مدیریت آب و اقتصاد
محمد بخشی محبی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 خرداد 1404
چکیده
بحران‌های فزاینده در حوزه منابع آب کشور، ابعاد فرابخشی و تهدیداتی عمیق برای سلامت عمومی، محیط‌زیست و توسعه پایدار رقم زده‌اند. در شرایطی که ظرفیت‌های اجرایی دستگاه‌های متولی کفایت پاسخگویی به این بحران‌ها را ندارد، ورود نهادهای نظارتی و قضایی، به‌ویژه مدعی‌العموم، در چهارچوب قوانین موضوعه از جمله مواد ۴۶ قانون توزیع عادلانه ...
بیشتر
بحران‌های فزاینده در حوزه منابع آب کشور، ابعاد فرابخشی و تهدیداتی عمیق برای سلامت عمومی، محیط‌زیست و توسعه پایدار رقم زده‌اند. در شرایطی که ظرفیت‌های اجرایی دستگاه‌های متولی کفایت پاسخگویی به این بحران‌ها را ندارد، ورود نهادهای نظارتی و قضایی، به‌ویژه مدعی‌العموم، در چهارچوب قوانین موضوعه از جمله مواد ۴۶ قانون توزیع عادلانه آب و ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی، میتواند نقش مؤثری در کنترل و اصلاح فرآیند‌های مخرب ایفا کند. مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی و بررسی چند تجربه میدانی، به نقش این نهاد در مواجهه با تخلفات و بحران‌های آبی پرداخته و ظرفیت‌های قانونی موجود را تبیین می‌کند.
کیفیت آب، بازچرخانی و فاضلاب
آذین نادی؛ مهران بیجاری؛ ریحانه دهقان؛ افسانه شهبازی
چکیده
گندزدایی میکروبی آب به معنای غیرفعال‌کردن یا حذف میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا است. روش‌های متداول و معمول تصفیه میکروبی آب همانند، اکسیداسیون شیمیایی با استفاده از اکسیدان‌های مختلف مانند کلر، دی‌اکسید کلر، کلرامین و ازن و حتی استفاده از تابش فرابنفش از روش‌های رایج حذف عوامل آلاینده هستند. در این میان، یکی از روش‌های نوین ...
بیشتر
گندزدایی میکروبی آب به معنای غیرفعال‌کردن یا حذف میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا است. روش‌های متداول و معمول تصفیه میکروبی آب همانند، اکسیداسیون شیمیایی با استفاده از اکسیدان‌های مختلف مانند کلر، دی‌اکسید کلر، کلرامین و ازن و حتی استفاده از تابش فرابنفش از روش‌های رایج حذف عوامل آلاینده هستند. در این میان، یکی از روش‌های نوین حذف باکتری‌های بیماری‌زا از محلول‌های آبی، روش اکسیداسیون پیشرفته و ضدعفونی‌کردن فتوکاتالیستی با استفاده از نانومواد نیمه‌هادی است. هدف از این مطالعه حذف فتوکاتالیستی باکتری اشریشیا کلی (E.coli) با استفاده از فتوکاتالیست کربن نیترید گرافیتی سنتز شده با پیش‌ماده ملامین است. صحت روش سنتز فتوکاتالیست‌ها با انجام آنالیزهای طیفسنجی پراش پرتو ایکس ( XRD)، تخلخل‌سنجی (BET)، طیفسنجی مادون‌قرمز (FTIR)، طیفسنجی فتولومینسانس (PL) و طیفسنجی بازتابی روبشی (DRS) و همچنین تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (FE-SEM) بررسی شد. در ادامه برای بررسی عملکرد آنتی‌باکتریال فوتوکاتالیست‌های سنتز شده، از آزمایش دیسک دیفیوژن و بررسی میزان زنده‌مانی باکتری در محیط جامد بعد از اتمام فرایند فوتوکاتالیستی، استفاده شد. طبق نتایج به‌دست‌آمده، فتوکاتالیست‌های سنتز شده در این مطالعه، دارای راندمان حذف مناسبی در برابر باکتریE.coli تحت تابش نور مرئی هستند که در میان آنها کربن نیترید گرافیتی سنتز شده در دمای سنتز ۵۵۰ درجه سانتی‌گراد و نرخ جریان گاز N2 به میزان mL/min 20 (CN-20) موفق به حذف کامل باکتری E.coli با غلظت اولیه CFU/mL 107 در مدت ۵/۴ ساعت تحت تابش نور مرئی شد.
آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
زینب سلحشور؛ ملیحه مدنیان؛ احسان شکری
چکیده
امروزه میکروپلاستیک‌ها به عنوان یک آلاینده نوظهور، به دلیل پایداری بالا در محیط‌زیست و سمیت ذاتی موضوعی مهم و نگران کننده در سطح جهانی به ویژه در خاک و آب‌های زیرزمینی محسوب می‌شوند. میکروپلاستیک‌ها می‌توانند به راحتی توسط موجودات زنده بلعیده و با تجمع زیستی باعث آسیب حاد، مزمن، سرطان‌زایی، مشکلات رشدی و ژنوتوکسیک شوند. پایداری ...
بیشتر
امروزه میکروپلاستیک‌ها به عنوان یک آلاینده نوظهور، به دلیل پایداری بالا در محیط‌زیست و سمیت ذاتی موضوعی مهم و نگران کننده در سطح جهانی به ویژه در خاک و آب‌های زیرزمینی محسوب می‌شوند. میکروپلاستیک‌ها می‌توانند به راحتی توسط موجودات زنده بلعیده و با تجمع زیستی باعث آسیب حاد، مزمن، سرطان‌زایی، مشکلات رشدی و ژنوتوکسیک شوند. پایداری و دوز بیولوژیکی میکروپلاستیک‌ها عوامل مهمی هستند که در ایجاد سمیت و میزان خطرآفرینی آنها نقش مهمی دارند. میکروپلاستیک‌ها از منابع مختلفی از جمله جو، برهمکنش با بدنه‌های آب سطحی، زیرساخت‌های شهری یا خاک‌های کشاورزی وارد محیط خاک و آب‌های زیرزمینی می‌شوند. بررسی منابع نشان می‌دهد که فرآیند‌های انتقال مکانیکی، فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی می‌توانند بر پویایی و رفتار انتقال میکروپلاستیک‌ها در محیط خاک و آب زیرزمینی اثر گذارند. میکروپلاستیک‌ها به دلیل ماهیت آبگریزی، ظرفیت جذب و مساحت بالا، جاذب و فعال کننده سایر آلاینده‌ها می‌باشند و منجر به گسترش آلودگی می‌شوند. بنابراین بازسازی منابع آلوده شده برای حفاظت از سلامت اکوسیستم و انسان با مواد و فناوری‌های نوآورانه لازم و ضروری است. نانوفناوری به عنوان یک رویکرد همه جانبه در سه حیطه جذب، فرآیند غشایی و تخریب فتوکاتالیستی میکروپلاستیک‌ها نقش مؤثری دارد. علاوه بر احیای محیط‌های آلوده، رویکرد پایدار برای کاهش، استفاده مجدد و بازیافت زباله‌های پلاستیکی لازم می‌باشد. استراتژی‌های مدیریت آلودگی میکروپلاستیک در آب‌های زیرزمنی نیازمند یک رویکرد کلنگر است که شامل قانونگذاری، مشارکت ذینفعان، تحقیقات و آگاهی بخشی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با تأکید بر کاهش میکروپلاستیک در منبع، بهبود مدیریت زباله و ترویج استفاده مسئولانه از پلاستیک است.
منابع آب سطحی و زیرزمینی
علی محرابی؛ نصرالله کلانتری؛ فرشاد علی جانی؛ هادی محمدی
چکیده
آب آشامیدنی آبخوان شهری ایذه در خوزستان، از چاه‌های کارستی تأمین می‌شود که تحت تأثیر آلودگی نیترات به دلیل ارتباط هیدروژئولوژیکی با آبخوان آبرفتی قرار دارد. این مطالعه تغییرات غلظت‌های نیترات، آمونیوم و نیتریت را در سفره آب شهری بررسی کرده و فرآیند دنیتریفیکاسیون را ارزیابی می‌کند. نمونه‌های آب‌های زیرزمینی از نه چاه در شش دوره ...
بیشتر
آب آشامیدنی آبخوان شهری ایذه در خوزستان، از چاه‌های کارستی تأمین می‌شود که تحت تأثیر آلودگی نیترات به دلیل ارتباط هیدروژئولوژیکی با آبخوان آبرفتی قرار دارد. این مطالعه تغییرات غلظت‌های نیترات، آمونیوم و نیتریت را در سفره آب شهری بررسی کرده و فرآیند دنیتریفیکاسیون را ارزیابی می‌کند. نمونه‌های آب‌های زیرزمینی از نه چاه در شش دوره دوماهانه در سال آبی 1403-1402 جمع‌آوری شده‌اند تا پارامترهای هیدروشیمیایی مختلف تحلیل شوند. نتایج نشان می‌دهد که فروشویی آلاینده‌ها از سطح و کودهای شیمیایی اعمالی به سطح زمین‌های زراعی به‌طور قابل توجهی غلظت نیترات را از آذر 1402 تا فروردین 1403 افزایش داده است، ولی از فروردین تا خرداد در کل آبخوان بین 14 تا 152 میلی‌گرم بر لیتر کاهش یافته است. به‌طور قابل توجهی، منطقه شمالی نزدیک به تالاب میانگران آلودگی شدید ناشی از فاضلاب شهری را نشان داد که منجر به دنیتریفیکاسیون شدید و کمترین سطح نیترات در بین چاه‌های مورد مطالعه شد. هیدروشیمی آبخوان تحت تأثیر گچ از سازند گچساران قرار دارد، به‌طوری که سولفات، BOD و COD نقش‌های مهمی در غلظت نیترات ایفا می‌کنند، در حالی که نیتریت و آمونیوم همبستگی محدودی را نشان می‌دهند. ورود نیترات از فاضلاب بر نوسانات کیفیت آب‌های زیرزمینی تاثیر قابل توجه دارد. نرخ‌های دنیتریفیکاسیون در سرتا سر شهر متفاوت است؛ بالاترین نرخ‌ها در ناحیه شمال شرقی (عمق ایستابی > ۵ متر) و پایین‌ترین نرخ‌ها در ناحیه جنوب غربی (عمق ایستابی ۱۵-۲۵ متر) مشاهده می‌شود. به‌طور کلی، این مطالعه بر ضرورت تدوین استراتژی‌هایی برای مدیریت آلودگی نیترات در تأمین آب آشامیدنی ایذه تأکید می‌کند.
آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
محمد غلامی؛ مهدی کلاهی
چکیده
بلایای طبیعی و در صدر آنها سیلاب‌های حاصل از فعالیت‌های انسان، هر ساله مسئول خسارات جانی و مالی فراوان و همچنین مانعی در مسیر رسیدن به اهداف توسعه پایدار هستند. پژوهش حاضر در پی بررسی علل و چگونگی وقوع سیلاب در اردیبهشت 1403 در شهر مشهد، به عنوان دومین کلانشهر کشور انجام شد. با به‌کارگیری روش تحلیل کیفی، داده‌های مورد نیاز از پنل‌های ...
بیشتر
بلایای طبیعی و در صدر آنها سیلاب‌های حاصل از فعالیت‌های انسان، هر ساله مسئول خسارات جانی و مالی فراوان و همچنین مانعی در مسیر رسیدن به اهداف توسعه پایدار هستند. پژوهش حاضر در پی بررسی علل و چگونگی وقوع سیلاب در اردیبهشت 1403 در شهر مشهد، به عنوان دومین کلانشهر کشور انجام شد. با به‌کارگیری روش تحلیل کیفی، داده‌های مورد نیاز از پنل‌های گفتگومحور با حضور متخصصان، مسئولان و دغدغه‌مندان، جمع‌آوری شد. پس از پیاده‌سازی گفتمان‌ها، مطالب مهم در قالب کدهای گزینشی، محوری و باز، استخراج و دسته‌بندی شدند. نتایج نشان داد که عوامل انسانی در بین عوامل ایجادکننده سیلاب، نقش پررنگ‌تری در بروز و به‌ویژه حادثه‌ساز شدن آن داشته‌اند که شامل «طراحی نامناسب شهری»، «مدیریت نامناسب ترافیک»، «عدم توسعه صحیح شهری»، «عدم توجه به مسائل علمی»، «دیدگاه‌های نادرست انسانی»، «موانع قانونی»، «عوامل تشدیدکننده انسانی» و در نهایت «عوامل مدیریتی» بودند. همچنین مسئله «تغییر اقلیم» به عنوان تنها عامل طبیعی شناخته شد که در گفتمان‌ها، نقش کم‌رنگ‌تری را در ایجاد سیلاب به خود اختصاص داد. بنابراین، مسائلی همچون توسعه ناپایدار شهری، تخریب سرزمین و عدم توجه به مدیریت ریسک به جای مدیریت بحران را می‌توان به عنوان مهمترین مسائل ریشه‌ای که سبب بروز و مهمتر از آن حادثه‌ساز شدن سیلاب در اردیبهشت 1403 شده‌اند، برجسته کرد. بر این اساس، ایجاد مدیریت واحد شهری از طریق اجماع و اتحادی قابل توجه بین تمام ارگان‌ها از قبیل شهرداری، مسئولان نهادهای دولتی و حکومتی و تشکل‌های مدنی و مردم، برای جلوگیری از تکرار چنین روندهای مخرب، ضروری است.
ریسک، پایداری و تاب‌آوری
سارا عطاران؛ مسعود عبداله پور
چکیده
خشکسالی یکی از خسارت‌سازترین پدیده‌های طبیعی در دهه‌های گذشته بوده‌است. از طرفی با توجه به ماهیت پیچیده و خزنده خشکسالی تعیین زمان آغاز و پایان مشخصی برای آن تقریبا غیر ممکن است. دوره‌های خشک و تر در تمام اقلیم‌ها و در تمام فصول سال قابل مشاهده و مورد انتظار هستند اما تنها گاهی یک دوره خشک منجر به خشکسالی می‌شود و انسان را (از جنبه‌های ...
بیشتر
خشکسالی یکی از خسارت‌سازترین پدیده‌های طبیعی در دهه‌های گذشته بوده‌است. از طرفی با توجه به ماهیت پیچیده و خزنده خشکسالی تعیین زمان آغاز و پایان مشخصی برای آن تقریبا غیر ممکن است. دوره‌های خشک و تر در تمام اقلیم‌ها و در تمام فصول سال قابل مشاهده و مورد انتظار هستند اما تنها گاهی یک دوره خشک منجر به خشکسالی می‌شود و انسان را (از جنبه‌های گوناگون) تحت تاثیر قرار می‌دهد، بنابراین نه‌تنها نمیتوان گفت که هر دوره خشکی آغاز خشکسالی است بلکه هر دوره تر نیز پایان یک خشکسالی نیست. در این مطالعه سعی شده تا مفهوم خشکسالی (Drought) و دوره خشک (Dry Spell) به روشنی بیان گردد و تأثیر آنها بر انسان مورد بحث قرار گیرد. از طرفی با توجه به پیچیدگیهای این پدیده طبیعی یک چارچوب 10 مرحلهای برای مدیریت ریسک خشکسالی تبیین شده است. این دستورالعمل پیچیدگیهای این پدیده و جنبه‌های مختلف آن را مورد توجه قرار می‌دهد و یک روش برای برنامهریزی و مدیریت خشکسالی ارائه می‌دهد.
ریسک، پایداری و تاب‌آوری
مائده نصری؛ محمد رحیمی؛ فرزانه حدادی؛ هادی جلیلی؛ علی اکبر دماوندی
چکیده
در این مطالعه اثر مقادیر فرین‌های بارش بر روند تغییرات پوشش‌گیاهی جنوب‌شرق ایران بررسی شد. این نمایه‌ها با استفاده از داده‌های روزانه بارش ایستگاه‌های منطقه مورد مطالعه در یک بازه زمانی 21 ساله از سال 2000 تا 2020 میلادی با استفاده از نرم افزار RclimDex استخراج شد. برای تحلیل روند تغییرات سالانه پوشش‌گیاهی از شاخص NDVI داده‌های مربوط به ...
بیشتر
در این مطالعه اثر مقادیر فرین‌های بارش بر روند تغییرات پوشش‌گیاهی جنوب‌شرق ایران بررسی شد. این نمایه‌ها با استفاده از داده‌های روزانه بارش ایستگاه‌های منطقه مورد مطالعه در یک بازه زمانی 21 ساله از سال 2000 تا 2020 میلادی با استفاده از نرم افزار RclimDex استخراج شد. برای تحلیل روند تغییرات سالانه پوشش‌گیاهی از شاخص NDVI داده‌های مربوط به تصاویر ماهواره‌ای مودیس استفاده شد. همچنین از روش شبکه عصبی پرسپترون چندلایه برای بررسی رابطه بین تغییرات نمایه‌های فرین بارش بر تغییرات پوشش‌گیاهی استفاده شد. نتایج نشان داد شاخص NDVI از نظر مکانی با حرکت از شرق به غرب منطقه روند افزایشی دارد. مناطق با NDVI کم در بخش‌های شرقی، جنوبی و شمالی و مناطق باNDVI زیاد در غرب منطقه مورد مطالعه مشاهده شد. بیشترین مقدار شاخص NDVI مربوط به ایستگاه میناب و رودان با مقادیر 21/0 و 19/0 می‌باشد. کمترین میانگین شاخص NDVI نیز در ایستگاه بم با مقدار 03/0 مشاهده شد. روند تغییرات شاخص NDVI تنها در ایستگاه رودان (P-value = 0.01) و کهنوج (P-value = 0.0001) معنادار و صعودی بود. روند تغییرات در ایستگاه‌های سراوان، ایرانشهر، بندرعباس، بم صعودی اما معنادار نبود. روند تغییرات در ایستگاه-های زابل، چابهار، میناب، خاش و زاهدان منفی معنادار نبود. روند کلی نشان‌دهنده افزایش فرین‌های بارش در طول دوره مطالعه بود. نمایه‌های فرین بارشRx1،SDII و PRCPTOT بیشترین تاثیر را بر روند تغییرات پوشش‌گیاهی منطقه جنوب‌شرق ایران دارند. بررسی جامع چگونگی تاثیر و روند تغییرات نمایه‌های فرین بارش بر پوشش‌گیاهی منطقه جنوب‌شرق ایران به گسترش شیوه-های پایدار مدیریت و تاب‌وری در برابر تغییرات اقلیمی
مدیریت آب و اقتصاد
علیرضا جهانفکر؛ علیرضا رجبی پور میبدی
چکیده
امروزه باتوجه‌به کاهش منابع آب‌های زیرزمینی و یخچالهای طبیعی و افزایش دما و عدم کنترل مصارف آب شرب، بسیار بیشتر از گذشته نیاز به اصلاح مصرف و بهبود و صرفه‌جویی در مصرف آب احساس می‌شود. در این پژوهش به بررسی تأثیر عوامل موثر بر صرفه‌جویی در مصرف آب که شامل تبلیغات، نگرش، کنترل رفتاری درک شده، قصد صرفه‌جویی، تعهد اخلاقی ...
بیشتر
امروزه باتوجه‌به کاهش منابع آب‌های زیرزمینی و یخچالهای طبیعی و افزایش دما و عدم کنترل مصارف آب شرب، بسیار بیشتر از گذشته نیاز به اصلاح مصرف و بهبود و صرفه‌جویی در مصرف آب احساس می‌شود. در این پژوهش به بررسی تأثیر عوامل موثر بر صرفه‌جویی در مصرف آب که شامل تبلیغات، نگرش، کنترل رفتاری درک شده، قصد صرفه‌جویی، تعهد اخلاقی و فشار اجتماعی بر رفتار صرفه‌جویی است، پرداخته شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - پیمایشی است و همچنین از لحاظ بازه زمانی پیمایشی - مقطعی است. داده‌های این پژوهش از نوع کمی و از طریق پرسشنامه ساختاریافته جمع‌آوری شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه سرپرستان خانوارهای شهر یاسوج بود. دادهها از طریق مدل‌سازی معادلات ساختاری بهوسیله نرمافزارهای SPSS و AMOS بررسی و تحلیلهای آماری شد. نتایج نشان داد عوامل نگرش، کنترل رفتاری درک شده، قصد صرفه‌جویی و فشار اجتماعی بر رفتار صرفه‌جویی تأثیر مثبت و معناداری دارند و همچنین عوامل نگرش و کنترل رفتاری درک شده به طور غیرمستقیم از طریق میانجیگری قصد صرفه‌جویی بر رفتار صرفه‌جویی تأثیرگذار است.
انتقال آب و سازه های آبی
سعید محمدحسینی؛ امیرپویا صراف؛ بابک امین نژاد
چکیده
مدیریت بهینه منابع آب، به‌ویژه در سیستم‌های چند مخزنی، به دلیل محدودیت منابع آب، تغییرات اقلیمی، افزایش تقاضا و توزیع نامتوازن منابع، از اهمیت بسیاری برخوردار است. بهره‌برداری کارآمد از این سیستم‌ها نیازمند در نظر گرفتن اهداف مختلف و متضاد، در کنار حفظ سطح ایمنی و پایداری مخازن است. پیچیدگی این مسئله، به‌ویژه در سیستم‌های بزرگ ...
بیشتر
مدیریت بهینه منابع آب، به‌ویژه در سیستم‌های چند مخزنی، به دلیل محدودیت منابع آب، تغییرات اقلیمی، افزایش تقاضا و توزیع نامتوازن منابع، از اهمیت بسیاری برخوردار است. بهره‌برداری کارآمد از این سیستم‌ها نیازمند در نظر گرفتن اهداف مختلف و متضاد، در کنار حفظ سطح ایمنی و پایداری مخازن است. پیچیدگی این مسئله، به‌ویژه در سیستم‌های بزرگ با چندین مخزن متصل به یکدیگر، نیاز به استفاده از روش‌های پیشرفته بهینه‌سازی چندهدفه را ضروری می‌سازد. در این پژوهش، یک مدل بهینه‌سازی چندهدفه مبتنی بر خفاش برای بهره‌برداری از سیستم‌های چند مخزنی ارائه شده است. اهداف اصلی مدل شامل: 1) حداکثرسازی تامین نیازهای آبی در بخش‌های مختلف، 2) حداقل‌سازی هزینه‌های مرتبط با مدیریت مخازن، و 3) حفظ تعادل زیست‌محیطی از طریق کنترل رهاسازی‌ها است. در فرآیند مدل‌سازی، محدودیت‌هایی نظیر ظرفیت مخازن، قوانین بهره‌برداری، و شرایط جریان ورودی و خروجی در نظر گرفته شده‌اند. نتایج به‌دست‌آمده از شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهند که الگوریتم خفاش توانایی ارائه مجموعه‌ای از راه‌حل‌های بهینه را داراست که تصمیم‌گیرندگان می‌توانند با توجه به اولویت‌های خود، مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کنند. از این رو، این رویکرد نه‌تنها کارایی سیستم‌های چند مخزنی را افزایش می‌دهد، بلکه به تصمیم‌گیری مؤثر در مدیریت منابع آب کمک کرده و در مواجهه با شرایط متغیر و بحرانی، انعطاف‌پذیری سیستم را بهبود می‌بخشد. از آنجایی که اهداف یاد شده در بیشتر سیستم‌های چند مخزنی مهم مطرح می‌باشند، استفاده از این مدل میتواند تا حد زیادی راهگشای تصمیم‌گیران در بهره‌برداری از چنین سیستم‌هایی باشد.
علیرضا رادخواه؛ سهیل ایگدری؛ هادی پورباقر؛ اسماعیل صادقی نژاد ماسوله
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 خرداد 1404
چکیده
امروزه تامین آب آشامیدنی سالم به یک معضل مهم در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است. ازاینرو، سازمان ملل توجه به این مسئله را امری ضروری در جهت رسیدن به اهداف توسعه پایدار میداند. اگرچه، در حال حاضر، از روش‌های مختلف فیزیکی، شیمیایی و زیستی به‌منظور تصفیه آب در بسیاری از نقاط جهان استفاده می‌شود، اما با این حال، بهرهگیری ...
بیشتر
امروزه تامین آب آشامیدنی سالم به یک معضل مهم در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است. ازاینرو، سازمان ملل توجه به این مسئله را امری ضروری در جهت رسیدن به اهداف توسعه پایدار میداند. اگرچه، در حال حاضر، از روش‌های مختلف فیزیکی، شیمیایی و زیستی به‌منظور تصفیه آب در بسیاری از نقاط جهان استفاده می‌شود، اما با این حال، بهرهگیری از روش‌های آسان، ارزان و کارآمد اولویت ویژهای در کشورهای در حال توسعه دارد. امروزه، یکی از کارآمدترین و ارزانترین روشها برای دستیابی به آب باکیفیت، ترویج استفاده از فیلترهای شنی کُند (SSF) است که به نوعی با الهامگیری از طبیعت توسعه یافتهاند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ابعاد مختلف استفاده از این روش و میزان کارایی آن در تصفیه آب انجام شده است. مرور منابع علمی مختلف نشان می‌دهد طراحی سیستم‌های فیلتراسیون شنی ساده، کمهزینه و مؤثر، به‌ویژه در مناطق روستایی فاقد دسترسی به تجهیزات پیشرفته تصفیه آب، یک چالش کلیدی است. باتوجه‌به این اطلاعات، فیلتراسیون شنی میتواند بهعنوان یک رویکرد مبتنی بر طبیعت برای تصفیه آب در کشورهای مختلف به‌ویژه کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته مورد استفاده قرار گیرد.
آب، اکوسیستم و محیط‌زیست
صادق پرتانی؛ مرضیه جهانی؛ غلامحسین اکبری؛ علی جعفری
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تخلیه پساب تصفیه‌خانه شهر بجنورد بر انتقال آلاینده‌های احتمالی و فاصله انتقال موثر آلاینده‌ها انجام شده است. نمونه‌برداری از محیط آب و رسوب به ترتیب در پنج و یک ایستگاه منتخب در تابستان 1403 انجاکم شد. شاخص Cd برای تمامی ایستگاه ها به جز ایستگاه دوم، که بعد از محل تخلیه پساب تصفیه‌خانه است، در محدوده آلودگی ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تخلیه پساب تصفیه‌خانه شهر بجنورد بر انتقال آلاینده‌های احتمالی و فاصله انتقال موثر آلاینده‌ها انجام شده است. نمونه‌برداری از محیط آب و رسوب به ترتیب در پنج و یک ایستگاه منتخب در تابستان 1403 انجاکم شد. شاخص Cd برای تمامی ایستگاه ها به جز ایستگاه دوم، که بعد از محل تخلیه پساب تصفیه‌خانه است، در محدوده آلودگی متوسط قرار دارد. همچنین، نتایج شاخص HEI و HPI نشان داد که بیشترین آلودگی مربوط به ایستگاه دوم که بعد از محل تخلیه فاضلاب قرار دارد، می‌باشد. در شاخص زمین انباشت برای تمامی فلزات مقادیر کمتر از صفر به دست آمده و فاقد آلودگی هستند. مقادیر شاخص Cf برای تمامی فلزات سنگین به غیراز کادمیم در محدوده آلودگی کم قرار دارد. این شاخص برای فلز کادمیم نشان از آلودگی متوسط رسوبات دارد. شاخص HI محاسبه شده برای خردسالان مقدار حدود 5/0 را نشان می‌دهد که حاکی از غیر سرطان زا بودن می‌باشد. شاخص های خطر سلامتی نشان دادند که کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض خطرات ناشی از فلزات سنگین هستند. تمامی شاخص های اندازه گیری برای محیط آب در دسته آلوده قرار گرفتند. این مطالعه اهمیت مدیریت و نظارت بر کیفیت آب رودخانه ها را در مناطق شهری و کشاورزی برجسته می‌کند. بنابراین می‌توان این فرضیه را طرح نمود که در شرایط هیدرولیکی این پژوهش و در دامنه زمانی انجام پژوهش، رودخانه توان انتقال آلاینده‌های ناشی از تخلیه پساب تصفیه‌خانه شهری تا فاصله 50 الی 100 متر را دارد.
مدیریت آب و اقتصاد
رخشید خانعلی‌پور؛ محمد طلعتی؛ ثمانه توکلی امینیان؛ سیده سعیده شرافت؛ فریبا قنبری
چکیده
افزایش وقوع تنشهای آبی گسترده در قلمرو بین‌المللی، تغییرات اقلیمی و محدودیت منابع آب شیرین در دسترس، منجر به ناکارآمدی رویکردهای قدیمی مهندسی‌محور در مدیریت سامانه‌های آب شهری گشته است. بنابراین محرک‌های سیاسی و اجتماعی و مطالبه‌گری‌های محیط‌زیستی، باعث شده است تا سامانه‌های آب شهری بعنوان یک سامانه «اجتماعی-اکولوژیکی» ...
بیشتر
افزایش وقوع تنشهای آبی گسترده در قلمرو بین‌المللی، تغییرات اقلیمی و محدودیت منابع آب شیرین در دسترس، منجر به ناکارآمدی رویکردهای قدیمی مهندسی‌محور در مدیریت سامانه‌های آب شهری گشته است. بنابراین محرک‌های سیاسی و اجتماعی و مطالبه‌گری‌های محیط‌زیستی، باعث شده است تا سامانه‌های آب شهری بعنوان یک سامانه «اجتماعی-اکولوژیکی» تلقی گردیده و برای مدیریت آن برنامهریزی استراتژیک صورت پذیرد. این الگوی جایگزین، «شهر حساس به آب» نام دارد. دستیابی به رویکرد جدید، نیازمند تغییرات قابل توجهی در ساختارها، فرهنگ، شیوههای برنامهریزی، روش‌های مدیریتی و مشارکت گروداران می‌باشد. گذار به شهر حساس به آب شامل شش مرحله می‌باشد. دو عامل مهم و موثر بر فرآیند گذار شامل روایات غالب و عوامل توانمدساز می‌شوند. در نهایت چک لیستی از عوامل موثر بر فرآیند گذار از وضع موجود به شهر حساس به آب تشکیل می‌شود که به مثابه نقشهراه عمل می‌کند. به کمک این نقشهراه می‌توان ماتریسی ایجاد کرد که پیشرفت گذار را قابل ارزیابی و پایش مینماید.
