بهره‌وری آب در بخش کشاورزی؛ چالش‎ها و چشم ‏اندازها

نوع مقاله : سایر مطالب علمی نشریه

نویسندگان

• فریبرز عباسی ¹
• نادر عباسی ²
• علیرضا توکلی ²

¹ هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

² موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

10.22067/jwsd.v4i1.67121

چکیده

بهره‌وری مصرف آب یکی از شاخص‌های مصرف بهینه آب آبیاری است که به عنوان شاخصی متقن و علمی برای سنجش کیفیت مصرف آب و تولیدات کشاورزی محسوب می‏شود. بدیهی است که تعیین شاخص بهره‌وری آب، به تنهایی قادر به تشخیص عوامل و موانع نقصان آن نبوده و بایستی موارد مصارف غیرمفید شناسایی و به شیوه‌های مستقیم و غیرمستقیم، راهکارهای بهبود عملیاتی گردد. روند تغییرات شاخص بهره‌وری آب، حاکی از رشد آن طی یک دهه اخیر بوده و از 0/87 کیلوگرم بر مترمکعب در سال 1384 به حدود 1/32 کیلوگرم بر مترمکعب در سال 1394 رسیده (افزایش 152 درصدی) و بطور متوسط در هر سال 0/041 کیلوگرم بر مترمکعب افزایش پیدا کرد. البته این اعداد و ارقام فاقد تحلیل ابعادی محصولی بوده و صرفاٌ بیانگر روند تغییرات است. اساساً میزان تولید به ازای واحد سطح، وقتی محدودیت دسترسی به آب وجود دارد، نمی‌تواند معیار ارزیابی باشد، وقتی محدودیت دسترسی به آب وجود دارد، ضرورت دارد که بقیه نهاده‌ها نیز بهینه و ضایعات محصول کمینه گردد.

کلیدواژه‌ها

• ارتقای بهره‌وری آب
• اصلاح الگوی مصرف آب
• کاهش ضایعات
• امنیت غذایی

---

مراجع

توکلی، ع.ر. 1395. بررسی مزیت نسبی محصولات کشاورزی استان سمنان با محوریت بهره‌وری آب. گزارش فنی شماره 50037، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 75 صفحه.

عباسی، ف.، ناصری، ا.، سهراب، ف. باغانی، ج.، عباسی، ن. و اکبری، م. 1394. ارتقای بهره‌وری مصرف آب. نشریه 94/34، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 65 صفحه.

عباسی، ف.، سهراب، ف. و عباسی، ن. 1395. ارزیابی وضعیت راندمان آب آبیاری در ایران. مجله تحقیقات مهندسی سازه‏ های آبیاری و زهکشی(17)67: 113-128.

ناصری، ا.، عباسی، ف. و اکبری، م. 1396. برآورد آب مصرفی در بخش کشاورزی به روش بیلان آب. مجله تحقیقات مهندسی سازه‏ های آبیاری و زهکشی، (18)68: 17-32.