گروداران منابع طبیعی

نوع مقاله : مفهومی

نویسنده

استادیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، پژوهشکده آب و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

لازمه حکم‌‏روایی خوب و مدیریت مشارکتی-تطبیقی در هر موضوعی، شناخت افراد و نهادهای مرتبط است. در این بین، واژگان مختلفی برای نام‌گذاری و تفکیک آنها از یکدیگر به‏ کار گرفته می‏‌شوند. هدف اصلی این مقاله، روشن‏گری در مورد واژه گروداران و انواع آنها در حکم‌‏روایی خوب منابع طبیعی (آب، زیستگاه‏‌های طبیعی و مسائل محیط‌‏زیستی) است. این پژوهش با به‏کارگیری روش تحلیلی-توصیفی، تفاوت معنایی واژه گروداران با عناوینی همچون ذی‌‏نفعان و دست‌‏اندرکاران را مشخص می‏‌سازد. سپس گروداران را در دو دسته و 11 گروه تقسیم‌‏بندی می‏‌نماید. یافته‏‌های پژوهش بیانگر آن است که درک نادرست یا محدود از واژه گروداران منابع طبیعی، به‏‏ همراه عدم به ‏کارگیری صحیح نقش‏‏‌‏ها، می‌‏تواند به شکست طرح‌‏ها و نابودی منابع طبیعی بیانجامد. همچنین‏ بیان می‏‌کند، بحث تحلیل گروداران و مشارکت گروداران از این جهت مهم است که امروزه ایجاد موازنه بین نیازها، خواسته‌‏ها و انتظارات متفاوت گروداران مختلف، بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته و البته پیچیدگی‌‏های زیادی نیز دارد. در نتیجه، شناسایی، تحلیل و مشارکت گروداران، اساس مدیریت مشارکتی-تطبیقی و حفاظت پایدار است. در پایان، ضرورت اتخاذ سیاست‌‏‏های باز برای جلب همکاری گروداران تببین می‏‏شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پایسته، م.، کلاهی، م. و عمرانیان خراسانی، ح. 1399. معیارها و شاخص‌‏ها: الزامی برای شناخت، به‏کارگیری و ارزیابی حکمرانی خوب در منابع طبیعی. آب و توسعه پایدار، 7(1): 13-22.
پایسته، م. 1398. حکمرانی مشارکتی- تطبیقی در منابع طبیعی. پایان نامه ارشد، دانشکده منابع طبیعی و محیط‏زیست، دانشگاه فردوسی مشهد.
جنتی چنار م. ع.، کلاهی، م. و مصداقی، م. 1399. تعارضات اجتماعی و مدیریت مراتع: مطالعه موردی مراتع شهرستان کلات نادر. بوم‌شناسی کاربردی، (۳): ۷۷-۹۷.
جنتی چنار، م.ع. و کلاهی، م. 1397. تضادهای بین دامداران و اداره منابع طبیعی. هفتمین کنفرانس ملی مرتع و مرتعداری ایران، 137، 17-1.
حسینی س.ک. و نوروزی م. 1395. ضرورت حکمرانی منابع طبیعی با تأکید بر نفت و گاز در ایران: تبیین نظریات و بررسی تجارب. ماهنامه علمی اکتشاف و تولید نفت و گاز، ۱۳۳: ۹-۱۶.
داورانی، م. 1396. اخلاق آب:خواندنی‌های اساسی برای پژوهشگران و کارشناسان. انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. نوبت اول. تهران
درودیان، ح.ر. 1396. یاریگری گروداران در حکمرانی فراگیر آب. انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. نوبت اول. تهران.
رمضانی، س. و بهمنی. ه. 1398. پوست در بازی: عدم تقارن های پنهان در زندگی روزمره. نشر نوین، نوبت اول. تهران.
سالاریان، م. 1398. چارچوب برنامه ریزی مشارکتی برای مدیریت راهبردی آب با تلفیق تجارب داخلی و خارجی. رساله دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد.
شریف زاده اقدم, ا.، شیخی, ع. و اجزاء شکوهی، م. 1397. ارزیابی حکمروایی خوب در پایداری محله‌های شهری پیرانشهر. فصلنامه شهر پایدار، 1(3): 109-128.
شریف‏زاده، ف. و قلی‏پور, ر. 1382. حکمرانی خوب و نقش دولت. مدیریت فرهنگ سازمانی، 1(2): 93-109.
طاهری تیزرو، ع. قلعه بان تکمه داش، م. و زارع ابیانه، ح. 1397. بررسی اثر قدرت گروداران ذی‌نفوذ در مدیریت مشارکتی منابع آب دشت قزوین. مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک, 25(2): 111-130.
کلاهی، م. 1399. ساختارهای مدیریتی جهت تحقق سیاست‏های کلی محیط‏زیست. سیاست‌های راهبردی و کلان، 8(31): 510-534.
کلاهی، م. 1398. دانش محیط‏زیستی: از دانایی تا توانایی. تهران: انتشارات تحقیقات آموزش کشاورزی. نوبت اول. تهران.
نوشین‌فر، و. 1396. آب، بوم‌سازگان و جامعه: تلاقی رشته‌ها. انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. نوبت اول. تهران.

Armitage D., Berkes F. and Doubleday N. 2010. Adaptive co-management: collaboration, learning, and multi-level governance. UBC Press. Vancouver.
Boatright J.R. 2006. What’s wrong—and what’s right—with stakeholder management. Journal of Private Enterprise, 21: 106–130
Charron DC. 2007. Stockholders and stakeholders: The battle for control of the corporation. Cato Journal, 27(1): 1-22.
Chen Y.C.K. and P.J. Sackett. 2007. Return merchandize authorization stakeholders and customer requirements management—high-technology products. International journal of production research, 45(7): 1595-1608.
Crawford B.A., Katz R.A., and McKay S.K.. 2017. Engaging stakeholders in natural resource decision-making. Environmental Laboratory (US), Technical Report of ERDC/TN EMRRP-SR-83.
Cuppen E. 2016. Stakeholder Analysis. Foresight in Organizations: Methods and Tools. 1st Edition, Routledge prees. New York.
Decker D.J., Forstchen A.B, Pomeranz E.F., Smith C.A., Riley S.J., Jacobson C.A., Organ J.F. and Batcheller G.R. 2015. Stakeholder engagement in wildlife management: Does the public trust doctrine imply limits?. The Journal of Wildlife Management, 79(2):174-179.
Elias A. A., Cavana R. Y. and Jackson L. S. 2002. Stakeholder analysis for R&D project management. R&D Management, 32(4):301-310.
Ford J.K., Riley S.J., Lauricella T.K. and Van Fossen J.A.. 2020. Factors Affecting Trust Among Natural Resources Stakeholders, Partners, and Strategic Alliance Members: A Meta-Analytic Investigation. Frontiers in Communication, 5(9): 1-13.
Freeman R. E. 2001. A stakeholder theory of the modern corporation. Perspectives in Business Ethics Sie, 3(144): 38-48.
Freeman, R. E. 2010. Strategic management: A stakeholder approach. Cambridge university press, 1st Edition, Cambridge, United Kingdom.
Freeman, R. E., J. S. Harrison, A. C. Wicks, B. L. Parmar and S. De Colle. 2010. Stakeholder theory: The state of the art. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom.
Friedman, A. L. and S. Miles. 2006. Stakeholders: Theory and practice. Oxford University Press on Demand.1st Edition. UK.
Gaur V. 2013. Understand your stakeholders. International Journal of Advancements in Research & Technology, 2(1): 1-8.
Grimble R. and Wellard K. 1997. Stakeholder methodologies in natural resource management: a review of principles, contexts, experiences and opportunities. Agric Syst, 55: 173–193
Grindle M. 2012. Good governance: The inflation of an idea. Planning ideas that matter, 259-282.
Habitat U. N. 2006. State of the World’s Cities 2006/7. New York: United Nations.
Hardin G. 1968. The tragedy of the commons. Science, 162(3859): 1243-1248.
Hitt M. A., R. D. Ireland and R. E. Hoskisson. 2010. Strategic management: Concepts: Competitiveness and globalization.
Hyder A, Syed S, Puvanachandra P, et al. 2010. Stakeholder analysis for health research: case studies from low-and middle-income countries. Public Health 124:159–166
Jepsen, A. L. and P. Eskerod. 2009. Stakeholder analysis in projects: Challenges in using current guidelines in the real world. International Journal of Project Management, 27(4): 335-343.
Johnson, G., K. Scholes and R. Whittington. 2008. Exploring Corporate Strategy. Financial Times Prentice Hall.
Kaler J. 2003. Differentiating stakeholder theories. J Bus Ethics 46: 71–83
Kijazi MH. 2007. Stakeholder-centered forest evaluations: needs, priorities and wellbeing of forest beneficiaries, Kilimanjaro, Tanzania. Unpubl PhD Thesis Univ Toronto
Kolahi M., Sakai T., Moriya K. and Makhdoum M. F. 2012. Challenges to the future development of Iran’s protected areas system. Environmental management, 50(4): 750-765.
Kolahi, M., T. Sakai, K. Moriya, M. F. Makhdoum and L. Koyama. 2013. Assessment of the effectiveness of protected areas management in Iran: Case study in Khojir National Park. Environmental management, 52(2): 514-530.
Kolahi M., Sakai T., Moriya K., Yoshikawa M. and Trifkovic S.. 2014b. Visitors’ characteristics and attitudes towards Iran’s national parks and participatory conservation. Parks, 20(1): 53-66.
Kolahi M., Sakai T., Moriya K., Yoshikawa M and Esmaili T. 2014a. From paper parks to real conservations: Case study of social capital in Iran’s biodiversity conservation. International Journal of Environmental Research, 8(1): 101-114.
Mitchell R. K., Agle B. R. and Wood D. J. 1997. Toward a theory of stakeholder identification and salience: Defining the principle of who and what really counts. Academy of management review, 22(4): 853-886.
Nysten-Haarala S. and Tysiachniouk M.. 2013. Trust in forest industry relations in Northwest Russia. Forest Policy and Economics, 31: 1-49.
Orr S. K. 2013. Environmental policymaking and stakeholder collaboration: Theory and practice. CRC Press.
Prell C, Hubacek K, Reed M. 2009. Stakeholder analysis and social network analysis in natural resource management. Soc Nat Resour, 22: 501–518
Reed M.S., Graves A., Dandy N Posthumus H., Hubacek K., Morris J., Prell C., Quinn C.H. and Stringer L.C. 2009. Who’s in and why? A typology of stakeholder analysis methods for natural resource management. International of Environmental Management, 90: 1933–1949
Rietbergen-McCracken J. and Narayan-Parker D. (Eds.). 1998. Participation and social assessment: tools and techniques (Vol. 1). World Bank Publications. 1st Edition. Washington.
Stakeholder, 15 March 2020. Cambridge English Dictionary. Available at https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/stakeholder.
Stakeholder, 15 March 2020. Longman Dictionary of Contemporary English. Available at https://www.ldoceonline.com/dictionary/stakeholder.
Stakeholder, 15 March 2020. Merriam-Webster Dictionary. Available at https://www.merriam-webster.com/dictionary/stakeholder.
Stakeholder, 15 March 2020. Oxford Lexico Dictionaries. Available at https://www.lexico.com/en/definition/stakeholder.
Stoll-Kleemann, S. and M. Welp (Eds.). 2007. Stakeholder dialogues in natural resources management: theory and practice. Springer Science & Business Media.
Taleb N. N. 2020. Skin in the game: Hidden asymmetries in daily life. Random House Trade Paperbacks, 1st Edition. Uitgeverij Nieuwezijds. Amsterdam.
Uddin M.M., and Belal A.R. 2019. Donors’ influence strategies and beneficiary accountability: an NGO case study. In: Accounting Forum. Taylor & Franci. 1st Edition.
Vos J. F. and Achterkamp M. C. 2006. Stakeholder identification in innovation projects. European Journal of Innovation Management, 9(2): 161-178.
Worboys G. L., Lockwood M., Kothari A., Feary S. and Pulsford I.. (Eds.). 2015. Protected area governance and management. ANU Press. 1st Edition. world.
Wu X. 2007. Stakeholder identifying and positioning (SIP) models: From Google's operation in China to a general case-analysis framework. Public Relations Review, 33(4): 415-425.
CAPTCHA Image