ریسک، پایداری و تاب‌آوری
ناهید کمال الدینی
چکیده
پرونده زنجیره‌ای قنات ایرانی که شامل 11 قنات برجسته است، در سال 2016 با تأیید دو معیار از معیارهای شش‌گانه یونسکو به فهرست میراث جهانی اضافه شد. این ثبت، اهمیت بالای قنات‌ها را در شکل‌گیری و پایداری سکونت‌گاه‌های انسانی در فلات مرکزی ایران تأیید می‌کند. از سوی دیگر، تعهدات بین‌المللی ناشی از قوانین یونسکو بر لزوم حفظ و بهبود وضعیت ...
بیشتر
پرونده زنجیره‌ای قنات ایرانی که شامل 11 قنات برجسته است، در سال 2016 با تأیید دو معیار از معیارهای شش‌گانه یونسکو به فهرست میراث جهانی اضافه شد. این ثبت، اهمیت بالای قنات‌ها را در شکل‌گیری و پایداری سکونت‌گاه‌های انسانی در فلات مرکزی ایران تأیید می‌کند. از سوی دیگر، تعهدات بین‌المللی ناشی از قوانین یونسکو بر لزوم حفظ و بهبود وضعیت این میراث زنده تأکید دارند. بااینحال، مطالعات نشان میدهد وضعیت قنات‌های ایران روزبهروز نگرانکنندهتر میشود. نقض حریم قنوات یکی از مشکلات اساسی است که سلامت ساختار قنات، میزان و کیفیت آب آنها را تهدید می‌کند. در این پژوهش توصیفی که با روش کیفی و ابزار مصاحبه عمیق انجام شد، 30 نفر از افراد مطلع در مناطق بم، نرماشیر، فهرج، گنبکی و ریگان بررسی شدند. این منطقه قناتهایی با قدمت، تعداد و آبدهی بالا دارد، اما با مشکلات گستردهای ناشی از نقض حریم قنوات مواجه است. نتایج تحقیق شش عامل اصلی را شناسایی کرد: آگاهی ناکافی مردم، دسترسی محدود به اطلاعات درباره قنات‌ها، ضعف در مستندسازی و تهیه نقشه، کمبود قوانین مناسب، عدم پشتوانه اجرایی برای قوانین موجود و ضعف مدیریت محلی. این عوامل نقش مهمی در تداوم نقض حریم قنات‌ها در این مناطق داشتهاند.
