یادداشت تحلیلی: اجرای آزمایشی بازار آب در محدوده مطالعاتی خواف استان خراسان رضوی

Document Type : Analytical note

Authors

• H. Heydarzadeh ¹
• S. H. Mirghasemi ²
• M. Barqamadi ³

¹ دبیر کمیته هماهنگی بازار آب و کارشناس برنامه‌ریزی آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی

² مدیر دفتر تحقیقات برنامه‌ریزی و بررسی‌های اقتصادی شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی

³ معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی

Abstract

بازار آب دریچه‌ای نو برای مدیریت مصرف و تقاضا می‌باشد. این بازار، محلی است که در آن به تقاضاهای جدید آب پاسخ داده می‌شود و افراد حقیقی و حقوقی دارای مجوز برداشت از منابع آب زیرزمینی از طریق صرفه‌جویی یا افزایش راندمان آب، می‌توانند بخشی از حق‌آبۀ در اختیار خود را طی مکانیسمی وارد بازار آب نمایند و صنایع و معادن و یا کشاورزانی که نیاز به آب مازاد دارند، این حق‌آبه را خریداری و به چاه خود منتقل و یا از طریق تانکر به محل مصرف منتقل نمایند.
بازار آب در محدوده مطالعاتی خواف در استان خراسان رضوی از سال 1400 به طور رسمی با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای بین آب منطقه‌ای و کارگزار بازار آب و تشکل آب‌بران، برای اولین بار در کشور شروع به کار نمود. محدوده مطالعاتی خواف در حوضه‌آبریز نمکزار خواف و در جنوب شرق استان خراسان رضوی قرار دارد و هم مرز با کشور افغانستان است. میزان آب ورودی سطحی به محدوده خواف، 5/2 میلیون متر مکعب و از سمت محدوده مطالعاتی زوزن می‌باشد. جریان سطحی خروجی نیز 1/8 میلیون مترمکعب و به سمت محدوده‌های زوزن و نمکزار خواف است. جریان زیرزمینی ورودی و خروجی از دشت هم تقریباً صفر است.
در سال 1401 با ابلاغ بخشنامۀ ایجاد بازار توسط وزیر محترم نیرو و اجرای آزمایشی بازار در چند استان، استان خراسان رضوی نیز به صورت پایلوت برای راه‌اندازی بازار آب انتخاب گردید، لذا بر این اساس دستورالعمل‌ها و فرآیندهای بازار آب اصلاح و دور جدید مبادلات در بازار شکل گرفت که طبق آن مبادلات آب بین کشاورزان و یا از کشاورزی به صنعت و خدمات مجاز می‌باشد.

Keywords

• بازار آب
• محدوده مطالعاتی خواف

Main Subjects

• Water Management and Economy

---