یادداشت تحلیلی: احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور از نگاهی دیگر

نوع مقاله : سایر مطالب علمی نشریه

نویسنده

• هادی میرابوالقاسمی

کارشناس‌ارشد منابع آب و عضو هیات مدیره مهندسین مشاور آب خاک تهران و عضو کارگروه آب معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

چکیده

علیرغم ویژگی‌های ارزشمند طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور، عدم توجه به موارد زیر در تدوین چارچوب‌های طرح را می‌توان از نقاط ضعف آن دانست:
- تجربه‌های تاریخی در زمینۀ مدیریت منابع آب زیرزمینی.
- کاهش تصدی‌گری دولت و دولت‌سالاری.
- عوامل غیر کشاورزی اثرگذار بر بیلان منابع آب زیرزمینی.
به نظر می‌رسد چنانچه توان سازمانی و کارشناسی صرف شده و بودجۀ هزینه شده برای این طرح، صرفاً در زمینۀ ایجاد، نهادینه کردن و استقرار تشکل‌های بهره‌برداران و پیاده‌سازی مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی صرف می‌شد و با درس‌آموزی از تجربه‌های تاریخی و در جهت کاهش دولت‌سالاری، بخشی از وظایف مدیریت آب‌های زیرزمینی شامل مراحل صدور و تمدید پروانه و اجرای هفت پروژه اول به این تشکل‌ها واگذار می‌شد، نتایج بهتری حاصل شده بود.

کلیدواژه‌ها

• طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور
• کاهش تصدی‌گری دولت و دولت‌سالاری
• نهادینه کردن و استقرار تشکل‌های بهره‌برداران
• پیاده‌سازی مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی

موضوعات

• منابع آب سطحی و زیرزمینی

---

مراجع

محبی، پ. 1383. فنون و منابع در ایران، ترجمه آرام قریب، نشر اختران، چاپ اول، ، تهران. ص137.
کرجی، ا. 1373. استخراج آب‌های پنهانی. ترجمه حسین خدیوجم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. ص37.
وولف، ه. 1372. صنایع دستی کهن ایران. ترجمه سیروس ابراهیم‌زاده. انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی. چاپ اول. تهران. صص231-232. 
لمتون، ا.ک.س. 1377. مالک و زارع در ایران. ترجمه منوچهرامیری. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ چهارم. تهران. ص409.
گوبلو، ه. 1371. قنات، فنی برای دستیابی به آب. ترجمه ابوالحسن سروقدم و محمدحسین پاپلی یزدی. معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی. چاپ اول. مقدمه مترجم.
زارع، م. 1400. چاه‌های آب، فرونشست زمین و برنامه هفتم توسعه. روزنامه شرق. شماره4115.
مظاهری، م. و عبدالمنافی، ن. 1395. بررسی وضعیت سدها و عملکرد سدسازی در کشور. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. شماره گزارش 15092.
کدیور، م. س. 1386. سدها و توسعه، چارچوب جدیدی برای تصمیم‌گیری (نگارش کمیسیون جهانی سدها؛ مدیر پروژه و سردبیر). موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی. تهران. صص222-224.
شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور. 1400. سالنامه آماری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور. نشریه شهرآب. شماره669. مرداد1400.
وزارت نیرو. 1394. طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی، دستورالعمل دوم: اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی. دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفا.