قطرهای زیرسطحی) و دو کیفیت آب (فاضلاب خانگی تصفیهشده با شوری 509/0 دسیزیمنس بر متر و آب معمولی با شوری 52/1 دسیزیمنس ...
بیشتر
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیر روشهای آبیاری تحت فشار و سطحی جویچهای بر چگونگی توزیع شوری در خاک انجام شد. آزمایش در قالب طرح کرتهای یک بار خردشده با سه روش آبیاری (جویچهای با هیدروفولوم، قطرهای سطحی و قطرهای زیرسطحی) و دو کیفیت آب (فاضلاب خانگی تصفیهشده با شوری 509/0 دسیزیمنس بر متر و آب معمولی با شوری 52/1 دسیزیمنس بر متر) در مزرعهی آزمایشی ذرت در منطقهی کربال فارس انجام شد. نمونهبرداری خاک در دو نوبت (پیش از شروع آبیاری و پس از برداشت محصول)، در سه عمق 20-0، 40-20 و 60-40 سانتیمتری و در 15 نقطهی اطراف محل نشت آب انجام شد. نتایج تجزیهی واریانس شوریها نشان داد که در هر دو نوبت اندازهگیری بین روشهای آبیاری و بین تیمارهای کیفیت آب تفاوت معنیداری از نظر تجمع شوری در هر سه عمق اندازهگیری در سطح یک درصد وجود دارد. بیشترین مقدار شوری، 66/1 دسیزیمنس بر متر در عمق 20-0 سانتیمتری در آبیاری قطرهای زیرسطحی و کمترین آن، 92/0 دسیزیمنس بر متر در عمق 40- 20 سانتیمتری در روش جویچهای به دست آمد. بررسی الگوی توزیع شوری در نیمرخ خاک نشان داد در روش جویچهای بیشترین شوری در رأس پشتهها وجود دارد و با حرکت به سمت کف جویچهها کاهش شوری مشاهده میگردد. در روشهای تحت فشار، محل قرارگرفتن قطرهچکانها از کمترین مقدار شوری برخوردار بودند و با دورشدن از قطرهچکانها میزان شوری افزایش پیدا میکرد. انجام عملیات آبشویی، کنترل سطح آب زیرزمینی، کاشت گیاه در نزدیکی قطرهچکانها و در دامنهی پشتهها و انجام تحقیقات بیشتر در زمینهی چگونگی و میزان تجمع عناصر مختلف در خاک به هنگام استفاده از پساب و همچنین اثرات زیستمحیطی آن توصیههایی است که در پایان این تحقیق به آنها اشاره شده است.
محمدحسن رحیمیان؛ عماد نشاط؛ مصطفی میراب‌زاده اردکانی؛ مهدی شیران‌تفتی؛ علی‌محمد قائمی‌نیا؛ مهدی اسدیان
چکیده
یکی از روشهای شناخت و ارزیابی مدیریت آبیاری، اندازهگیری رطوبت خاک، تعیین شاخص‌های گیاهی و دمای تاج‌پوشش آن است. تحقیق حاضر به معرفی یکی از الگوهای سنّتی مدیریت آبیاری در باغات پسته (چرخش مداوم آب در درون یک محدوده‌ی تحت آبیاری) در شهرستان اردکان پرداخته و سپس اقدام به ارزیابی آن و بررسی نقاط قوّت و ضعف این الگو نموده است. به ...
بیشتر
یکی از روشهای شناخت و ارزیابی مدیریت آبیاری، اندازهگیری رطوبت خاک، تعیین شاخص‌های گیاهی و دمای تاج‌پوشش آن است. تحقیق حاضر به معرفی یکی از الگوهای سنّتی مدیریت آبیاری در باغات پسته (چرخش مداوم آب در درون یک محدوده‌ی تحت آبیاری) در شهرستان اردکان پرداخته و سپس اقدام به ارزیابی آن و بررسی نقاط قوّت و ضعف این الگو نموده است. به منظور بررسی تغییرات روزانهی رطوبت خاک،از دستگاه انعکاسسنجی بازهی زمانی (TDR) استفاده شد و در یک دورهی یک ماهه، قرائت‌های روزانهی رطوبت از چهار عمق مختلف خاک در 25 نقطه از منطقهی مطالعاتی صورت گرفت. علاوه بر این، از تصاویر ماهواره‌ای لندست برای تعیین شاخص گیاهی NDVI و دمای پوشش گیاهی باغات پسته در منطقهی مطالعاتی استفاده و سپس منطقهی مطالعاتی با باغات پستهی مجاور آن مقایسه شد. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین رطوبت خاک منطقهی مطالعاتی در نقاط 25گانه، در تمامی روزها نسبتاً یکسان بوده و در محدوده‌ی 15 تا 20 درصد حجمی قرار دارد (میانگین، 6/17 درصد و انحراف معیار، 6/3 درصد). این مساله به ایجاد شرایط میکروکلیمائی مطلوب و کاهش نسبی اثرات تنش خشکی در باغات پسته منجر شده که در مجموع به نفع گیاه است. مقایسهی شاخص NDVI و دمای پوشش گیاهی منطقهی مطالعاتی با باغات دیگر پسته نشان داد که باغات این منطقه در وضعیّت مناسبی قرار دارند که مویّد مطلوبیّت نسبی شرایط محیطی و مدیریتی حاکم بر درختان پستهی منطقهی مطالعاتی است. ترویج الگوی آبیاری مذکور (گردش مداوم آب در سطح منطقهی مطالعاتی و آبیاری قطعات پراکنده و متمایز از هم) و اجرای آن در سایر باغات پسته- که آبیاری آنها از یک قطعه شروع شده و سپس قطعات مجاور آن به ترتیب و پشت سر هم آبیاری می‌شوند تا سرانجام کلّ منطقه، آبیاری گردد- از دستاوردهای این تحقیق بهشمار می‌آید.
مرضیه رسولی؛ علی حقی زاده؛ حسین زینی وند؛ علی رضا ایلدرمی
چکیده
تغییر کاربری اراضی بر بسیاری از فرآیندهای طبیعی نظیرفرسایش خاک وتولید رسوب، سیلاب و تخریب خصوصیات فیزیکی شمیایی خاک اثر می‌گذارد. این تغییر اکوسیستم باعث تخریب کیفیت خاک شده، در نتیجه قدرت محصول‌دهی خاک برای تولید غذا به شدت کاهش می‌یابد. بنابراین نیاز است جنبه‌های مختلف تغییر کاربری اراضی در مطالعات و تصمیم‌گیری‌های کلان کشور ...
بیشتر
تغییر کاربری اراضی بر بسیاری از فرآیندهای طبیعی نظیرفرسایش خاک وتولید رسوب، سیلاب و تخریب خصوصیات فیزیکی شمیایی خاک اثر می‌گذارد. این تغییر اکوسیستم باعث تخریب کیفیت خاک شده، در نتیجه قدرت محصول‌دهی خاک برای تولید غذا به شدت کاهش می‌یابد. بنابراین نیاز است جنبه‌های مختلف تغییر کاربری اراضی در مطالعات و تصمیم‌گیری‌های کلان کشور مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق،از شبکه‌ی عصبی مصنوعی و آمایش سرزمین(مدل دکتر مخدوم) برای ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر رواناب استفاده شده است.این مطالعه در حوضهی یلفان واقع در استان همدان انجام شد. نتایج حاصل از بررسیها نشان دادمدل شبکه‌ی عصبی مصنوعی در دورهی آماری 1375 تا 1389، رواناب را با ضریب ناش- ساتکلیف 74/0 شبیه‌سازی نمود و دارای مجذور میانگین مربعات خطا 01/0میباشد که نشاندهنده دقت قابل قبول برای شبیه‌سازی رواناب روزانهی حوضهی یلفان است. هچنین بعد از درنظر گرفتن کاربری بهینه، دبی اوج هیدروگراف 45 درصد پایینتر آمد که نشان دهندهی کاهش خسارات احتمالی سیلاب است. بنابراین مدل شبکه‌ی عصبی مصنوعی را میتوان مدل مناسبی برای شبیه‌سازی جریان در حوضهی یلفان و تعیین اثر سناریوی کاربری اراضی بر روی سیلاب معرفی کرد.
احمد قندهاری؛ امیر گرد نوشهری؛ رضا براتی؛ خلیل حسنی
چکیده
طی سالهای اخیر در شهر مشهد، یکی از اصلی‌ترین منابع تامین آب شرب، سد دوستی بوده که طبق آخرین آمار 500 میلیون‌متر‌مکعب آب از خارج حوضه آبریز به این شهر انتقال داده شده است. با ورود این آب، چاه‌های شرب واقع در محدوده‌ی شهر از مدار بهرهبرداری خارج شدهاند. از طرفی توسعه‌ی زیرساخت‌ها از جمله شبکه‌ی جمع‌آوری فاضلاب شهری همگام با ...
بیشتر
طی سالهای اخیر در شهر مشهد، یکی از اصلی‌ترین منابع تامین آب شرب، سد دوستی بوده که طبق آخرین آمار 500 میلیون‌متر‌مکعب آب از خارج حوضه آبریز به این شهر انتقال داده شده است. با ورود این آب، چاه‌های شرب واقع در محدوده‌ی شهر از مدار بهرهبرداری خارج شدهاند. از طرفی توسعه‌ی زیرساخت‌ها از جمله شبکه‌ی جمع‌آوری فاضلاب شهری همگام با توسعه‌ی شهری صورت نگرفته است. به این ترتیب در برخی نقاط شهر مشهد سطح آب زیرزمینی بالا آمده، که این امر مشکلاتی را در پی داشته است. در این مطالعه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻜﺎﻧﻲ و زﻣﺎﻧﻲﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ، آمار 111 حلقه چاه مشاهده‌ای طی شش نوبت از آذر ماه 1392 تا مرداد ماه 1393 جمع‌آوری و سازماندهی شده، سپس نقشه‌های خطوط هم‌سطح آب زیرزمینی تهیه شده است. نتایج حاکی از افزایش موضعی سطح آب زیرزمینی در نقاط مختلف شهر مشهد میباشد. نتایج این بررسیها طی جلساتی با حضور کارشناسان تمامی دستگاه‌های حاکمیتی مرتبط، اساتید دانشگاه و کارشناسان خبره و در قالب کارگاه مهندسی ارزش به نقد گذاشته شده، تصمیماتی در خصوص چگونگی برخورد با این پدیده اتخاذ شد. به منظور کاهش مخاطرات ناشی از بالاآمدگی، با بهرهبرداری از چاه‌های سطح شهر طی زمستان سال 1392 و بهار سال 1393، سطح آب به میزان چشم‌گیری پایین آمد. طی این مدت، هشدارهای فنی از طریق دستگاه‌های متولی حسب تصمیمات کارگروه جهت ساخت و سازها ابلاغ گردید و خوشبختانه گزارش خاصی در مورد هرگونه خرابی ساختمان و تاسیسات ناشی از بالاآمدگی گزارش نگردید. در ادامه نتایج حاصل از بررسی داده‌های میدانی و همچنین فرصت‌ها، چالش‌ها و مدیریت شرایط، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
محمد سالاریان
چکیده
منابع آبی یکی از منابع حیاتی انسان و یکی از سه عنصر اصلی اکوسیستم میباشد. سهم تولید مواد غذایی از شبکه‌های آبیاری جهان تقریباً معادل نیمی از کل تولید محصولات کشاورزی است. در جهان امروز، جمعیت با شتاب روز افزونی افزایش پیدا می‌کند و به همین سبب، کمبود شدید مواد غذایی حدود دو سوم از جمعیت جهان را تهدید می‌کند و این در شرایطی است که ...
بیشتر
منابع آبی یکی از منابع حیاتی انسان و یکی از سه عنصر اصلی اکوسیستم میباشد. سهم تولید مواد غذایی از شبکه‌های آبیاری جهان تقریباً معادل نیمی از کل تولید محصولات کشاورزی است. در جهان امروز، جمعیت با شتاب روز افزونی افزایش پیدا می‌کند و به همین سبب، کمبود شدید مواد غذایی حدود دو سوم از جمعیت جهان را تهدید می‌کند و این در شرایطی است که منابع آبی بیش از سایر منابع حیاتی با بحران جدی و کمبود روبرو است. ازین رو چه در حال و چه در آینده این منابع باید تحت مدیریت و کنترل دقیق قرار گیرند. تحقق توسعه و ارتقای بهره‌وری از منابع آب و خاک و بهینه‌سازی مدیریت شمای‌ها/ شبکه‌های آبیاری و زهکشی، در گرو همکاری و تعامل سازنده بین همه دست‌اندرکاران توسعه، به ویژه عوامل اصلی آن (سازمان‌های وابسته به وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و... ) است. از اقدامات جدید درباره آب، شناخت چگونگی توسعه منابع آبی و ایجاد تحولات نوین مدیریتی در آبیاری و تأکید ویژه بر روی نهادها، مشارکت مردمی و اهداف مناسب دولتی در رابطه با بهره‌وری و توسعه منابع آب است. کارآمدترین اقدامات مدیریتی بستگی به شرایط محلی (طبیعی و انسانی) دارد. مسلماً مستندسازی مشاهدات و تجربیات و نیز مدیریت دانش، نقش مهمی در درک شرایط محلی و شناختن بهترین راهکارها دارد. تحول مدیریت آبیاری یک فرآیند تدریجی همراه با آموزش کشاورزان، واگذاری مرحله به مرحله کار به ایشان از مشارکت در مدیریت، قیمت‌گذاری آب برای تأمین منابع مالی مورد نیاز بهرهبرداری و نگهداری شبکه، و نهایتاً استقلال کامل اجرایی و مالی شبکه آبیاری میباشد.
بهنام آبابایی؛ فرهاد میرزایی؛ تیمور سهرابی
چکیده
افزایش جمعیت میتواند اثر قابل توجهی بر الگوی انتشار گازهای گلخانهای در آینده داشته باشد. باتوجهبه اهمیت نقش افزایش جمعیت در مطالعات تغییر اقلیم، در این تحقیق، افزایش جمعیت منطقهی خاورمیانه تا انتهای قرن بیست‌ویکم میلادی، براساس سناریوهای جمعیتی IIASA مورد بررسی قرار گرفت. تحت سناریوی A2-B1، جمعیت جهان تا سال 2055 به 7/8 میلیارد ...
بیشتر
افزایش جمعیت میتواند اثر قابل توجهی بر الگوی انتشار گازهای گلخانهای در آینده داشته باشد. باتوجهبه اهمیت نقش افزایش جمعیت در مطالعات تغییر اقلیم، در این تحقیق، افزایش جمعیت منطقهی خاورمیانه تا انتهای قرن بیست‌ویکم میلادی، براساس سناریوهای جمعیتی IIASA مورد بررسی قرار گرفت. تحت سناریوی A2-B1، جمعیت جهان تا سال 2055 به 7/8 میلیارد نفر، و تحت سناریوی A2 به 8/11 میلیارد نفر بالغ میگردد. بررسیها نشان داد که تحت سناریوهای A1-B1 و A2 (بهعنوان مبانی سناریوهای تغییر اقلیم مورد استفاده قرار گرفته‌اند)، جمعیت منطقة خاورمیانه از حدود 312 میلیون نفر در سال 1995، به ترتیب به بیش از 809 میلیون و 2 میلیارد نفر در سال 2100 میلادی خواهد رسید. براساس نرخ جمعیت مفروض در این سناریوها، نیاز آب شرب سد مخزنی طالقان برای دورههای 2055 و 2100 میلادی برآورد گردید. نتایج نشان داد که تحت این دو سناریو، متوسط ماهانهی نیاز آب شرب سد طالقان تا سال 2055 میلادی (معرف دورهی 2069-2040) در مقایسه با سال 2010، به ترتیب 80 درصد و 161 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین، با تحلیل آمار سالهای 1385 تا 1390 (2006 تا 2011 میلادی) مشخص گردید در تمام سالها و در ماههای خشک سال (جولای تا نوامبر) مجموع متوسط دبی مصارف آب شرب و کشاورزی از متوسط دبی ورودی به مخزن بیشتر بوده و حجم ذخیرهی مخزن در این دورهها کاهش می‌یابد. لذا با توجه به تشدید مشکل کم‌آبی به دلیل تغییرات اقلیمی، به ویژه در این ماه‌ها، نیاز به ارزیابی دوبارهی شیوه‌های کنونی مدیریت مخزن و تدوین یک برنامهی سازگاری، ضروری به نظر میرسد.
حمید عمرانیان خراسانی؛ کامران داوری؛ علی باقری؛ الهام قیسانی
چکیده
اقدام بدون وجود چارچوب، موجه نبوده و به احتمال زیاد با شکست یا مشکل روبهرو خواهد شد. به علت تعدد عوامل مؤثر، گستردگی و پیچیدگی «فضای مدیریت منابع آب» و نیز درازمدت بودن اثربخشی اقدامات در این فضا، ضرورت تبیین چارچوب قطعی بهنظر میرسد. این مقاله یک چارچوب پیشنهادی، که براساس فعالیت انجام گرفته تحت عنوان «طرح ...
بیشتر
اقدام بدون وجود چارچوب، موجه نبوده و به احتمال زیاد با شکست یا مشکل روبهرو خواهد شد. به علت تعدد عوامل مؤثر، گستردگی و پیچیدگی «فضای مدیریت منابع آب» و نیز درازمدت بودن اثربخشی اقدامات در این فضا، ضرورت تبیین چارچوب قطعی بهنظر میرسد. این مقاله یک چارچوب پیشنهادی، که براساس فعالیت انجام گرفته تحت عنوان «طرح استقرار سیستم مدیریت راهبردی منابع آب استان خراسان جنوبی» تهیه شده، را گزارش نموده است. در این چارچوب برای تبدیل «آرمان و چشمانداز» یا همان فهم کلان از راهحل، به برنامههای اجرایی از ابزار «نقشهراه» استفاده شده است. مراحل این چارچوب عبارتند از: «بررسی وضع موجود»، «گفتگوی گروداران»، «تدوین چشمانداز مشترک»، «تبیین سیاست‌های کلان»، «ترسیم نقشهراه»، «تبیین سیاست‌های اجرایی»، و نهایتاً «تدوین برنامههای عملیاتی». جزئیات هر مرحله ارئه شده است. قبل از تدوین برنامههای عملیاتی، درجه پایداری سیاست‌های اجرایی با چهار معیار اجماع، عدالت، برگشتپذیری و قابلیت اعتماد نیز کنترل شده است.
دفتر تحقیقات و بهره وری شرکت آب و فاضلاب مشهد
چکیده
گزارش برگزاری سمینار تخصصی ارائه دستاوردهای پژوهشی شرکت مشهد:سمینار ارائه دستاوردهای حاصل از طرح های پژوهشی پایان یافته سال 92 شرکت آب و فاضلاب مشهد در تاریخ 93/05/23 در محل سالن شریف واقفی شرکت آب و فاضلاب مشهد برگزار شد. مهندس سید علیرضا طباطبائی (مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد) با بیان اینکه واحد تحقیقات، مسائل سازمانی را از زوایای گوناگون ...
بیشتر
گزارش برگزاری سمینار تخصصی ارائه دستاوردهای پژوهشی شرکت مشهد:سمینار ارائه دستاوردهای حاصل از طرح های پژوهشی پایان یافته سال 92 شرکت آب و فاضلاب مشهد در تاریخ 93/05/23 در محل سالن شریف واقفی شرکت آب و فاضلاب مشهد برگزار شد. مهندس سید علیرضا طباطبائی (مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد) با بیان اینکه واحد تحقیقات، مسائل سازمانی را از زوایای گوناگون و با هدف حل مسائل بررسی می کند، تصریح کرد: شناسایی مسائل سازمان و ارائه راه حل های اجرایی از تکالیف واحدهای تحقیقات و پژوهش است و تلاش شرکت آبفا مشهد، رساندن این واحد به جایگاه حقیقی و واقعی آن است. معرفی جلسات هم اندیشی تدبیر آب مشهد:در حال حاضر «جلسات هم اندیشی نخبگان و خبرگان دانشگاهی، اجرایی و صنعت » تحت عنوان «تدبیر آب مشهد» با حمایت استانداری، آب و فاضلاب مشهد، آب منطقه ای خراسان رضوی در حال برگزاری است. این فعالیت، تلاشی برای ایجاد «همگرایی و اجماع » در امتداد «مدیریت یکپارچه منابع آب» است؛ که بر اساس تجربه ی «استقرار مدیریت راهبردی منابع آب در استان خراسان جنوبی » (طی سالهای 89 لغایت 91 ) صورت می پذیرد.
