شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر بازاریابی اجتماعی در حوزه صنعت آب و فاضلاب کشور

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

• عبدالحکیم کلامی ¹
• هرمز مهرانی ²
• پرویز سعیدی ³
• ابراهیم عباسی ⁴

¹ دانشجوی دکتری گروه مدیریت بازاریابی، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران

² استادیار گروه مدیریت، موسسه آموزش عالی غزالی،قزوین، ایران

³ استاد گروه مدیریت، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایرا

⁴ استاد گروه مدیریت، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

https://doi.org/10.22067/jwsd.v9i1.2111.1094

چکیده

خشکسالی، افزایش جمعیت، صنعتی شدن جامعه و گسترش شهرنشینی از عواملی است که منجر به بحران منابع آب در کشور شده است بنابراین باتوجه‌‏به وضعیت موجود منابع آب کشور، راهکارهای مبتنی بر برنامه‏ریزی و تغییر الگوهای مصرف می‌تواند شرایط بحران کم آبی را کاهش دهد. در این راستا، بازاریابی اجتماعی نقش مؤثری در اصلاح الگوی مصرف آب، دارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر بازاریابی اجتماعی در حوزه صنعت آب و فاضلاب کشور بود. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از آنجایی‏که روش اجرا، توصیفی-پیمایشی بود با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام شد. در مرحله کیفی تیم مشارکت‌کننده تحقیق 16 نفر از خبرگان دانشگاهی و سازمانی بودند که به روش هدفمند و تکنیک گلوله برفی انتخاب شدند. در مرحله کمی جامعه آماری، کارشناسان آب و فاضلاب کشور به تعداد 3500 نفر بودند که حجم نمونه مطابق جدول کرجسی و مورگان 346 نفر تعیین و برای نمونه‏ گیری از روش تصادفی ساده استفاده شد. برای شناسایی عوامل از روش تحلیل محتوا و برای تحلیل روابط متغیرها از روش معادلات ساختاری با نرم‏افزار اسمارت پی‌ال‌اس استفاده شده است. نتایج نشان دادند عوامل مؤثر بر بازاریابی اجتماعی، شامل 20 مؤلفه در قالب 6 بعد (خودپنداری-کنترل رفتاری ادراک شده-دینداری-هنجارهای ذهنی-نگرش-هنجارهای اخلاقی) می‌باشند. همچنین نتایج معادلات ساختاری نشان دادند عوامل نگرش با ضریب (0/436) بیشترین و دینداری با ضریب (0/310) کمترین تأثیر را  بر بازاریابی اجتماعی دارند.

کلیدواژه‌ها

• بازاریابی اجتماعی
• آب و فاضلاب
• تحلیل محتوا
• معادلات ساختاری

موضوعات

• مدیریت آب و اقتصاد

مراجع

آذر، ع. و خسروانی، ف. 1398. تحقیق در عملیات نرم، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی. چاپ چهارم. تهران.
اخروی، ا. و رعیت، م. 1398. شناسایی عوامل مؤثر بر جلب مشارکت مردم در مصرف بهینه آب با رویکرد بازاریابی اجتماعی و انتخاب بهترین سناریو، مدیریت سرمایه اجتماعی، 6(3): 395-419.
ببران، ص. و هنربخش ، ن. 1387. بحران وضعیت آب در جهان و ایران،فصلنامه راهبرد، 16(48): 193-212.
خیابانی، ن.، باقری، س. و بشیری‌پور، ا. 1396. الزامات اقتصادی مدیریت منابع آب. مجله آب و فاضلاب، 28(1): 42-56.
درفشی، ن. و خان‌نژاد، ر. 1398. شناسایی عوامل موثر بر بازاریابی اجتماعی: یک تحلیل کیفی، فصلنامه اختصاصی تبلیغات و بازاریابی، 17(1): 70-79.
کلامی، ع.، مهرانی، ه.، سعیدی، پ. و عباسی، ا. 1399. بازاریابی اجتماعی در حوزه صنعت آب و فاضلاب با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد. آب و توسعه پایدار، 7(4): 31-44.
ملک‌محمدی، م. و مظفری، م. 1397. کاربرد بازاریابی اجتماعی در مدیریت بهینه مصرف آب. فصلنامه مطالعات میان رشته‌‏ای در علوم انسانی، 10(4): 197-218.

Almeida A.J., Ribeiro A.P., Martins R.D., Ferreira M.R. and Proenca J.F. 2019. How to encourage the consumption of top water: A case study on Aguas do Porto case studies on social marketing. Springer, 123-132. 
Domegan C., McHugh P., Devaney M., Duane, S., Hogan, M., Broome B. J. and Piwowarczyk J. 2016. Systems-thinking social marketing: conceptual extensions and empirical investigations. Journal of Marketing Management, 32(11-12): 1123-1144.
Faisal M., Banwet D.K. and Shankar R. 2006. Supply chain risk mitigation: modelling the enablers. Business Process Management, 12(4): 535-552.
Ghebregiorgis F. and Mehreteab H.T. 2019. The influence of social, Marketing and Personal Factors on Bottled Water Drinking Beheaviour in Eritrea.Sumerianz Journal of Business Management and Marketing, 2(1): 1-5.
Lavis J., Davies H., Gruen R., Walshe K. and Farquhar C. 2005. Working within and beyond the Cochrane Collaboration to make systematic reviews more useful to healthcare managers and policy makers. Healthcare Policy, 1(2): 21-33.
Sharma P., Kaur L. Mittal R., Kaur S. and Kaur S. 2018. Social marketingapproach to bring change in water use behavior of rual people of Panjab, India.Journal of water and Climate Change. In press. Journal of Water and Climate Change, 10(4): 968–976.
Wu D.C.N., Corbett K., Horton S., Saleh N. and Mosha T.C. 2019. Effectiveness of social marketing in improving knowledge, attitudes and practice of consumption of vitamin A-fortified oil in Tanzania. Public health nutrition, 22(3): 466-475.