آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
علی باقری؛ بنفشه زهرایی
دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1402
چکیده
سرمقاله:تبدیل تهدید به فرصت در جهت کاهش تنش بر منابع آب زیرزمینیعلی باقری/ عضو هیئت تحریریه یاداشت کوتاه:آیا چالش‌های آب از مسیر مدیریت مصرف انرژی قابل حل است؟بنفشه زهرایی/ دانشیار دانشگاه تهران و دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم آبی
بیشتر
سرمقاله:تبدیل تهدید به فرصت در جهت کاهش تنش بر منابع آب زیرزمینیعلی باقری/ عضو هیئت تحریریه یاداشت کوتاه:آیا چالش‌های آب از مسیر مدیریت مصرف انرژی قابل حل است؟بنفشه زهرایی/ دانشیار دانشگاه تهران و دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم آبی
آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
مهسا معتقد؛ حسین شعبانعلی فمی؛ علی اسدی؛ خلیل کلانتری
چکیده
وقوع مخاطرات طبیعی همواره با آسیب‌های شدیدی در بخش کشاورزی به‌ویژه در واحد‌های بهرهبرداری کشاورزی کوچکمقیاس همراه است. یکی از رویکرد‌های مقابله با این آسیب‌ها، بهره‌گیری از رویکرد همبست آب-انرژی-غذا در تصمیمگیریهای مدیریتی این واحد‌ها است. از این‌رو تحقیق‌حاضر با هدف کلی تحلیل سازوکارهای همبست آب، انرژی و غذا ...
بیشتر
وقوع مخاطرات طبیعی همواره با آسیب‌های شدیدی در بخش کشاورزی به‌ویژه در واحد‌های بهرهبرداری کشاورزی کوچکمقیاس همراه است. یکی از رویکرد‌های مقابله با این آسیب‌ها، بهره‌گیری از رویکرد همبست آب-انرژی-غذا در تصمیمگیریهای مدیریتی این واحد‌ها است. از این‌رو تحقیق‌حاضر با هدف کلی تحلیل سازوکارهای همبست آب، انرژی و غذا در واحد‌های بهرهبرداری کشاورزی کوچکمقیاس استان همدان انجام شد. نمونه‌‌آماری پژوهش 300 نفر از کشاورزان فعال در واحد‌های بهرهبرداری کشاورزی کوچکمقیاس (زیر10هکتار) بودند که با ضابطه فرمول کوکران تعیین و نمونه‌گیری به روش خوشهای انجام شد. ابزار اصلی پژوهش پرسش‌‌نامه محقق‌ساخته‌ای بود که روایی محتوایی آن را جمعی از متخصصان کشاورزی و اعضای هیئت‌‌علمی گروه مدیریت و توسعه‌کشاورزی دانشگاه تهران تأیید نمودند. برای بررسی پایایی از شاخص انسجام درونی و محاسبه آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ و محاسبه ضریب پایایی ترکیبی بعد از انجام پیش‌‌آزمون، استفاده و با توجه به اینکه میزان ضرایب آلفا و پایایی ترکیبی برای مقیاس‌های اصلی پرسش‌‌نامه بیشتر از 0/7بود، پایایی ابزار تحقیق تأیید شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSSwin25 و SMART PLS3 انجام شد. نتایج نشان داد که همبست کلی آب-انرژی و غذا از شش سازوکار دوگانه آب بر غذا؛ غذا بر آب؛ انرژی بر آب؛ آب بر انرژی؛ غذا بر‌انرژی؛ انرژی بر غذا به ترتیب تأثیر معنی‌دار پذیرفته است. با توجه به یافته‌های تحقیق پیشنهاد می‌‌شود در راستای تقویت رویکرد همبست WEF، اقداماتی نظیر تأمین و معرفی بسته‌های سرمایه‌گذاری منسجم و چندجانبه؛ ارائه آموزش به کشاورزان درخصوص هم‌افزایی و همبست ناگسستنی سه منبع در مدیریت مزرعه و توجه به این رویکرد در سطوح مختلف نظام مدیریتی از سیاستگذاری و برنامه‌ریزی گرفته تا تصمیمگیریهای میدانی مدیریت مزرعه صورت گیرد.
آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
آمنه میان آبادی؛ کامران داوری
چکیده
گرمایش جهانی در دهه‌های گذشته باعث تغییرات قابل‌ملاحظه‌ای در بارش و دما از جمله تغییر در میانگین و انحراف معیار این متغیر‌ها و تغییر در شدت و فراوانی رخدادهای حدی (سیل و خشکسالی) شده است. بررسی روند این دو متغیر با توجه به تأثیر آنها در مدیریت منابع آب، اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش، در 12 ایستگاه منتخب در اقلیم‌های مختلف ایران، ...
بیشتر
گرمایش جهانی در دهه‌های گذشته باعث تغییرات قابل‌ملاحظه‌ای در بارش و دما از جمله تغییر در میانگین و انحراف معیار این متغیر‌ها و تغییر در شدت و فراوانی رخدادهای حدی (سیل و خشکسالی) شده است. بررسی روند این دو متغیر با توجه به تأثیر آنها در مدیریت منابع آب، اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش، در 12 ایستگاه منتخب در اقلیم‌های مختلف ایران، تغییرات بارش و دمای متوسط ماهانه و سالانه برای دو دوره 1990-1961 و 2020-1991 بررسی شد. نتایج آزمون من-کندال نشان داد که در اکثر ایستگاه‌ها بارش در دوره اول روند افزایشی و در دوره دوم روند کاهشی داشته که البته در هر دو حالت روند تغییرات معنی‌دار نبوده است (Z<1/645). دمای هوا در هر دو دوره روند افزایشی داشته که در دوره دوم با سطح معنی‌داری بالاتر (Z>2/576) و شیب بیشتری نسبت به دوره اول افزایش یافته است. متوسط بارش سالانه در اکثر ایستگاه‌ها کاهش و متوسط سالانه دمای هوا در همه ایستگاه‌ها افزایش یافته است. توزیع بارش و دما نیز نشان داد که در برخی از ایستگاه‌ها احتمال وقوع بارش‌‌ها و رخدادهای حدی و دوره‌های گرم و سرد در دوره دوم نسبت به دوره اول افزایش داشته است. در برخی دیگر از ایستگاه‌ها احتمال وقوع خشکسالی‌ها بیشتر و احتمال وقوع بارش‌های سنگین کمتر شده است. این مسئله نشان می‌دهد که فعالیت توده‌های هوای موثر بر هر ایستگاه تحت تأثیر تغییر اقلیم می‌تواند تشدید یا تضعیف شود.
آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
مینو جعفری؛ جابر سلطانی؛ سید مهدی هاشمی شاهدانی؛ محمدجواد منعم
چکیده
نسل ما با چالش‌های دلهرهآوری که تحت تأثیر فعالیتهای انسانی ایجاد شده مانند تغییر شرایط جوی و فشار رو به افزایش بر محیط‌زیست روبهرو است. با تأمل بر این شرایط محیطزیستی و ارتباط آنها با چالش‌های اجتماعی و اقتصادی، برای رسیدن به هدف توسعه پایدار سازمان ملل، به ابزارهای جامع و قوی برای کمک به تصمیمگیری ...
بیشتر
نسل ما با چالش‌های دلهرهآوری که تحت تأثیر فعالیتهای انسانی ایجاد شده مانند تغییر شرایط جوی و فشار رو به افزایش بر محیط‌زیست روبهرو است. با تأمل بر این شرایط محیطزیستی و ارتباط آنها با چالش‌های اجتماعی و اقتصادی، برای رسیدن به هدف توسعه پایدار سازمان ملل، به ابزارهای جامع و قوی برای کمک به تصمیمگیری برای شناسایی راهحلهایی که به بهترین شکل از توسعه پایدار پشتیبانی میکنند، نیاز است. تصمیمات باید یک چشمانداز سیستمی داشته باشند و چرخه عمر و کلیه تأثیرات مربوط به آن را در نظر بگیرند. ارزیابی چرخه عمر(LCA) ابزاری است که این خصوصیات را دارد. در این مطالعه، ابتدا روششناسی ارزیابی چرخه عمر معرفی و سپس با مرور مقالات، چند کاربرد این روش در سامانه‌های توزیع آب بررسی می‌‌شود. بررسی پژوهشهای پیشین نشان داد جایگزینی انتقال ثقلی آب با پمپاژ کردن آن، می‌تواند 64 تا 81 درصد باعث کاهش انتشار گازهای گلخانهای شود. همچنین انتخاب جنس و قطر مناسب برای لولههای شبکه توزیع آب که کاهش نشت از شبکه را در پی خواهد داشت، موجب افزایش طول عمر شبکه و تا 75 درصد صرفهجویی در هزینهها خواهد شد. در نهایت بازیافت شبکه پس از عمر مفید، اثرات محیطزیستی مثبت قابل توجهی دارد و می‌تواند پتانسیل مسمومیت انسان و آلودگی منابع طبیعی را 60 تا 88 درصد کاهش دهد.
آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
زهرا شیرمحمدی علی اکبرخانی؛ سید فرهاد صابرعلی؛ سید محمد جواد میرزایی؛ محمدناصر مودودی
چکیده
مطالعه حاضر به‌منظور بررسی تغییرات رطوبت نسبی 13 ایستگاه هواشناسی در استان خراسان رضوی در مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه از ابتدای دوره آماری هر ایستگاه تا سال 1400 انجام شد. منطقه مورد مطالعه شامل ایستگاه‌های درگز، فریمان، گلمکان، گناباد، کاشمر، خواف، نیشابور، مشهد، قوچان، سرخس، سبزوار، تربت‌جام و تربت‌حیدریه بود. برای تعیین روند ...
بیشتر
مطالعه حاضر به‌منظور بررسی تغییرات رطوبت نسبی 13 ایستگاه هواشناسی در استان خراسان رضوی در مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه از ابتدای دوره آماری هر ایستگاه تا سال 1400 انجام شد. منطقه مورد مطالعه شامل ایستگاه‌های درگز، فریمان، گلمکان، گناباد، کاشمر، خواف، نیشابور، مشهد، قوچان، سرخس، سبزوار، تربت‌جام و تربت‌حیدریه بود. برای تعیین روند رطوبت نسبی از رگرسیون خطی و آزمون ناپارامتریک من-کندال (MK) استفاده شد. رطوبت نسبی در همه ایستگاه‌های مورد مطالعه و در مقیاس‌های زمانی مختلف، به جز در دو ایستگاه قوچان (در ماه‌های خرداد، آذر و در فصل پاییز) و سرخس (فصل پاییز)، روند کاهشی در سطح اطمینان 5 درصد داشت. درصد کاهش میانگین رطوبت نسبی ماهانه برای شش ایستگاه در محدوده 0/7-3/5 درصد در هر 10 سال مشاهده شد، درحالی‌که درصد افزایش میانگین رطوبت نسبی ماهانه برای ایستگاه قوچان در محدوده 2/6-1/9 درصد در هر 10 سال مشاهده شده است. علاوه بر این، بیشتر ایستگاه‌های مورد مطالعه در مقیاس فصلی و سالانه نیز کاهش رطوبت نسبی را تجربه کرده‌اند. کاهش میانگین رطوبت نسبی فصلی برای شش ایستگاه در محدوده 2-0/6 درصد در هر 10 سال مشاهده شد، درحالی‌که کاهش میانگین سالانه رطوبت نسبی در ایستگاه‌ها در محدوده 1/6-0/9 درصد در هر 10 سال مشاهده شده است. نتایج این تحقیق حاکی از روند کاهشی در میانگین رطوبت نسبی ماهانه، سالانه و فصلی طی سال‌های اخیر است.
آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
عباس غلامی
چکیده
باتوجهبه دوره پایه انتخاب شده در این پژوهش و میانگین بارش و دمای ماهانه، دوره پایه استخراج شده از آمار نزدیکترین ایستگاه سینوپتیک به محدوده مطالعاتی، میانگین بارش و دمای ماهانه سال‌های آینده توسط مدل مشهور آبوهوایی LARS-WG5 شبیهسازی شد. براساس نتایج این پژوهش آشکار می‌‌شود که از اول ماه ژانویه تا اول ماه ...
بیشتر
باتوجهبه دوره پایه انتخاب شده در این پژوهش و میانگین بارش و دمای ماهانه، دوره پایه استخراج شده از آمار نزدیکترین ایستگاه سینوپتیک به محدوده مطالعاتی، میانگین بارش و دمای ماهانه سال‌های آینده توسط مدل مشهور آبوهوایی LARS-WG5 شبیهسازی شد. براساس نتایج این پژوهش آشکار می‌‌شود که از اول ماه ژانویه تا اول ماه مارس میانگین بارش ماهانه در دوره‌های آینده نسبت به دوره پایه افزایش مییابد، در ماه مارس کاهش و در بقیه ماه‌های سال افزایش نسبی در مقدار بارش را شاهد خواهیم بود که این موضوع در ماه اکتبر و نوامبر مشهودتر است. کم شدن بارش ماه‌های مارس آتی باتوجهبه شروع دوره رویش گیاهی و نیاز آبی گیاهان زراعی و همچنین خزان زود هنگام مراتع در اثر تنش خشکی نقش موثری در تغییر فرایندهای هیدرولوژیکی و طبعاَ تأثیر آن بر سایر مولفههای محیط‌زیست دارد. در مورد وضعیت دمایی حال و آینده باتوجهبه سناریوهای تغییر اقلیم دمای ماهانه از مدل HADCM3 برای ماه‌های مختلف سال نیز نشان‌دهنده بیشترین تغییرات دمایی به ترتیب در ماه‌های مارس، ژوئن و ژانویه میباشد که نشان‌دهنده گرم‌تر شدن اوایل بهار و اوایل تابستان و همینطور اوایل زمستان در دوره‌های آینده میباشد و این تغییرات دمایی نیز بر روی زمان گلدهی گیاهان، ایجاد تنش آبی در این فصول تأثیر قابل توجهی خواهد گذاشت.
کیفیت آب، بازچرخانی و فاضلاب
سعید زاهدی؛ محمدحسین خانجانی؛ سودابه صفاییان
چکیده
آبزی‌پروری راهحلی پایدار برای پاسخ به افزایش تقاضای پروتئین جانوری و امنیت غذایی در جهان است و امروزه، جهت توسعه آن، توجه به رویکرد آبزی‌پروری پایدار (به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی) ضروری است. توسعه سامانه‌های نوین آبزی‌پروری طی سال‌های اخیر گسترش زیادی یافته است و هر کدام از آنها، به نوعی اهداف آبزی‌پروری ...
بیشتر
آبزی‌پروری راهحلی پایدار برای پاسخ به افزایش تقاضای پروتئین جانوری و امنیت غذایی در جهان است و امروزه، جهت توسعه آن، توجه به رویکرد آبزی‌پروری پایدار (به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی) ضروری است. توسعه سامانه‌های نوین آبزی‌پروری طی سال‌های اخیر گسترش زیادی یافته است و هر کدام از آنها، به نوعی اهداف آبزی‌پروری پایدار را دنبال میکنند. سامانه‌های نوین آبزی‌پروری، با به حداکثر رساندن بهرهوری از منابع، کاهش هزینهها، تولید مناسب از بعد کمی و کیفی و اثرات محیطزیستی اندک، حصول آبزی‌پروری پایدار را مقدور میسازند. در بین سامانه‌های معرفی شده تا کنون، سامانه‌های بازگردشی، قفس، آکواپونیک، بیوفلاک و پرورش تلفیقی جز سامانه‌های نویدبخش در تولید آبزیان در جهان شناخته میشوند که می‌توانند در ایران نیز توسعه زیادی بیابند. در مطالعه مروری حاضر، علاوهبر معرفی و بررسی اهمیت این سامانهها در آبزی‌پروری پایدار، به فرصتهای حاصل از توسعه این سامانه ها در کشور و چالش‌های فراروی آن پرداخته می‌‌شود.
مدیریت آب و اقتصاد
محمد نخعی؛ علی احمدی؛ علاهن شیخ‌زاده
چکیده
آب زیرزمینی یک منبع حیاتی تأمین‌‌کننده نیازهای آبی برای مصارف گوناگون میباشد. در سال‌های اخیر افزایش رشد جمعیت و تقاضا برای آب و تغییر اقلیم، منجر به برداشت بیش از حد آب زیرزمینی و کاهش کمی و کیفی این منبع ارزشمند در سطح جهانی شده است. با درک روزافزون وابستگی متقابل آب و توسعه، توجه به مدیریت پایدار آب زیرزمینی در آبخوان‌‌‌های ...
بیشتر
آب زیرزمینی یک منبع حیاتی تأمین‌‌کننده نیازهای آبی برای مصارف گوناگون میباشد. در سال‌های اخیر افزایش رشد جمعیت و تقاضا برای آب و تغییر اقلیم، منجر به برداشت بیش از حد آب زیرزمینی و کاهش کمی و کیفی این منبع ارزشمند در سطح جهانی شده است. با درک روزافزون وابستگی متقابل آب و توسعه، توجه به مدیریت پایدار آب زیرزمینی در آبخوان‌‌‌های مشترک مرزی برای مقابله با تهدیدهایی هم‌چون کمبود آب، غذا، انرژی، از بین رفتن اکوسیستمها و تنوع زیستی و از همه مهم‌تر کاهش امنیت انسانی، امری الزامی است. بنابراین برای دستیابی به افزایش سطح همکاری به‌منظور استفاده عادلانه و پایدار از آبخوان‌‌‌های مشترک مرزی کشور و همچنین جلوگیری از هر گونه اختلاف و مناقشات در آینده، از تجارب موفق همکاریهای بینالمللی میان آبخوان‌‌‌های مشترک مرزی هم‌چون توافق‌‌نامه آبخوان ژنو (میان فرانسه و سوئیس)، استفاده نموده و پیشنهاداتی در این زمینه ارائه شده است. راهکار پیشنهادی شامل انعقاد توافق‌‌نامه اولیه برای همکاری بیشتر در زمینه شناسایی پارامترهای فنی، فرهنگی-اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حقوقی با مشارکت و فعالیت تمام سازمان‌‌های دولتی، غیردولتی، کارشناسان فنی و متخصص، جوامع دانشگاهی و مدنی در یک مجموعه مشترک، تأمین منابع مالی برای دستیابی به مطالعه جامع وضعیت آبخوان مشترک، اشتراک‌‌گذاری اطلاعات قابل اعتماد در یک پایگاه مشترک، ایجاد یک سازمان مورد توافق کشورهای ذی‌‌نفع و تعریف قوانین و تعهدات لازم، تشکیل کمیته مشورتی به‌منظور کاهش اختلافات و نظارت بر اجرای تعهدات و در آخر ارائه یک چارچوب جامع در قالب یک توافق‌‌نامه مشترک میان کشورهای ذی‌‌نفع با یک آبخوان مشترک میباشد.
مدیریت آب و اقتصاد
یونس اکبری؛ سید نوید موسوی
چکیده
این مطالعه با استفاده از روش کیفی به دنبال آن است تا دریابد ساخت سد حسنلو، بهعنوان یک اقدام توسعهای بر حوزه آبریز دریاچه ارومیه، از نظر مردم محلی چه نتایج و پیامدهایی را به دنبال داشته است و در نهایت صورتبندی روشنی از دیدگاه جامعه محلی در رابطه با تأثیرات این سد بر دریاچه ارومیه ارائه دهد. یافته‌های تحقیق گویای ...
بیشتر
این مطالعه با استفاده از روش کیفی به دنبال آن است تا دریابد ساخت سد حسنلو، بهعنوان یک اقدام توسعهای بر حوزه آبریز دریاچه ارومیه، از نظر مردم محلی چه نتایج و پیامدهایی را به دنبال داشته است و در نهایت صورتبندی روشنی از دیدگاه جامعه محلی در رابطه با تأثیرات این سد بر دریاچه ارومیه ارائه دهد. یافته‌های تحقیق گویای آن است که احداث سد حسنلو بهعنوان یک اقدام توسعهای، در نگاه جامعه محلی نتایج مثبتی ازجمله افزایش درآمد کشاورزان منطقه، بهبود وضع معیشتی و رفاهی اهالی منطقه و ایجاد اشتغال وابسته برای بخشی از ساکنان و همچنین افزایش تولید محصولات کشاورزی را به همراه داشته است و از این جنبه میتوان آن را بهعنوان یک اقدام توسعهای مطلوب ارزیابی نمود. دیدگاه مثبت جامعه محلی نسبت به این اقدام توسعهای را میتوان با استناد به دغدغه ساکنان محلی برای حفظ سد حسنلو و گسترش اقدامات توسعهای از این دست، در ازای خشک شدن دریاچه ارومیه استنباط نمود. بااینحال این اقدام توسعهای علاوهبر نتایج مثبت، پیامدهای منفی نیز به همراه داشته است که مهمترین آن تشدید وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه است. بهطورکلی میتوان اینگونه بیان کرد که تعدد سدهای احداث شده بر روی رودخانههای ورودی به دریاچه ارومیه نمودی عریان از توسعه افسار گسیخته بوده که عامل اصلی تشدید خشک شدن دریاچه ارومیه است و باید با توسعه مسئولانه و مدیریت شده جایگزین شود.
انتقال آب و سازه های آبی
علی طاهری اقدم؛ عطا الله ندیری؛ جلال شیری
چکیده
عوامل مختلفی بر محل تشکیل حفره آبشستگی ایجاد شده در اثر جریانهای ریزشی تأثیر دارند. ازجمله این عوامل عمق پایاب، ارتفاع ریزش، سرعت جریان، سطح مقطع جریان ریزشی، زاویه برخورد جریان و میزان هوای ورودی به جریان میباشد. در تحقیق حاضر محل تشکیل حفره آبشستگی بهصورت آزمایشگاهی در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه تبریز بررسی شد. همچنین ...
بیشتر
عوامل مختلفی بر محل تشکیل حفره آبشستگی ایجاد شده در اثر جریانهای ریزشی تأثیر دارند. ازجمله این عوامل عمق پایاب، ارتفاع ریزش، سرعت جریان، سطح مقطع جریان ریزشی، زاویه برخورد جریان و میزان هوای ورودی به جریان میباشد. در تحقیق حاضر محل تشکیل حفره آبشستگی بهصورت آزمایشگاهی در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه تبریز بررسی شد. همچنین توانایی شبکههای عصبی مصنوعی و مدلهای درختی (مدل درختی M5P) در تخمین محل ایجاد حفره آبشستگی در پاییندست سدها با استفاده از دادههای آزمایشگاهی بررسی شده و نتایج این دو مدل با روش رگرسیونی غیر خطی چند متغیره مقایسه شد. نتایج نشان داد هر سه روش، شبکه عصبی مصنوعی، مدل درختی M5 و روش رگرسیونی نتایج نسبتاَ دقیقی را در پیشبینی محل تشکیل حفره آبشستگی ارائه میدهند؛ که برای مقدار RMSE،ا M5 =3.75 ،ANN =1.75 و Regression=3.89 میباشند، ولی به دلیل ارائه روابط خطی ساده توسط مدل درختی M5، این روش می‌تواند بهعنوان روشی کاربردی برای تعیین محل تشکیل حفره آبشستگی مورد استفاده قرار گیرد. تحلیل مدل درختی M5 نشان داد که 4 رابطه با معادلات خطی متفاوت، الگوی تغییرات محل تشکیل حفره آبشستگی را مدل میکنند. علاوهبراین، تجزیه و تحلیل نتایج آزمایشگاهی نشان داد روابط رگرسیونی ارائه شده در تحقیق حاضر نسبت به روش رایج (استفاده از معادلات پرتابه)، خطای خیلی کمتری در هنگام پیشبینی محل تشکیل حفره آبشستگی دارند. همچنین نتایج آزمایشگاهی نشان داد ارتفاع آب گذرنده از روی سازه موثرترین پارامتر در محل تشکیل حفره آبشستگی میباشد.
آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
علیرضا رادخواه؛ سهیل ایگدری
چکیده
تحقیق حاضر به‌منظور بررسی نقش نانوذرات نقره (Ag-NPs) در میکروب‌زدایی آب در سیستم‌های آبزی‌پروری و همچنین اثرات زیست‌محیطی ناشی از رهایش آن در محیط، صورت گرفت. بررسی‌ها نشان داد که مطالعات بسیار اندکی پیرامون اثرات ضد‌ویروسی نانوذرات نقره در سیستم‌های پرورشی آبزیان ثبت شده است، این در حالی است که نانوذرات نقره در برابر بسیاری از ...
بیشتر
تحقیق حاضر به‌منظور بررسی نقش نانوذرات نقره (Ag-NPs) در میکروب‌زدایی آب در سیستم‌های آبزی‌پروری و همچنین اثرات زیست‌محیطی ناشی از رهایش آن در محیط، صورت گرفت. بررسی‌ها نشان داد که مطالعات بسیار اندکی پیرامون اثرات ضد‌ویروسی نانوذرات نقره در سیستم‌های پرورشی آبزیان ثبت شده است، این در حالی است که نانوذرات نقره در برابر بسیاری از عوامل بیماری‌زای باکتریایی مانند Aeromonas و Vibrio و همچنین، عوامل قارچی مانند Aspergillus و Candida، تأثیرات مثبتی نشان دادند. از آنجایی‌که سویه‌های میکروبی مذکور، از مهمترین و شایع‌ترین عوامل بیماری‌زا در سیستم‌های آبزی‌پروری ایران به‌شمار می‌روند، استفاده از نانوذرات نقره با مقدار مناسب (به‌شرطی که بیش از حدِ مُجاز نباشد) می‌تواند مفید باشد. بررسی منابع علمی مختلف نشان داد که سطح ایمن و مجاز نانوذرات نقره در بسیاری از گونه‌های پرورشی ماهی از جمله قزل‌آلای رنگین‌کمان، کپور نقره‌ای، کپور معمولی و ماهی گورخری مورد مطالعه قرار گرفته است. با نظر به این موضوع، پرورش‌دهندگان می‌توانند با توجه به سطح ایمن و مجاز نانوذرات نقره برای هر کدام از گونه‌های آبزی، از این مواد به‌منظور کنترل و پیشگیری از شیوع بیماری‌های عفونی در سیستم‌های پرورشی استفاده نمایند. بر اساس مقایسه‌های انجام شده، اثرات ضدمیکروبی نانوذرات نقره در بین نانوذرات فلزی بسیار بالا است. با توجه به این مسأله، رهایش این مواد به درون اکوسیستم‌های آبزی می‌تواند سلامت بسیاری از آبزیان از جمله ماهیان را تحت تأثیر قرار دهد و حتی به‌واسطۀ انتقال نانوذرات نقره در زنجیره غذایی، اثرات منفی بر سلامت انسان داشته باشد.
