ناصر شاهنوشی؛ شاهین پاکروح
چکیده
سرمقاله: اقتصاد آب، حقیقتی دست نایافتنی دکتر ناصر شاهنوشی فروشانی/ مدیر مسئول نشریه یادداشت کوتاه: کنفرانس اقتصاد آب، اهداف و ضرورتها مهندس شاهین پاکروح/ معاون پشتیبانی و هماهنگی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و دبیر کمیته اجرایی کنفرانس اقتصاد آب
بیشتر
سرمقاله: اقتصاد آب، حقیقتی دست نایافتنی دکتر ناصر شاهنوشی فروشانی/ مدیر مسئول نشریه یادداشت کوتاه: کنفرانس اقتصاد آب، اهداف و ضرورتها مهندس شاهین پاکروح/ معاون پشتیبانی و هماهنگی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و دبیر کمیته اجرایی کنفرانس اقتصاد آب
محمد داودآبادی؛ شعله شالپوش
چکیده
صنعت آب و فاضلاب کشور با در اختیار داشتن 436 هزار میلیارد ریال دارایی ثابت، بازار انحصاری 32.8 میلیون مشترک و سهم 0.05درصد در تولید ناخالص ملی یکی از صنایع سرمایه بر محسوب می شود. آمارها نشان می دهد که به تقریب 22درصد از تأسیسات و تجهیزات فرآیند تولید صنعت، پروژه های در جریان تکمیل است که این موضوع می تواند تأثیر پررنگی در اجرای ...
بیشتر
صنعت آب و فاضلاب کشور با در اختیار داشتن 436 هزار میلیارد ریال دارایی ثابت، بازار انحصاری 32.8 میلیون مشترک و سهم 0.05درصد در تولید ناخالص ملی یکی از صنایع سرمایه بر محسوب می شود. آمارها نشان می دهد که به تقریب 22درصد از تأسیسات و تجهیزات فرآیند تولید صنعت، پروژه های در جریان تکمیل است که این موضوع می تواند تأثیر پررنگی در اجرای رسالت سازمانی صنعت داشته باشد. نیاز به سرمایه گذاری کلان، محدودیت منابع مالی و قیمت گذاری، مشکلات اعتبارات دولتی، بحران های کمبود آب، آلودگی های زیست محیطی و ... لزوم توجه به استفاده بهینه از منابع سرمایه گذاری را در صنعت آب و فاضلاب دو چندان نموده است. شناسایی فرصت های از دست رفته ی پروژه های در جریان تکمیل و برنامه ریزی برای تکمیل و استفاده به موقع از آنها، تأثیرات محسوسی در تخصیص بهینه ی منابع در راستای تولید ثروت و تشکیل سرمایه های عمومی برای توسعه ی امکانات و ارتقای استانداردهای آب و فاضلاب دارد. هدف پژوهش، شناسایی فرصت های از دست رفته و آثار اقتصادی پروژه های در جریان تکمیل با رویکرد تکنیک های اقتصادی طی بازه ی زمانی 93-1379 است. یافته های پژوهش نشان دهنده سطح قابل ملاحظه ای از هزینه های فرصت از دست رفته پروژه های در جریان تکمیل (338581 میلیارد ریال) در مؤلفه های اقتصادی است و میتواند راهنمای ارزشمندی برای مدیریت ارشد و بخشی صنعت در راستای بهبود ساخت و تکمیل پروژه های در جریان تکمیل و کارآمدی و اثربخشی فعالیت ها باشد.
لیلی ابوالحسنی؛ احسان خلیلی
چکیده
در دههی اخیر تقریباً غیرممکن است که در گزارشهای مربوط به بهرهبرداری و استفاده از منابع طبیعی مطالبی در رابطه با بحرانهای منابع آبی و کمآبی دیده نشود. چنین اطلاعاتی محققین و تصمیمگیرندگانِ در زمینهی مدیریت منابع آبی را بر آن داشته که در رابطه با حل این معضل و مدیریت پایدار منابع آبی به دنبال چارهاندیشی باشند. در این رابطه ...
بیشتر
در دههی اخیر تقریباً غیرممکن است که در گزارشهای مربوط به بهرهبرداری و استفاده از منابع طبیعی مطالبی در رابطه با بحرانهای منابع آبی و کمآبی دیده نشود. چنین اطلاعاتی محققین و تصمیمگیرندگانِ در زمینهی مدیریت منابع آبی را بر آن داشته که در رابطه با حل این معضل و مدیریت پایدار منابع آبی به دنبال چارهاندیشی باشند. در این رابطه اولین قدم جهت مدیریت پایدار منابع آبی، به تصویر کشیدن وضعیت مدیریت موجود بهنحوی است که سؤالات مربوط به عرضه و مصرف منابع مختلف آب را نهتنها از دیدگاه مهندسی، بلکه از نظر اقتصادی پاسخگو باشد. در این راستا رویکرد حسابداری آب با روشهای مختلف جهت اجرای آن توسط محققین پیشنهاد و مورد اجرا قرار گرفته است. در این مطالعه انواع روشهای حسابداری آب از نقطهنظر شاخصهای کمی برآورد شده در گزارش نهایی موردبررسی، تحلیل و مقایسه قرار خواهند گرفت. بر اساس اهداف حسابداری آب در ایران، کارآمدترین روش، سیستم حسابداری اقتصادی و زیستمحیطی شناخته شده که نحوهی پیادهسازی و اجرایی شدن آن در انتهای مطالعهی حاضر توضیح داده خواهد شد.
کوروش جوادی پاشاکی؛ سید حسین سجادی فر؛ محمود احمدپور برازجانی؛ عبدالعظیم نجیبی فینی
چکیده
آب منبع حیاتی برای هر پدیده زیستی و اقتصادی است. آب به عنوان یک نهاده برای تولید به شمار می آید. تولید برای هیچ بخشی از اقتصاد، بدون آب میسر نیست. محیط زیست شامل هوا، خاک، جانداران و گیاهان نیز از آب در فرآیندهای زیستی خود استفاده می کنند، بنابراین مقدار تقاضا برای آب به تقاضای نهایی و واسطه ای در بخش های اقتصادی خلاصه نمی ...
بیشتر
آب منبع حیاتی برای هر پدیده زیستی و اقتصادی است. آب به عنوان یک نهاده برای تولید به شمار می آید. تولید برای هیچ بخشی از اقتصاد، بدون آب میسر نیست. محیط زیست شامل هوا، خاک، جانداران و گیاهان نیز از آب در فرآیندهای زیستی خود استفاده می کنند، بنابراین مقدار تقاضا برای آب به تقاضای نهایی و واسطه ای در بخش های اقتصادی خلاصه نمی شود. در این مقاله اثر فعالیت های اقتصادی و ردپای بوم شناسی آب، زمین و انسان با استفاده از رویکرد جدول داده–ستانده به روش RAS در سطح کلان کشور برای سال 1391 مورد سنجش قرارگرفته است. داده های آماری این پژوهش از حساب های ملی و سالنامه آماری آب می باشد. ابتدا ضرایب فزاینده تولید پیوند بخش ها محاسبه شده و سپس ضرایب فزاینده آب، زمین و انسان محاسبه گردیده است. ضرایب فزاینده محاسبه شده در واقع ارتباط بین تقاضای نهایی و مقدار فیزیکی آب، زمین و انسان در اقتصاد ایران را بیان می کند. نتایج نشان می دهد که یک واحد تقاضا یا سرمایه گذاری (برحسب یک میلیارد ریال) در بخش کشاورزی 65722 مترمکعب آب نیاز دارد. همچنین این میزان در بخش های صنعت، معدن، ساختمان و خدمات به ترتیب 13922، 1227، 3260 و 1005 مترمکعب می باشد. همچنین نتایج محاسبه ضریب فزاینده زمین نشان می دهد که یک واحد تقاضا (یک میلیارد ریال) و یا سرمایه گذاری در بخش کشاورزی 137552 مترمربع زمین و در بخش های صنعت 27888 مترمربع، معدن 2576 مترمربع، ساختمان 6419 متر مربع و در بخش خدمات 1832 مترمربع برحسب زمین زیر بنا مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین نتایج محاسبات ضریب فزاینده انسان در بخش های اقتصادی نشان می دهد برای یک واحد تقاضا (یک میلیارد ریال)، در بخش کشاورزی به طور تقریبی 4 نفر بطور مستقیم و غیرمستقیم بکار گرفته می شود. بخش معدن نیز به ازای یک واحد تقاضا حدوداً به 1 نفر نیاز دارد. بخش های صنعت، ساختمان و خدمات نیز به ترتیب حدوداً 3 نفر، 5 نفر و 2 نفر بطور مستقیم و غیرمستقیم در فرایند تولید خود بکار میگیرند.
ناصر شاهنوشی؛ سمیه نقوی؛ الهه اعظم رحمتی
چکیده
این مطالعه به بررسی تبعات افزایش جمعیت بر روی کیفیت زندگی، با نگاه ویژه به منابع طبیعی و محیطزیست درحال کاهش کشور، پرداخته که تجزیه و تحلیل آن برای دوره 16 ساله (1394-1378) صورت گرفته است. از آنجا که آب یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه کشورها میباشد و افزایش روزافزون جمعیت، رشد صنعت، گسترش شهرنشینی و تغییر سبک زندگی و ضرورت تأمین امنیت ...
بیشتر
این مطالعه به بررسی تبعات افزایش جمعیت بر روی کیفیت زندگی، با نگاه ویژه به منابع طبیعی و محیطزیست درحال کاهش کشور، پرداخته که تجزیه و تحلیل آن برای دوره 16 ساله (1394-1378) صورت گرفته است. از آنجا که آب یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه کشورها میباشد و افزایش روزافزون جمعیت، رشد صنعت، گسترش شهرنشینی و تغییر سبک زندگی و ضرورت تأمین امنیت غذایی پایدار در کنار کاهش مداوم منابع آب و سوء مدیریت، کمآبی را به بحرانی جدی تبدیل کرده است؛ لذا در مطالعه حاضر با استفاده از شبکه علّی بیزین، رابطه بین افزایش جمعیت و بحران منابع آبی کشور تبیین شده و اثرات این بحران بر شاخصها و متغیرهای کلان اقتصادی و تبعات ناشی از آن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که با افزایش نرخ رشد جمعیت، بحران آب بیشتر شده و اثرات اقتصادی بحران آب شامل افزایش نرخ تورم، افزایش نرخ بیکاری و کاهش نرخ رشد اقتصادی بوده و اثرات اجتماعی آن نیز شامل کاهش میزان دسترسی به آب سالم و بهداشتی میباشد. بنابراین با توجه به اثرات زیستمحیطی مانند جدی شدن مسئله بحران آب، آلودگی هوا و گرم شدن کره زمین، سیاستهای جمعیتی در سطح کلان باید بهگونهای اتخاذ شود که تبعات منفی بر منابع طبیعی و محیطزیست کشور به همراه نداشته باشد.
حامد قدوسی؛ حامد داوری
چکیده
مفهوم تجارت آبمجازی به داد و ستد آب مصرف شده برای تولید کالاها و محصولات کشاورزی از طریق مبادله آنها بین کشورها اشاره دارد. تونی آلن با طرح این مفهوم بر کارایی آن جهت بهبود مسأله توزیع نابرابر آب در جهان تأکید کرد. در این مقاله با بررسی ابعاد تجارت آب مجازی از منظر مدل تجارت بینالملل هکشر اولین، نظریهی اولیه آلن بررسی و بر خلاف ...
بیشتر
مفهوم تجارت آبمجازی به داد و ستد آب مصرف شده برای تولید کالاها و محصولات کشاورزی از طریق مبادله آنها بین کشورها اشاره دارد. تونی آلن با طرح این مفهوم بر کارایی آن جهت بهبود مسأله توزیع نابرابر آب در جهان تأکید کرد. در این مقاله با بررسی ابعاد تجارت آب مجازی از منظر مدل تجارت بینالملل هکشر اولین، نظریهی اولیه آلن بررسی و بر خلاف پیشبینی خوشبینانه اولیه مشخص شد که تجارت آب مجازی حتی در برخی کشورهای کمآب ممکن است موجب تشدید فشار بر منابع آب شود. این الگو ممکن است به دلایل مختلفی از جمله (1) نامتوزان بودن نسبت عوامل تولید (مخصوصاً آب به زمین) در بخش کشاورزی، (2) قیمتگذاری نادرست آب کشاوزی، (3) سیاستهای تشویقی دولت و (4) موانع تجارت آزاد مشاهده شود. در ادامه ی مقاله تجارب استفاده از مفهوم آب مجازی از منظر سیاستگذاری در مدیریت پایدار منابع آب در قالب تجارب کشورهای مشابه ایران مورد بررسی قرار گرفت و گزینههای سیاستی موازی نیز طرح و بررسی شد.
مرتضی تهامی پور زرندی؛ محمد قربانی
چکیده
حدود یک دهه است که تجارت آب مجازی به عنوان ابزاری برای ارتقای بهره وری آب و کمک به رفع محدودیتهای منطقهای منابع آب در راستای ایجاد امنیت آبی و غذایی مطرح شده است. این ابزار گرچه مختص مناطق خاصی از جهان از نظر وضعیت اقلیمی نیست، ولی برای کشورهایی که با محدودیت و بحران منابع آب مواجه هستند اهمیت مضاعفی دارد. بخش صنعت و معدن کشور ما ...
بیشتر
حدود یک دهه است که تجارت آب مجازی به عنوان ابزاری برای ارتقای بهره وری آب و کمک به رفع محدودیتهای منطقهای منابع آب در راستای ایجاد امنیت آبی و غذایی مطرح شده است. این ابزار گرچه مختص مناطق خاصی از جهان از نظر وضعیت اقلیمی نیست، ولی برای کشورهایی که با محدودیت و بحران منابع آب مواجه هستند اهمیت مضاعفی دارد. بخش صنعت و معدن کشور ما در حال حاضر سهم قابل توجهی از مصارف آب را در اختیار ندارد ولی از یک طرف تجربه توسعه صنعتی کشورهای جهان نشان می دهد که سهم بخش نامبرده از مصارف آب در طول زمان به شدت افزایشی بوده است و از طرف دیگر، بخش قابل توجهی از محصولات تجاری کشور را کالای این بخش تشکیل می دهند. بنابراین، توجه به مدیریت منابع و مصارف آب در این بخش حائز اهمیت است. از اینرو، هدف مطالعه حاضر استفاده از رویکرد تجارت آب مجازی برای تعیین ردپای آب کشور در بخش صنعت و معدن و تعیین سهم هر یک از فعالیت های مختلف صنعتی و معدنی در صادرات و واردات آب مجازی است. برای این منظور رهیافت شاخص های فنی- پایه برای اندازه گیری آب مجازی به تفکیک کدهای دو رقمی ISIC در بخش صنعت و معدن مورد استفاده قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز از طرح آمارگیری از کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر، طرح آمارگیری از معادن در حال بهرهبرداری کشور و سالنامه آمار بازرگانی خارجی برای دوره زمانی ۹۲-۱۳۸7 استخراج شده است. نتایج نشان داد که کشور ایران در بخش صنعت واردکننده خالص و در بخش معدن صادرکننده خالص آب مجازی میباشد. در بخش معدن بیشترین حجم صادرات و واردات آب مجازی مربوط به گروه استخراج سنگ های فلزی و در بخش صنعت احجام متناظر مربوط به صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی است. یافته های بدست آمده در این مطالعه، اطلاعاتی را فراهم می کند که میتواند در بهبود تراز تجاری آب در فعالیت های صنعتی و معدنی مورد استفاده قرار گیرد و از طریق تغییر در ترکیب کالاهای صنعتی و معدنی قابل تجارت به مدیریت منابع آب در این بخش ها کمک نماید.
عباس کشاورز؛ محمدحسین شریعتمدار؛ عبدالرحیم خسروی؛ احمدعلی شیخی مهرآبادی؛ اعظم بیکی خشک؛ مهناز شعبانی؛ مطهره بخشایش؛ روجا کیانپور؛ بهزاد فکاری
چکیده
ضایعات محصولات غذایی تحت تأثیر روش ها، تکنولوژی و الگوهای تولید، امکانات و ظرفیت زیرساخت های داخلی هر کشور، مکانیزم ظرفیت بازار، زنجیره های بازار، کانال های پخش و توزیع محصولات کشاورزی و فرآورده های غذایی و در نهایت الگوهای خرید و مصرف مواد غذایی در بین مصرف کنندگان قرار دارد. اما آنچه مشخص است، صرف نظر از سطح توسعه اقتصادی ...
بیشتر
ضایعات محصولات غذایی تحت تأثیر روش ها، تکنولوژی و الگوهای تولید، امکانات و ظرفیت زیرساخت های داخلی هر کشور، مکانیزم ظرفیت بازار، زنجیره های بازار، کانال های پخش و توزیع محصولات کشاورزی و فرآورده های غذایی و در نهایت الگوهای خرید و مصرف مواد غذایی در بین مصرف کنندگان قرار دارد. اما آنچه مشخص است، صرف نظر از سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی هر کشور، ضایعات غذا در آن کشور بایستی در پایین ترین سطح ممکن نگاه داشته شود. ضایعات غذا از جنبه هدررفت منابع مورد استفاده در تولید محصولات کشاورزی از جمله آب که کمیاب ترین عامل تولیدی به شمار می رود، حایز اهمیت است. از همین رو، در این پژوهش، ضمن برآورد مقدار ضایعات محصولات کشاورزی (زراعی و باغی) در سال زراعی 93-1392، میزان آب تلف شده و ارزش اقتصادی آن نیز برآورد شده است. برآورد ضایعات براساس تعریف سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در سال 2011 انجام شده است. در راستای تأمین اهداف پژوهش، ابتدا با استفاده از منابع موجود و نظرات کارشناسی، مقادیر ضایعات محصولات کشاورزی از مرحله برداشت تا عرضه در بازار و قبل از مصرف برای 17 محصول مهم و عمده زراعی و 6 محصول عمده ی باغی که بیشترین آب را به خود اختصاص داده اند تعیین و سپس به کل تولیدات آبی زراعی و باغی کشور تعمیم داده شد. براساس محاسبات انجام شده مقدار آب تلف شده ناشی از ضایعات محصولات کشاورزی به میزان 3/9 میلیارد متر مکعب معادل حدود 45 درصد حجم ذخیره شده آب سدها در سال آبی 93-1392 بوده و زیان اقتصادی آب هدر رفته ناشی از این ضایعات 92297/1 میلیارد ریال می باشد.
وحید ماجد؛ ساحره گلزاری قلعهجوقی
چکیده
افزایش روزافزون تقاضا برای آب و خدمات آن که ناشی از رشد جمعیت و بالا رفتن استانداردهای زندگی و بهداشت سلامت است، از یک سو و محدود بودن منابع آبی و خشکسالیها و تغییر اقلیم از طرف دیگر نظر برنامهریزان و متخصصین علوم آب را به استفاده از آبهای نامتعارف (فاضلابها، پسابها و آبهای شور) معطوف کرده است. همچنین دفع فاضلابهای صنعتی ...
بیشتر
افزایش روزافزون تقاضا برای آب و خدمات آن که ناشی از رشد جمعیت و بالا رفتن استانداردهای زندگی و بهداشت سلامت است، از یک سو و محدود بودن منابع آبی و خشکسالیها و تغییر اقلیم از طرف دیگر نظر برنامهریزان و متخصصین علوم آب را به استفاده از آبهای نامتعارف (فاضلابها، پسابها و آبهای شور) معطوف کرده است. همچنین دفع فاضلابهای صنعتی و شهری و نفوذ آلودگیهای موجود در آنها به منابع سطحی و زیرزمینی آب، یک نگرانی اساسی در بسیاری از کشورها و از جمله ایران است. تصفیه فاضلاب و بکارگیری آن در مصارف مختلف آثار خارجی منفی رهاسازی فاضلاب بر محیط زیست و بهداشت جوامع انسانی را کاهش میدهد. بر همین مبنا در این مقاله به روششناسی ارزیابی اقتصادی و زیستمحیطی جمعآوری و تصفیه فاضلاب و جامعنگری لازم در اینخصوص با توجه به موضوعاتی که باید مدنظر قرار گیرد، پرداخته شده است و گامها و چارچوب اصلاح تحلیل هزینه-فایده طرح جمعآوری و تصفیه فاضلاب تهران مورد اشاره قرار گرفته است.
غلامحسین کیانی
چکیده
اخیراً در برخی از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، مکانیزم بازار به عنوان یک روش کارا جهت تخصیص منابع آب مورد توجه واقع شده است. بهره گیری از این روش در ایران مستلزم شناخت شرایط لازم برای تشکیل یک بازار آب و همچنین پیامدهای اقتصادی آن می باشد. هدف این پژوهش بررسی پیامدهای اقتصادی بازارهای آب و نیز ارائه راهکارهای عملی مبتنی ...
بیشتر
اخیراً در برخی از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، مکانیزم بازار به عنوان یک روش کارا جهت تخصیص منابع آب مورد توجه واقع شده است. بهره گیری از این روش در ایران مستلزم شناخت شرایط لازم برای تشکیل یک بازار آب و همچنین پیامدهای اقتصادی آن می باشد. هدف این پژوهش بررسی پیامدهای اقتصادی بازارهای آب و نیز ارائه راهکارهای عملی مبتنی بر مبانی علمی و تجارب جهانی جهت تشکیل بازارهای آب کارآمد در ایران بوده است. بدین منظور ضمن تبیین شرایط لازم برای تشکیل یک بازار آب و عوامل موثر بر کارایی یا شکست آن، چگونگی تحقق این شرایط در برخی از بازارهای آب فعال در ایران وجهان بررسی گردید. همچنین پیامدهای اقتصادی دو بازار محلی آب در مجن و اردبیل بررسی شد. بر اساس نتایج این پژوهش بازارهای آب عموماً در مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل شده اند. بازار آب منافاتی با ملی بودن منابع آب نداشته و امکان مبادله حق بهره برداری از منابع آب و تشکیل بازارآب وجود دارد. در این راستا تعریف شفاف حقابه ها و تضمین مالکیت توسط نهادهای قانونی یا اجتماعی ضروری می باشد. تفکیک مالکیت آب از زمین، تضمین مبادلات، کاهش هزینه های اداری مبادلات و ایجاد تأسیسات مناسب، سبب کاهش هزینه های مبادله و افزایش کارایی بازارهای آبِ مورد مطالعه شده است. همچنین تبادل شفاف اطلاعات و بهره گیری از مکانیزم مناسب تخصیص اولیه حقابه ها مانع بروز انحصار و افزایش کارایی بازارهای آب شده است. در برخی موارد نیز دخالت دولت یا نهاد اجرایی بازار، عوارض خارجی منفی را کاهش و کارایی اجتماعی بازارهای آب را افزایش داده است.همچنین نتایج نشان می دهند که قیمت آب در دو بازار محلی مجن و اردبیل به ارزش اقتصادی آب نزدیک بوده و مبادلات آب منجر به افزایش درآمد بهره برداران شده است.
محمدرضا نظری
چکیده
امروزه توسعه ساز و کارهای تخصیص مبتنی بر بازار به عنوان یک روش پایدار، انعطاف پذیر و کارا در مدیریت منابع آب و باز توزیع آن بین مصارف مختلف مطرح است. با این حال توانایی بازار در تخصیص کارا و بهینه آب در گرو برقراری شرایطی خاص از بازار و کالای مورد مبادله (آب) است. تجارب مختلف نشان می دهد که در عمل توانایی بازار در ایجاد چنین تخصیصی ...
بیشتر
امروزه توسعه ساز و کارهای تخصیص مبتنی بر بازار به عنوان یک روش پایدار، انعطاف پذیر و کارا در مدیریت منابع آب و باز توزیع آن بین مصارف مختلف مطرح است. با این حال توانایی بازار در تخصیص کارا و بهینه آب در گرو برقراری شرایطی خاص از بازار و کالای مورد مبادله (آب) است. تجارب مختلف نشان می دهد که در عمل توانایی بازار در ایجاد چنین تخصیصی بدون محدودیت نبوده و ریسک هایی وجود دارد که ممکن است طراحی نامناسب ساختار بازار به شکست آن منجر شود. هدف این پژوهش ضمن تبیین مبانی نظری بازار آب، تشریح الزامات پیاده سازی آن در عمل و شناسایی مواردی است که منجر به ناکارایی و شکست بازار آب می گردد. بر این اساس پیشنهادها و راه حل های سیاست عمومی برای اصلاح این ناکارایی ها بر اساس تجارب جهانی و داخلی و با تأکید بر شرایط اقتصادی، اجتماعی و حقوقی حاکم بر مدیریت منابع آب کشور ارائه شده است.
احمد قندهاری؛ سید محمد رضا علوی مقدم؛ حمید عمرانیان خراسانی
چکیده
امروزه محدودیت موجودی قابل برداشـت منابع آبی، در کنار حق مشترک بهره برداری از آب های مرزی، زمینة رقابت بین ذینفعان مختلف را فراهم کـرده، باعث شده است که بهره برداری برخی از کشورها، قابلیت بهـره منـدی دیگران را کاهش دهد، چرا که معمولاً ذینفعان بـه عللــی همچــون بــی اعتمــادی، ریــسک گریــزی و بیــنش کوتاه نگـر، تـرجیح مـی دهنـد ...
بیشتر
امروزه محدودیت موجودی قابل برداشـت منابع آبی، در کنار حق مشترک بهره برداری از آب های مرزی، زمینة رقابت بین ذینفعان مختلف را فراهم کـرده، باعث شده است که بهره برداری برخی از کشورها، قابلیت بهـره منـدی دیگران را کاهش دهد، چرا که معمولاً ذینفعان بـه عللــی همچــون بــی اعتمــادی، ریــسک گریــزی و بیــنش کوتاه نگـر، تـرجیح مـی دهنـد بـا تخلـف از حـد بهینـة بهره برداری، منافع کوتاه مـدت خـویش را افـزایش دهنـد. ایران و دو کشور افغانستان و ترکمنستان بهعنوان ذینفعان منابع آبی مشترک هریرود همواره به دنبال استفاده حداکثری و بیشینه کردن منافع خود از رودخانه های مشترک بوده اند. این تحقیق تا دیپلماسی آبی رودخانه مرزی ایران و استراتژی آن در مناسبات آینده با کشورهای همسایه خود بررسی و بهترین مسیر حرکت را برای هر یک از کشورهای مشترک در هریرود معین می نماید؛ لذا هیدروپولیتیک سه کشور ایران، افغانستان و ترکمنستان در حوضه آبریز هریرود بررسی و بر اساس تئوری بازی همکارانه با کمک روش ارزش شاپلی چگونگی تعامل بین سه کشور مدلسازی شده است. نتایج این تحقیق حاکی از این است که همکاری بین سه کشور می تواند بیشترین سود را برای آنها فراهم آورد. نظریه بازی همکارانه به همراه یک مدل جامع مدیریت منابع آب ابزاری کارآمد برای ارزیابی سناریوهای مختلف مدیریتی در حوضه آبریز هریرود می باشد.
فاطمه ظفرنژاد
چکیده
این روزها طرحهای ذخیره و انتقال آب به دوردستها زیاد مطرح میشوند. خط انتقال بهشتآباد از سرشاخههای کارون به فلات مرکزی، انتقال از خزر به فلات مرکزی، انتقال از خلیج فارس به 16 استان فلات مرکزی از مهمترین آنها هستند که ویژگی مشترک این طرحها تفوق نگرش چیرگی بر طبیعت بجای سازگاری با آن، و بیگانگی با بومشناسی است. ...
بیشتر
این روزها طرحهای ذخیره و انتقال آب به دوردستها زیاد مطرح میشوند. خط انتقال بهشتآباد از سرشاخههای کارون به فلات مرکزی، انتقال از خزر به فلات مرکزی، انتقال از خلیج فارس به 16 استان فلات مرکزی از مهمترین آنها هستند که ویژگی مشترک این طرحها تفوق نگرش چیرگی بر طبیعت بجای سازگاری با آن، و بیگانگی با بومشناسی است. تجربه نشان میدهد طرحهایی از این دست به نابودی رودها، تالابها، دریاچهها و به تغییر کاربری خطرناک روی زمین انجامیدهاند و در کنار برخی رفتارهای نادرست دیگر انسان امروز، ناقوس پایان حیات روی زمین را به صدا درآوردهاند. این مقاله به نقد طرح انتقال از خلیج فارس به 16 استان میپردازد که بخشهای مهمی از آن در دیگر طرحهای بزرگ انتقال نیز صدق میکند. در این مقاله با پیش درآمدی از وضعیت کنونی زمین، به بررسی سند قرارداد طرح انتقال آب از خلیج فارس به 16 استان مرکزی و مغایرتهای آن با بومشناسی و پایداری زمین میپردازیم.
عباسعلی قزل سوفلو
چکیده
افزایش روزافزون نیاز بخش های مختلف مصرف در کنار تشدید پدیده خشکسالی، تامین آب به خصوص آب شرب از منابع پایدار را طلب می کند. محدودیت منابع آب شیرین در مناطق خشک و نیمه خشک و قرارگیری 50 درصد جمعیت شهری جهان در مجاورت دریاها و اقیانوس ها، باعث رشد قابل توجه طرح های استفاده از آبهای نامتعارف و گسترش سامانه ای شیرین سازی آب دریاها و اقیانوس ...
بیشتر
افزایش روزافزون نیاز بخش های مختلف مصرف در کنار تشدید پدیده خشکسالی، تامین آب به خصوص آب شرب از منابع پایدار را طلب می کند. محدودیت منابع آب شیرین در مناطق خشک و نیمه خشک و قرارگیری 50 درصد جمعیت شهری جهان در مجاورت دریاها و اقیانوس ها، باعث رشد قابل توجه طرح های استفاده از آبهای نامتعارف و گسترش سامانه ای شیرین سازی آب دریاها و اقیانوس ها شده است. امروزه تنها آب شرب یک درصد از جمعیت جهان از آب شیرین سازی با ظرفیت 90 میلیون مترمکعب بر روز تامین میشود. به طوری که در دنیا 1800 سایت شیرین سازی آب دریا وجود دارد که تقریباً 45 درصد آن در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)، که از قضا کانون بحران آب و کم آبی در دنیا بوده و 75 درصد جمعیت آنها در کنار دریاست، قراردارد. میتوان انتظار رشد سریع این سامانه ها در منطقه یاد شده و همچنین در سایر نقاط دنیا به خصوص در آسیا، آمریکای لاتین و ایالات متحده در دهه های آینده را داشت.
شرکت آب و فاضلاب مشهد
چکیده
سرآغاز ایده پژوهش کارت: عدم التفات کافی به اجرایی نمودن نتایج حاصلاز طرحها و فعالیتهای پژوهشی عدم وجود انگیزه کافی در بین متولیان و صاحبنظران برای مشارکت در فعالیتهای پژوهشی سازمان فقدان ساز و کار اجرایی خاص با هدف ترغیب همکاران به فعالیتهای پژوهشیِ قابل پیادهسازی در شرکت
بیشتر
سرآغاز ایده پژوهش کارت: عدم التفات کافی به اجرایی نمودن نتایج حاصلاز طرحها و فعالیتهای پژوهشی عدم وجود انگیزه کافی در بین متولیان و صاحبنظران برای مشارکت در فعالیتهای پژوهشی سازمان فقدان ساز و کار اجرایی خاص با هدف ترغیب همکاران به فعالیتهای پژوهشیِ قابل پیادهسازی در شرکت